Sadəlik

Təcili olaraq yaradıcı anlayışı inkişaf etdirmək vacibdir, çünki o, insana yaşamağın əsl azadlığını gətirir. Anlayış olmadan dərin təhlilin həqiqi tənqidi qabiliyyətini əldə etmək mümkün deyil.

Məktəblərin, kolleclərin və universitetlərin müəllimləri şagirdlərini özünütənqid anlayışına aparan yolla yönəltməlidirlər.

Biz artıq əvvəlki fəsildə paxıllıq proseslərini geniş şəkildə öyrənmişik və əgər qısqanclığın bütün çalarlarına, istər dini, istərsə də ehtiraslı olsun, son qoymaq istəyiriksə, paxıllığın əslində nə olduğunu tam şüurlu şəkildə anlamalıyıq, çünki yalnız paxıllığın sonsuz proseslərini dərindən və intim şəkildə anlayaraq, biz bütün növ qısqanclığa son qoya bilərik.

Qısqanclıq evlilikləri məhv edir, qısqanclıq dostluqları məhv edir, qısqanclıq dini müharibələrə, qardaş qırğınlarına, qətllərə və hər cür əzablara səbəb olur.

Bütün sonsuz çalarları ilə paxıllıq uca məqsədlərin arxasında gizlənir. Uca müqəddəslərin, Mahatmaların və ya Quraların mövcudluğu barədə məlumatlandırılan şəxsdə də müqəddəs olmaq istəyi var. Digər xeyriyyəçiləri üstələməyə çalışan xeyriyyəçidə paxıllıq var. Müqəddəs fərdlərin mövcudluğu barədə məlumatı olduğu üçün, ağlında məlumatlar olduğu üçün fəzilətlərə həsrət olan hər bir fərdə paxıllıq var.

Müqəddəs olmaq istəyi, fəzilətli olmaq istəyi, böyük olmaq istəyi paxıllığa əsaslanır.

Müqəddəslər öz fəzilətləri ilə çox zərər vurublar. Bir zamanlar özünü çox müqəddəs hesab edən bir adamın hadisəsi yaddaşımıza gəlir.

Bir dəfə ac və bədbəxt bir şair qapılarını döyərək, xüsusilə hekayəmizin müqəddəsinə həsr olunmuş gözəl bir şeir əlyazmasını əlinə verdi. Şair yalnız tükənmiş və qocalmış bədəni üçün yemək almaq üçün bir qəpik gözləyirdi.

Şair təhqirdən başqa hər şeyi təsəvvür edirdi. Müqəddəsin rəhmli baxışlarla və qaşlarını çataraq qapını bağlayaraq bədbəxt şairə dediyi zaman böyük təəccüb yaşadı: “Buradan çıx, dostum, uzaq, uzaq… mən bu şeyləri sevmirəm, yaltaqlığa nifrət edirəm… mən dünyanın boş şeylərini sevmirəm, bu həyat xəyaldır… mən təvazökarlıq və sadəlik yolunu izləyirəm”. Bədbəxt şair bir qəpik əvəzinə müqəddəsdən təhqir, yaralayan söz, şillə aldı və ürəyi ağrıdan və lirası parça-parça olmuş halda şəhərin küçələrində yavaş-yavaş… yavaş-yavaş… yavaş-yavaş getdi.

Yeni nəsil həqiqi anlayış əsasında ayağa qalxmalıdır, çünki o, tamamilə yaradıcıdır.

Yaddaş və xatırlama yaradıcı deyil. Yaddaş keçmişin məzarıdır. Yaddaş və xatırlama ölümdür.

Həqiqi anlayış tam azadlığın psixoloji amilidir.

Yaddaş xatirələri heç vaxt bizə həqiqi azadlıq gətirə bilməz, çünki onlar keçmişə aiddir və buna görə də ölüdürlər.

Anlayış nə keçmişin, nə də gələcəyin işidir. Anlayış burada və indi yaşadığımız anına aiddir. Yaddaş həmişə gələcək fikrini gətirir.

Elm, fəlsəfə, incəsənət və din öyrənmək təcili olsa da, tədqiqatlar yaddaşın sədaqətinə etibar edilməməlidir, çünki o, sadiq deyil.

Bilikləri yaddaşın məzarında saxlamaq absurdur. Anlamalı olduğumuz bilikləri keçmişin çuxurunda basdırmaq axmaqlıqdır.

Biz heç vaxt təhsilə, müdrikliyə, elmə qarşı danışa bilməzdik, lakin biliklərin canlı incilərini yaddaşın çürümüş məzarında saxlamaq uyğunsuz görünür.

Öyrənmək lazımdır, araşdırmaq lazımdır, təhlil etmək lazımdır, lakin zehnin bütün səviyyələrində anlamaq üçün dərindən düşünməliyik.

Həqiqətən sadə insan dərindən anlayışlıdır və sadə zehnə malikdir.

Həyatda vacib olan şey yaddaşın məzarında yığılmış şey deyil, təkcə intellektual səviyyədə deyil, həm də zehinin müxtəlif şüuraltı şüursuz sahələrində anladığımız şeydir.

Elm, bilik dərhal anlaşmaya çevrilməlidir. Bilik, öyrənmə həqiqi yaradıcı anlaşmaya çevrildikdə, o zaman biz hər şeyi dərhal anlaya bilərik, çünki anlaşma dərhal, ani olur.

Sadə insanda zehnində çətinliklər yoxdur, çünki zehnin bütün çətinlikləri yaddaşdan qaynaqlanır. İçimizdə daşıdığımız Makiavellist MƏN yığılmış yaddaşdır.

Həyat təcrübələri həqiqi anlaşmaya çevrilməlidir.

Təcrübələr anlaşmaya çevrilmədikdə, təcrübələr yaddaşda davam etdikdə, onlar üzərində intellektin zəif və lüsiferik alovunun yandığı məzarın çürümüş hissəsini təşkil edirlər.

Bilmək lazımdır ki, bütünlüklə mənəviyyatdan məhrum olmuş heyvani intellekt sadəcə yaddaşın şifahi ifadəsidir, dəfn lövhəsi üzərində yanan məzar şamıdır.

Sadə insanın zehni təcrübələrdən azaddır, çünki bunlar şüura çevrilib, yaradıcı anlaşmaya çevrilib.

Ölüm və həyat sıx əlaqədədir. Yalnız toxum öləndə bitki doğulur, yalnız təcrübə öləndə anlaşma doğulur. Bu, həqiqi çevrilmə prosesidir.

Mürəkkəb insanın yaddaşı təcrübələrlə doludur.

Bu, onun yaradıcı anlaşmasının olmamasını göstərir, çünki təcrübələr zehnin bütün səviyyələrində tamamilə anlaşıldıqda, təcrübələr kimi mövcud olmaqdan çıxır və anlaşma kimi doğulurlar.

Əvvəlcə təcrübə keçirmək lazımdır, lakin təcrübə sahəsində qalmamalıyıq, çünki o zaman zehin çətinləşir və çətinləşir. Həyatı intensiv yaşamalı və bütün təcrübələri həqiqi yaradıcı anlaşmaya çevirməliyik.

Anlayışlı, sadə və təvazökar olmaq üçün dünyanı tərk etməli, dilənçiyə çevrilməli, təcrid olunmuş daxmalarda yaşamalı və zərif kostyum əvəzinə örtük geyinməli olduğumuzu səhvən güman edənlər tamamilə yanılırlar.

Bir çox rahiblərin, bir çox tənha rahiblərin, bir çox dilənçilərin zehinləri çox mürəkkəb və çətindir.

Əgər yaddaş düşüncənin sərbəst axınına şərt qoyan təcrübələrlə dolu olarsa, dünyadan uzaqlaşmaq və rahiblər kimi yaşamaq faydasızdır.

Əgər yaddaş lazımi qaydada başa düşülməmiş, zehnin müxtəlif guşələrində, dəhlizlərində və şüursuz bölgələrində şüura çevrilməmiş məlumatlarla dolu olarsa, müqəddəslərin həyatını yaşamaq istəyən rahiblər kimi yaşamaq faydasızdır.

İntellektual məlumatları həqiqi yaradıcı anlaşmaya çevirənlər, həyat təcrübələrini həqiqi dərin anlaşmaya çevirənlərin yaddaşında heç nə qalmır, həqiqi dolğunluqla dolu anda yaşayırlar, dəbdəbəli iqamətgahlarda və şəhər həyatının perimetri daxilində yaşasalar belə sadə və təvazökar olublar.

Kiçik uşaqlar yeddi yaşına qədər sadəlik və həqiqi daxili gözəlliklə doludurlar, çünki YARADILIŞIN diri MAHİYYƏTİ yalnız PSİXOLOJİ MƏN-in tamamilə yoxluğunda onlar vasitəsilə ifadə olunur.

Əgər həqiqətən xoşbəxt olmaq istəyiriksə, ürəyimizdə və zehnimizdə itirilmiş uşaqlığı geri qazanmalıyıq. Günahsızlığı geri qazanmalıyıq.

Dərin anlaşmaya çevrilmiş təcrübələr və tədqiqatlar yaddaşın məzarında qalıq qoymur və beləliklə biz sadə, təvazökar, günahsız, xoşbəxt oluruq.

Əldə edilmiş təcrübələr və biliklər üzərində dərin düşüncə, dərin özünütənqid, intim psixoanaliz hər şeyi dərin yaradıcı anlaşmaya çevirir, çevirir. Bu, müdriklikdən və sevgidən doğulan həqiqi xoşbəxtliyə aparan yoldur.