Varlığın Səviyyəsi

Biz kimik? Haradan gəlmişik? Hara gedirik? Nə üçün yaşayırıq? Nəyə görə yaşayırıq?…

Şübhəsiz ki, səhvən insan adlandırılan yazıq “İntellektual Heyvan” nəinki bilmir, hətta bilmədiyini də bilmir… Ən pisi isə düşdüyümüz bu qədər çətin və qəribə vəziyyətdir, bütün faciələrimizin sirrini bilmirik, amma hər şeyi bildiyimizə əminik…

“Rasional Məməli”ni, həyatda nüfuzlu olduğunu iddia edən o insanlardan birini Sahara səhrasının ortasına aparın, orada hər hansı bir vahidən uzaqda buraxın və havadan nə baş verdiyini müşahidə edin… Faktlar özləri danışacaq; “İntellektual Humanoid” güclü olduğunu iddia etsə də və özünü çox kişi hesab etsə də, əslində dəhşətli dərəcədə zəifdir…

“Rasional Heyvan” yüz faiz axmaqdır; özü haqqında ən yaxşı şeyi düşünür; Uşaq bağçası, Etika təlimatları, İbtidai, Orta, Lisey, Universitet, atanın yaxşı nüfuzu və s. və s. vasitəsilə möcüzəvi şəkildə inkişaf edə biləcəyinə inanır. Təəssüf ki, bu qədər məktub və gözəl əxlaq, titul və puldan sonra bilirik ki, hər hansı bir mədə ağrısı bizi kədərləndirir və əslində bədbəxt və miskin olaraq qalırıq…

Keçmişin eyni barbarları olduğumuzu və yaxşılaşmaq əvəzinə daha da pisləşdiyimizi bilmək üçün Ümumdünya Tarixi oxumaq kifayətdir… Bütün möhtəşəmliyi, müharibələri, fahişəliyi, dünya miqyasında sodomiyası, cinsi degenerasiyası, narkotikləri, alkoqolu, hədsiz qəddarlığı, həddindən artıq pozğunluğu, eybəcərliyi və s. ilə bu XX əsr. və s. biz güzgüdür, özümüzə baxmalıyıq; Buna görə də inkişafın daha yüksək mərhələsinə çatdığımızla öyünmək üçün heç bir əsaslı səbəb yoxdur…

Zamanın tərəqqi demək olduğunu düşünmək absurddur, təəssüf ki, “savadsız maarifləndirilmişlər” “Təkamül Dokması”nda butulkalanmağa davam edirlər… “Qara Tarixin” bütün qara səhifələrində həmişə eyni dəhşətli qəddarlıqları, ambisiyaları, müharibələri və s. tapırıq. Ancaq müasirlərimiz “Super-mədəni” hələ də Müharibənin ikinci dərəcəli bir şey olduğuna, onların bu qədər səs-küylü “Müasir Sivilizasiyası” ilə heç bir əlaqəsi olmayan müvəqqəti bir qəza olduğuna əmindirlər.

Şübhəsiz ki, əhəmiyyətli olan hər kəsin davranış tərzidir; bəzi subyektlər sərxoş, digərləri təzə, o birilər vicdanlı, bu birilər isə utanmaz olacaq; həyatda hər şey var… Kütlə fərdlərin cəmidir; fərd nədirsə, kütlə də odur, hökumət də odur və s. Kütlə fərdin uzantısıdır; fərd, hər bir insan dəyişməsə, kütlələrin, xalqların çevrilməsi mümkün deyil…

Heç kim inkar edə bilməz ki, müxtəlif sosial səviyyələr var; kilsə və fahişəxana insanları var; ticarət və kənd, və s. və s. Eynilə, Varlığın müxtəlif Səviyyələri də var. Daxilən nəyiksə, möhtəşəm və ya xəsis, səxavətli və ya xəsis, zorakı və ya sakit, iffətli və ya şəhvətli, həyatın müxtəlif şəraitlərini cəlb edir…

Şəhvətli insan həmişə mənzərələri, dramları və hətta şəhvət faciələrini cəlb edəcək və onlara cəlb ediləcək… Sərxoş insan sərxoşları cəlb edəcək və həmişə barlarda və içkixanələrdə iştirak edəcək, bu aydındır… Faizçi, eqoist nə cəlb edəcək? Nə qədər problem, həbsxanalar, bədbəxtliklər?

Bununla belə, acıqlı, əziyyət çəkməkdən yorulan insanlar dəyişmək, tarixlərinin səhifəsini çevirmək istəyirlər… Yazıq insanlar! Dəyişmək istəyirlər, amma necə olduğunu bilmirlər; proseduru bilmirlər; çıxılmaz vəziyyətdədirlər… Dünən başlarına gələnlər bu gün də gəlir və sabah da gələcək; həmişə eyni səhvləri təkrarlayırlar və həyat dərslərini öyrənmirlər, hətta top atəşinə tutsalar belə.

Hər şey öz həyatlarında təkrarlanır; eyni şeyləri deyirlər, eyni şeyləri edirlər, eyni şeylərdən şikayətlənirlər… Dramların, komediyaların və faciələrin bu cansıxıcı təkrarı, içərimizdə Qəzəb, Tamah, Şəhvət, Həsəd, Qürur, Tənbəllik, Oburluq və s. və s. kimi arzuolunmaz elementləri daşıdığımız müddətcə davam edəcək.

Əxlaq səviyyəmiz nədir? və ya daha doğrusu: Varlığımızın Səviyyəsi nədir? Varlığımızın Səviyyəsi köklü şəkildə dəyişməyənə qədər bütün miskinliklərimizin, səhnələrimizin, bədbəxtliklərimizin və uğursuzluqlarımızın təkrarı davam edəcək… Bizdən kənarda, bu dünyanın səhnəsində baş verən hər şey, bütün şərait, daxilən daşıdığımız şeyin əksidir.

Haqqlı olaraq təntənəli şəkildə təsdiq edə bilərik ki, “xarici olan daxili olanın əksidir”. Bir insan daxilən dəyişəndə ​​və bu dəyişiklik köklü olanda, xarici, şərait, həyat da dəyişir.

Bu yaxınlarda (1974-cü il) başqa bir ərazini işğal edən bir qrup insanı müşahidə edirdim. Burada, Meksikada bu insanlar qəribə bir şəkildə “PARAŞÜTÇÜLƏR” adlandırılır. Onlar Campestre Churubusco koloniyasının qonşularıdır, evimə çox yaxındırlar, buna görə də onları yaxından öyrənə bildim…

Kasıb olmaq heç vaxt cinayət ola bilməz, amma ciddisi bununla bağlı deyil, onların Varlıq Səviyyəsi ilə bağlıdır… Hər gün öz aralarında dalaşırlar, sərxoş olurlar, bir-birlərini təhqir edirlər, öz bədbəxt yoldaşlarının qatillərinə çevrilirlər, əlbəttə ki, sevgidən çox nifrətin hökm sürdüyü murdar daxmalarda yaşayırlar…

Çox vaxt düşünmüşəm ki, əgər o subyektlərdən hər hansı biri içindəki nifrəti, qəzəbi, şəhvəti, sərxoşluğu, böhtanı, qəddarlığı, eqoizmi, böhtanı, həsədi, eqonu, qüruru və s. və s. yox etsə, digər insanlar tərəfindən bəyəniləcək, sadə Psixoloji Yaxınlıq Qanunu ilə daha incə, daha mənəvi insanlarla əlaqə quracaq; bu yeni əlaqələr iqtisadi və sosial dəyişiklik üçün qəti olacaqdır…

Bu, o subyektə “qarajı”, murdar “kanalizasiyanı” tərk etməyə imkan verən sistem olardı… Beləliklə, əgər həqiqətən köklü bir dəyişiklik istəyiriksə, ilk başa düşməli olduğumuz şey, hər birimizin (istər ağdərisi, istər qaradərisi, istər sarıdərisi, istər qırmızıdərisi, istər savadsızı, istər maarifləndirilmişi və s.) bu və ya digər “Varlıq Səviyyəsində” olduğumuzdur.

Varlıq Səviyyəmiz nədir? Bu barədə heç düşünmüsünüzmü? Hansı vəziyyətdə olduğumuzu bilməsək, başqa bir səviyyəyə keçmək mümkün olmazdı.