Vergi Yığanı və Fərisi

Həyatın müxtəlif şərtləri üzərində bir az düşünsək, dayandığımız əsasları ciddi şəkildə başa düşməyə dəyər.

Bir insan mövqeyinə, digəri pula, o biri nüfuza, bu biri keçmişinə, digəri filan və ya filan titula, və s., və s. əsaslanır.

Ən maraqlısı odur ki, istər varlı, istərsə də dilənçi, hamımız hamıya möhtacıq və hamıdan dolanırıq, baxmayaraq ki, qürur və lovğalıqdan şişmişik.

Bir anlıq bizdən nə ala biləcəklərini düşünək. Qanlı və içki inqilabında taleyimiz necə olardı? Dayandığımız əsaslar nə olardı? Vay halımıza, özümüzü çox güclü hesab edirik və dəhşətli dərəcədə zəifik!

Özündə dayandığımız əsasları hiss edən “Mən” əsl səadət arzulayırıqsa, həll edilməlidir.

Belə “Mən” insanları qiymətləndirmir, özünü hər kəsdən yaxşı, hər şeydə daha mükəmməl, daha zəngin, daha ağıllı, həyatda daha təcrübəli və s. hiss edir.

İndi Böyük KABİR İsanın iki adamın dua etməsi haqqında olan o məsəlini xatırlamaq çox yerinə düşərdi. Bu, özlərinə saleh kimi güvənənlərə və başqalarına xor baxanlara deyilmişdi.

İsa Məsih dedi: “İki adam dua etmək üçün məbədə getdi; biri farisey, digəri isə vergi yığanı idi. Farisey ayağa qalxıb öz-özünə belə dua etdi: Ey Allahım. Sənə şükür edirəm ki, mən başqa insanlar kimi deyiləm, oğru, ədalətsiz, zinakar, hətta bu vergi yığanı kimi də deyiləm: Həftədə iki dəfə oruc tuturam, qazandığım hər şeyin onda birini verirəm. Vergi yığanı isə uzaqda dayanıb nə gözlərini göyə qaldırmaq istəmir, nə də sinəsinə döyüb deyir: “Ey Allahım, mən günahkara mərhəmət et”. Sizə deyirəm ki, bu, o birindən daha çox bəraət qazanaraq evinə endi; çünki kim özünü yüksəldərsə, alçaldılacaq; kim də özünü alçaldarsa, yüksəldiləcək”. (LUKA XVIII, 10-14)

Öz yoxluğumuzun və içində olduğumuz səfalətin fərqinə varmağa başlamaq, bizdə “Daha” anlayışı mövcud olduğu müddətdə tamamilə mümkünsüzdür. Nümunələr: Mən filankəsdən daha ədalətli, filankəsdən daha müdrik, filankəsdən daha fəzilətli, daha zəngin, həyatda daha təcrübəli, daha təmizkar, vəzifələrini daha çox yerinə yetirən və s., və s., və s.

“Varlı” olduğumuz müddətdə, içimizdə o “Daha” kompleksi mövcud olduğu müddətdə iynənin gözündən keçmək mümkün deyil.

“Dəvənin iynənin gözündən keçməsi, varlının Allahın səltənətinə girməsindən daha asandır”.

Sənin məktəbin ən yaxşısıdır və qonşumun məktəbi heç nəyə yaramır; sənin dinin yeganə həqiqətdir, filankəsin arvadı pis arvadıdır, mənimki isə müqəddəsdir; mənim dostum Robert sərxoşdur, mən isə çox ağıllı və içki içməyən biriyəm və s., və s., və s., bizi varlı hiss etdirən şeydir; buna görə də biz hamımız ezoterik işlə əlaqədar olaraq İncil məsəlindəki “DƏVƏLƏR”ik.

Dayandığımız əsasları aydın şəkildə bilmək məqsədilə anbaan özümüzü müşahidə etmək təcili zərurətdir.

İnsan hər hansı bir anda onu ən çox incidən şeyi kəşf etdikdə; filan və ya filan şeyə görə onu narahat edən şeyi; onda psixoloji olaraq dayandığı əsasları kəşf edir.

Bu əsaslar, xristian İncilinə görə, “evini tikdiyi qumları” təşkil edir.

Başqalarını nə vaxt və necə aşağıladığını, bəlkə də titula, sosial mövqeyə, qazanılmış təcrübəyə və ya pula görə özünü üstün hiss etdiyini diqqətlə qeyd etmək lazımdır və s., və s., və s.

Filan və ya filan səbəbə görə özünü filankəsdən və ya filankəsdən daha varlı, daha üstün hiss etmək ciddidir. Belə insanlar Səmavi Padşahlığa girə bilməzlər.

İnsan nə ilə tərifləndiyini, lovğalığının nə ilə təmin olunduğunu kəşf etmək yaxşıdır, bu bizə dayandığımız əsasları göstərəcəkdir.

Lakin belə bir müşahidə sırf nəzəri məsələ olmamalıdır, biz praktiki olmalı və özümüzü birbaşa, anbaan diqqətlə müşahidə etməliyik.

İnsan öz səfalətini və yoxluğunu başa düşməyə başlayanda; böyüklük xülyalarını tərk etdikdə; bu qədər titulun, şərəfin və oxşarlarımız üzərindəki boş üstünlüklərin axmaqlığını kəşf etdikdə, bu, artıq dəyişməyə başladığının danılmaz əlamətidir.

İnsan “Evim”. “Pulm”. “Mülklərim”. “İşim”. “Fəzilətlərim”. “İntellektual bacarıqlarım”. “Bədii bacarıqlarım”. “Biliklərim”. “Nüfuzum” və s., və s., və s. dediyi şeyə qapansa, dəyişə bilməz.

“Mənim”ə, “Mən”ə yapışmaq, öz yoxluğumuzu və daxili səfalətimizi tanımamaq üçün kifayətdir.

Yanğın və ya gəmi qəzası tamaşasına heyran qalırsan; sonra çarəsiz insanlar çox vaxt gülməli şeyləri ələ keçirirlər; əhəmiyyətsiz şeyləri.

Yazıq insanlar!, Onlar bu şeylərdə özlərini hiss edirlər, boş şeylərə əsaslanırlar, ən kiçik əhəmiyyəti olmayan şeylərə yapışırlar.

Xarici şeylər vasitəsilə özünü hiss etmək, onlara əsaslanmaq mütləq şüursuzluq vəziyyətində olmaq deməkdir.

“Varlığın” hissi (HƏQİQİ VARLIQ) yalnız içərimizdə daşıdığımız bütün o “MƏN”ləri yox etməklə mümkündür; əvvəlcədən belə bir hiss qeyri-mümkündən daha çoxdur.

Təəssüf ki, “MƏN”ə ibadət edənlər bunu qəbul etmirlər; onlar özlərini Tanrılar hesab edirlər; Tarzlı Pavlusun danışdığı o “Şanlı Bədənlərə” sahib olduqlarını düşünürlər; “MƏN”in İlahi olduğunu güman edirlər və onların başından bu cür cəfəngiyatları heç kim çıxara bilməz.

Belə insanlarla nə edəcəyini bilmirsən, onlara izah edirsən və anlamırlar; həmişə evlərini tikdikləri qumlara qapılırlar; həmişə öz dogmalarına, öz kaprizlərinə, öz axmaqlıqlarına girirlər.

Əgər bu insanlar özlərini ciddi şəkildə müşahidə etsəydilər, çoxlarının doktrinasını özləri yoxlayardılar; içərimizdə yaşayan bütün o çoxsaylı insanları və ya “MƏN”ləri öz içərilərində kəşf edərdilər.

O “MƏN”lər bizim üçün hiss edəndə, bizim üçün düşünəndə, içərimizdə əsl VARLIĞımızın real hissi necə mövcud ola bilər?

Bütün bu faciənin ən ciddisi odur ki, insan düşünür ki, düşünür, hiss edir ki, hiss edir, əslində isə müəyyən bir anda əzabkeş beynimizlə düşünən və ağrılı qəlbimizlə hiss edən başqa biridir.

Vay halımıza!, Neçə dəfə elə bilirik ki, sevirik, amma içərimizdəki başqa birinin şəhvətlə dolu ürək mərkəzindən istifadə etməsi baş verir.

Biz bədbəxtik, heyvani ehtirası sevgi ilə qarışdırırıq!, Bununla belə, bizim şəxsiyyətimizdəki içərimizdəki başqa biri bu cür qarışıqlıqlardan keçir.

Hamımız düşünürük ki, İncil məsəlindəki fariseyin o sözlərini heç vaxt tələffüz etməzdik: “Ey Allahım, sənə şükür edirəm ki, mən başqa insanlar kimi deyiləm” və s. və s.

Lakin, inanılmaz görünsə də, biz hər gün belə hərəkət edirik. Bazarda ət satan deyir: “Mən pis keyfiyyətli ət satıb insanları istismar edən digər qəssablar kimi deyiləm”

Mağazada parça satan qışqırır: “Mən ölçərkən oğurlamağı bilən və varlanan digər tacirlər kimi deyiləm”.

Süd satan təsdiq edir: “Mən südə su qatan digər süd satıcıları kimi deyiləm. Dürüst olmağı xoşlayıram”

Ev xanımı ziyarətdə aşağıdakıları şərh edir: “Mən başqa kişilərlə gəzən filankəs kimi deyiləm, Allaha şükürlər olsun ki, ərimə sadiq və layiqli insanam”.

Nəticə: Qalanları pis, ədalətsiz, zinakar, oğru və təhrifkar, bizlərin hər biri isə mülayim bir qoyun, hər hansı bir kilsədə qızıl uşaq kimi saxlanılmağa dəyər “Şokolad Müqəddəsimiz”ik.

Nə qədər axmaqıq!, Çox vaxt düşünürük ki, başqalarının etdiyini gördüyümüz bütün o axmaqlıqları və təhrifləri heç vaxt etmirik və buna görə də əla insanlar olduğumuz qənaətinə gəlirik, təəssüf ki, etdiyimiz axmaqlıqları və xəsislikləri görmürük.

Həyatda heç bir narahatlığı olmayan zehnin dincəldiyi qəribə anlar var. Zehin sakit olanda, zehin susanda, onda yenilik gəlir.

Belə anlarda dayandığımız əsasları, təməlləri görmək mümkündür.

Zehin dərin istirahət vəziyyətində olarkən, üzərində evi qurduğumuz o həyat qumunun amansız reallığını özümüz yoxlaya bilərik. (Matta 7-yə baxın - 24-25-26-27-28-29-cu ayələr; iki təməldən bəhs edən məsəl)