Tɛmɛ ka taa kunnafoni ma

Fɛnɲɛnama Makaanikikanw

An tè se bɛ se ka sariya min bɛ taama an ka ɲɛnamaya bɛɛ kɔnɔ, o ban.

Tiɲɛ na, an ka ɲɛnamaya don o don, fɛnw bɛ tali, hakili sigiyɔrɔnw, kuma, sagonw, miiriya, sɔnw, ani wɛrɛw.

A ka ca ni mɔgɔ ma a yɛrɛ lajɛ, a tɛ se ka a faamu ko tali bɛ don o don.

A bɛ jira ko mɔgɔ min ma sɔn ka a yɛrɛ lajɛ, a tɛ sɔn fana ka baara kɛ walasa ka yɛlɛma dafalen tiɲɛ ye sɔrɔ.

A ka ca kosɛbɛ ni mɔgɔw bɛ yen minnu b’a fɛ ka yɛlɛma kɛ nka u tɛ baara kɛ u yɛrɛ kan.

An tɛ fɛɛn ban ko mɔgɔ kelen-kelen bɛɛ ka ɲɛnamaya sago, nka a ka tiɲɛn fana ko ɲɛnamaya bɛna gɛlɛn kosɛbɛ n’an ma baara kɛ an yɛrɛ kan.

Mɔgɔ bɛ se ka yɛlɛma kɛ a kɔnɔ, n’a bɛ se ka a ka kɔlɔlɔ yɛlɛma tiɲɛ na kɛɲɛw ɲɛfɛ minnu bɛna a sɔrɔ don o don.

Nka an tɛ se ka an ka kɔlɔlɔ siratigɛ yɛlɛma ɲɛnamaya kɛcogo ɲɛfɛ, n’an ma baara kɛ an yɛrɛ kan ni sɛgɛ sɔrɔli ye.

An mago bɛ an ka miiriyacogo yɛlɛma, an ka dɔgɔya dɔgɔya, an ka kɛ mɔgɔ jugu ye, ka ɲɛnamaya ta cogo wɛrɛ la, a ka banbancogo ani a ka baarakɛcogo tiɲɛ na.

Nka, ni an bɛ to o cogo la i n’a fɔ an bɛ cogo min na, ka an yɛrɛ tanga cogo kelen na don o don, ka filiw tali kelen kɛ, ni dɔgɔya kelen bɛ to, yɛlɛma sɔrɔli bɛna ban tiɲɛ na.

Ni mɔgɔ b’a fɛ ka a yɛrɛ dɔn tiɲɛ na, a ka kan ka a daminɛ ka a ka taamacogo lajɛ, ɲɛnajɛw ɲɛfɛ ɲɛnamaya don o don.

An tɛ fɛ ka o fɔ ko mɔgɔ man kan ka a yɛrɛ lajɛ don o don, an bɛ fɛ ka fɔ dɔrɔn ko a ka kan ka a daminɛ ka tile fɔlɔ lajɛ.

Fɛɛn bɛɛ kɔnɔ, daminɛ bɛ yen, ka an ka taamacogo lajɛ ɲɛnamaya don o don, o ye daminɛ ɲuman ye.

Ka an ka kɔlɔlɔw minnu bɛ kɛ cogo ɲɛni na lajɛ fɛɛnw ɲɛni ɲɛfɛ minnu bɛ sumandi, so kɔnɔ, ɲɛmɛ jɔrɔ, so, sira, baara, ani wɛrɛw, ani wɛrɛw, ani wɛrɛw, fɛɛn minnu mɔgɔ bɛ a fɔ, a bɛ a ɲɛnajɛ ani a bɛ miiri, o ye fɛɛn ɲuman ye tiɲɛ na.

Fɛɛn min ka kan, o ye ka a ye o kɔfɛ cogo min na walima sira min fɛ mɔgɔ bɛ se ka kɔlɔlɔw yɛlɛma, nka, ni an bɛ la a la ko an ye mɔgɔ ɲumanw ye, ko an tɛ an yɛrɛ tanga cogo ɲɛni na ani filiw la, an tɛna yɛlɛma sɔrɔ.

Fɔlɔ, an mago bɛ ka a faamu ko an ye mɔgɔ-makinɛw ye, dumuniw ɲɛni minnu bɛ marayɔrɔ, ɲɛniniw minnu bɛ dogo.

Mɔgɔ caman bɛ an kɔnɔ, an tɛ kelen ye abada, tuma dɔw la, mɔgɔ miɲɛn bɛ jira an kɔnɔ, tuma wɛrɛw la, mɔgɔ min bɛ dimi, tuma wɛrɛw la, mɔgɔ min ka ɲi, min bɛ ɲɛnajɛ, o kɔfɛ mɔgɔ min bɛ kalaki walima ka gasi, o kɔfɛ mɔgɔ senu, o kɔfɛ min bɛ nkalon tigɛ, ani wɛrɛw.

An bɛ mɔgɔ sugu bɛɛ sɔrɔ an kelen-kelen bɛɛ kɔnɔ, ɲɛni sugu bɛɛ. An ka taamacogo tɛ dumuni ye dɔrɔn, baliku min bɛ kuma, fɛɛn ɲɛni.

An ka a daminɛ ka an yɛrɛ tanga hakilitigiya la tile dɔgɔman dɔ kɔnɔ, an mago bɛ ka to ka kɛ makinɛw ye dɔrɔn, walima tile dɔgɔman dɔ kɔnɔ, o bɛna ɲɛminɛ kosɛbɛ an ka ɲɛnamaya kan.

N’an bɛ an yɛrɛ lajɛ ani n’an tɛ fɛɛn ɲɛni kɛ, o bɛ fɛ, a ka ca ni an bɛ makinɛw to.

Tuma kelen, min bɛ hakili la ka to ka kɛ makinɛ ye, ni a bɛ kɛ sɔnniya la, a bɛ tɔgɔ gɛlɛnw caman yɛlɛma a dafalen na.

Tɔɔrɔ la, an bɛ ɲɛnamaya kɛ don o don min bɛ cogo ɲɛni na, ɲɛbɔli bɛ yen, fɛɛnw bɛ tali, an ka kow ye kelen ye, an ma sɔn abada ka olu yɛlɛma, o ye cɛnɲɛni ye makinɛw bɛ taama yɔrɔ min na an ka ɲɛnamaya tɔgɔ gɛlɛn ka gɛrɛn kan, nka, an bɛ miiri an yɛrɛ kan kosɛbɛ.

Yɔrɔ min o yɔrɔ “MITOMANIW” ka ca, minnu bɛ la a la ko u ye Ala ye, dumuniw minnu bɛ kɛcogo ɲɛni na, ɲɛbɔliw, mɔgɔw minnu bɛ dugukolo tɔgɔ kɔnɔ, mɔgɔ ɲɛniw minnu bɛ tali ɲɛni caman fɛ, mɔgɔw ɲɛni tɛ baara kɛ u yɛrɛ kan.