Yɛlɛma Automatique
Djabali Ni Sɛnɛ
Mɔgɔw bɛ baara kɛ don o don, u bɛ tangana ɲɛnamaya kama, u b’a fɛ u ka sigi siɲɛw ma, nka u tɛ sɔn kosɔn. Nisɔndiya ko in bɛ siniwa kan - i n’a fɔ u b’a fɔ cɛnna - ko gɛlɛnnenba de ye ko mɔgɔw b’a dɔn nka tɔɔrɔ caman cɛma, a bɛ i n’a fɔ u ma jigiya minɛ u ka sɔn tile dɔ la, u ma dɔn cogo min na wala cogo min na.
Hali mɔgɔ misɛnninw! U bɛ tɔɔrɔ caman! O kɔrɔ, u b’a fɛ u ka ɲɛnamaya kɛ, u bɛ siran ka ɲɛnamaya dafiɲɛ.
Ni mɔgɔw ye fɛn dɔ faamu ɲɛnamaya sɔsɔlikɛlaw ka hakilima kan, a bɛ se ka miiri danfaralen fɔlɔ, nka tiɲɛn na u ma fɛn dɔn, u b’a fɛ u ka tangana ɲɛnamaya kama u ka ɲɛnabɔ cɛma, o de ye fɛn bɛɛ ye.
Waati dumanw bɛ yen ani waati ɲumanw, nka o tɛ nisɔndiya ye; mɔgɔw bɛ ɲagalakow ci nisɔndiya la.
“Pachanga”, “Parranda”, dɔlɔminni, sɔgɔndiya; o ye bagan ɲɛnamaya ye, nka o tɛ nisɔndiya ye… O kɔrɔ, dumuni kɛcɛ ɲumanw bɛ yen dɔlɔminni tɛ yen, bagan ɲɛnamayaw tɛ yen, dɔlɔ tɛ yen, nka o fana tɛ nisɔndiya ye…
E ye mɔgɔ ɲuman ye wa? I bɛ i janto cogo min na ni i bɛ dɔnki kɛ? I bɛ kanuya la wa? I bɛ kanuya sɔni wa? I bɛ i janto cogo min na ni i bɛ dɔnki kɛ mɔgɔ min bɛ i diya la? A to n ka kɛ mɔgɔ juguman dɔ ye waati in na ni n bɛ a fɔ i ye ko in tɛ nisɔndiya ye fana.
Ni i kɔrɔbɔra, ni ɲagalakow tɛ i ɲɛnama, ni u bɛ i la i n’a fɔ sumbalaw, n ka i ɲini hakɛ la ni i bɛna kɛ danfaralen ye ni i tun ye forobaw ye ani i bɛ jigiya la.
Fɛn bɛɛ lajɛlen na, i ka fɛn min fɔ fɔlɔ, i bɛ dɔnki kɛ walima i tɛ dɔnki kɛ, i bɛ kanu walima i tɛ kanu, i ye fɛn minɛ i n’a fɔ wari, i tɛ nisɔndiya ye hali ni i bɛ miiri a ko la.
Mɔgɔ bɛ ɲɛnamaya kɛ ka nisɔndiya ɲini yɔrɔ bɛɛ la ani a bɛ sa ka a sɔrɔ.
Latin Amerika jamana na, mɔgɔ caman bɛ jigiya la ka lɔtɔri ka sara gɛlɛn sɔrɔ tile dɔ la, u bɛ la a la u bɛna nisɔndiya sɔrɔ ten; dɔw bɛ a sɔrɔ sɔni, nka o tɛna nisɔndiya min bɛ ɲini sɔrɔ.
Ni mɔgɔ ye denmisɛn ye, a bɛ muso ɲuman sugo, “Tile kɛmɛ ni kelen” ka masacɛ muso dɔ, fɛn min bɛɛ ka tɛmɛn; a bɛ na o kɔfɛ tiɲɛn juguman ko la: Muso, denmisɛnw misɛnninw minnu bɛna tɔgɔ, gɛlɛyaw gɛlɛnw, ani fɛn caman.
Kayi tɛ yen ko ni denw bɛ bonyɛ, gɛlɛyaw fana bɛ bonyɛ ani u bɛ kɛ fɛnw ye minnu tɛ se ka kɛ…
Ka cɛnin walima sungurunin ka bonyɛ i n’a fɔ, sanjiw bɛ kɛ bonyew ye waati bɛɛ la ani sɔngɔ bɛ bonyɛ, o ye ɲɛfɔli ye.
Ka cɛninw ka bonyɛ i n’a fɔ, fani bɛ kɛ sɔngɔ ye waati bɛɛ la ani sɔngɔ ka gɛlɛn, ni wari bɛ yen, gɛlɛya tɛ yen, nka ni a tɛ yen, ko in ka gɛlɛn ani a bɛ tɔɔrɔ kosɛbɛ…
Fɛn bɛɛ in bɛna kɛ fɛn ye min bɛ se ka tɛmɛn, ni muso ɲuman bɛ mɔgɔ fɛ, nka ni cɛ fɛɛrɛ gɛlɛn tara, “ni u ye buruju da a kan”, mun bɛ a nafa la, ka tangana o yɔrɔ la walasa ka wari sɔrɔ?
Juguya la, ko minnu tɛ se ka kɛw bɛ yen, musow minnu ka kan, tɔɲɔgɔnw tiɲɛn na wari caman na ani ɲɛnabɔ cɛma, nka kolokoli la a fɔlɔ na cɛ ma a dɔn ani a bɛ a to musow dɔw kama minnu bɛna a ɲɛnamaya ɲɛnabɔ.
Surgununw caman bɛ yen minnu bɛ sugo “cɛɛ bula” la, juguya la tiɲɛn na, ko bɛɛ bɛ kɛ danfaralen ye kosɛbɛ ani jɛgɛ fɛnw kan, muso fɛɛrɛ gɛlɛn bɛ furu ni juguman ye…
Muso ka sugo bonba de ye ka so ɲuman sɔrɔ ani ka kɛ ba ye: “saliya sɔrɔli”, nka hali ni cɛ bɛ kɛ ɲuman ye kosɛbɛ, ko min ka gɛlɛn kosɛbɛ, tile bɛɛ bɛ tɛmɛn: denw ani denmusow bɛ furu, u bɛ taa walima u bɛ baara juguman kɛ u ka baaw ye ani so bɛ dafiɲɛ sɔni.
Jɛkulu, duniɲa juguman in na min na an bɛ ɲɛnamaya kɛ, nisɔndiya mɔgɔ tɛ yen… Hadamaden fɛɛrɛ gɛlɛnw bɛɛ tɛ nisɔndiya ye.
An ye falaw caman dɔn ɲɛnamaya la minnu bɛ wari la, minnu bɛ gɛlɛyaw la, jɛlɛyaw sugu bɛɛ la, kɔnɔkow la kosɛbɛ, ani fɛn caman. U tɛ nisɔndiya ye.
Mun bɛ nafa la ka kɛ wari la ni hɛgɛn ɲuman tɛ mɔgɔ fɛ? Hadi wariw! Waati dɔw la u ka gɛlɛn kosɛbɛ ka tɛmɛn sɔrɔdasi kan.
Fɛn bɛɛ bɛ tɛmɛn ɲɛnamaya in na: fɛnw bɛ tɛmɛn, mɔgɔw bɛ tɛmɛn, miiriyaw bɛ tɛmɛn, ani fɛn caman. Minnu bɛ wari la u bɛ tɛmɛn ani minnu tɛ wari la u bɛ tɛmɛn ani mɔgɔ si ma nisɔndiya tiɲɛn dɔn.
Caman b’a fɛ u ka u yɛrɛ dafiɲɛ ka fara ɲɔgɔn kan tulonw walima dɔlɔ la, nka tiɲɛn na u ma se o dafiɲɛ sɔrɔli ma, nka fɛn min ka gɛlɛn kosɛbɛ, u bɛ sɔrɔ gɛlɛyaw cɛma.
Dɔlɔ teriw walima maruwana walima “L.S.D.”, ani fɛnw bɛ dafiɲɛ i n’a fɔ sinago ɲuman waati min na jugumannin bɛ ɲɛnamaya danfaralen sugo.
Ka “N Yɛrɛ” dafiɲɛ, “N Ɲɛfɔli”, nisɔndiya tɛ se ka sɔrɔ. A bɛna diya ka “misi minɛ a kɔnɔkow la”, ka “N” kɔlɔsi, ka a kalan walasa ka gɛlɛyaw ka sababuw sɔrɔ.
Waati min na mɔgɔ ye sababuw tiɲɛnen sɔrɔ ka ɲɛnabɔ ani tɔɔrɔw caman la, a ye ɲɛfɔli ye ko fɛn dɔ bɛ se ka kɛ…
Ni a bɛ se ka ban “N Yɛrɛ” na, “N Dɔlɔminniw” na, “N Juguya”, “N Kanuyaw” na, minnu bɛ gɛlɛya caman lase n ma dusukun na, ni n ka ɲɛnabɔ minnu bɛ n ka kolo bɔ ani n bɛ bana, ani fɛn caman, a ye ɲɛfɔli ye ko o kɔfɛ fɛn min tɛ waati kan, fɛn min bɛ tɛmɛn fari kan, ka kanuyaw ani hakili kan, fɛn min tɛ dɔn hakili ma ani u b’a fɔ ko: NISƆNDIYA!
Kaayi tɛ yen, waati min na hakili bɛ to tɛmɛnkɛnɛ na, ka don “N YƐRƐ” cɛma, “N ƝƐFƆLI”, a tɛ se ka nisɔndiya ɲuman dɔn cogo si la.
Nisɔndiya bɛ dɔnɛ dɔ min “N YƐRƐ”, “N ƝƐFƆLI”, ma a dɔn abada.