An Disiplin

Arvesterien a ra kalz a bouez d’an disiplin gant skolaerien ar skolioù, ar skolajoù hag ar skol-veur, ha ret eo deomp he studiañ dre ar munud er pennad-mañ. An holl re hon eus tremenet dre skolioù, skolajoù, skolioù-meur, h.a., a oar mat-tre petra eo an disiplinoù, ar reolennoù, ar ferulennoù, ar c’hroazhentoù, h.a., h.a., h.a. An disiplin a zo ar pezh a reer PLANT RESISTAÑS. Plijout a ra kalz da skolaerien ar skolioù plantañ ar RESISTAÑS.

Desket e vez deomp da stourm, da sevel un dra bennak a-enep un dra all. Desket e vez deomp da stourm ouzh temptadurioù ar c’hig, hag en em skourjeañ a reomp hag en em binijeañ a reomp evit stourm. Desket e vez deomp da RESISTAÑ ouzh temptadurioù al leziregezh, temptadurioù da chom hep studiañ, da chom hep mont d’ar skol, da c’hoari, da c’hoarzhin, d’ober goap eus ar skolaerien, da derriñ ar reolennoù, h.a., h.a., h.a.

Ur sell fall a zo gant ar skolaerien hag ar skolaerezed war ar c’hoñsept a c’hellomp kompren dre an disiplin ezhomm da zoujañ ouzh urzh ar skol, ezhomm da studiañ, da chom brav dirak ar skolaerien, da en em zerc’hel mat gant ar skolidi all, h.a., h.a., h.a.

Ur sell fall a zo gant an dud war ar c’hoñsept a zeuimp da vezañ komprenusoc’h, dieuboc’h, kloc’hoc’h, trec’h, pegen mui ma stourmomp, pegen mui ma nac’himp. Ne fell ket d’an dud merzout pegen bihanoc’h eo ar KOMPREN pa stourmomp a-enep un dra bennak, pegen mui ma stourmomp outi, pegen mui ma nac’himp anezhi.

Ma stourmomp a-enep ar vizhoni da evañ, e steuzio-hi e-pad ur pennad, met peogwir n’hon eus ket he c’hOMPRENNET don d’an HOLL LIVEIOÙ AR SPRED, e tistroio goude pa laoskomp war ar gward ha lonkomp ur wezh evit ar bloaz a-bezh. Ma nac’himp ar vizhoni da c’hober gwarizi, e vimp pur-kenañ e-pad ur pennad war a seblant (zoken pa gendalc’himp da vezañ SATIRIOÙ spontus E LIVEIOÙ ALL AR SPRED evel ma c’hell diskouez an hunvreoù EROTIK hag ar loustonioù noz), ha goude e tistroimp gant muioc’h a nerzh d’hor oberiantizoù kozh a WARIZIERIEN DIOBERIABAL, abalamour d’ar fed resis n’hon eus ket komprenet don ar pezh eo ar WARIZI.

Kalz a dud a nac’h ar CHATALANSEREZH, a stourm a-enep dezhi, a em zispipinañ a-enep dezhi dre heuliañ REOLENNOÙ emzalc’h resis, met peogwir n’o deus ket komprenet da vat holl argerzh ar CHATALANSEREZH, e teuont da vezañ e gwirionez o CHATALANSIÑ chom hep bezañ CHATALANS.

Kalz a dud a em zispipinañ a-enep ar FURCH, a zesko da stourm outi, met kenderc’hel a ra da vezañ en liveoù all eus ar spered isdianus, zoken pa vefe aet da get war a seblant eus hor c’harakter, ha diouzh ar gwellañ diwall, e trubardezh ac’hanomp an isdianus hag e tarzhimp ha luc’hfedennoù a rafimp leun a gounnar, pa ne vez ket gortozet ganeomp ha marteze evit un abeg n’eus KEMEUR A BOUES ebet dezhañ.

Kalz a dud a em zispipinañ a-enep ar jalousiezh hag a soñj kalz a-benn ar fin o deus lazhet anezho dija, met peogwir n’o deus ket o c’hOMPRENNET, splann eo e tistroont war al leurenn en-dro just pa greder int marv mat.

N’eus nemet gant un diouer klok a zispipinañs, nemet e frankiz wirion, e sav en e spered, tan gar ar KOMPRENN. Ne c’hell ket ar FRANKIZ KROUIDIÑ BEZAÑ BEVET BISKOAZH EN UR FRAMM. Ezhomm hon eus a frankiz evit KOMPRENN hor fazioù PSICHOLOGIK dre un DOARE HOLL. Ezhomm hon eus A URGENT da ziskar mogerioù ha da derriñ ereoù houarn, evit bezañ dieub.

Ret eo deomp arvestiñ hor-unan ouzh kement tra a zo bet lavaret deomp gant hor Mistri er Skol hag hor Kerent eo mat ha talvoudus. Ne z’eo ket trawalc’h deskiñ dre eñvor hag ober evelto. Ezhomm hon eus da gompren.

Holl labour ar Mistri hag ar Mistrezed a rank bezañ renet war skiant-prenañ ar skolidi. Ret eo dezho en em strivañ evit ma’z afent war hent ar KOMPRENN. Ne z’eo ket trawalc’h lavarout d’ar skolidi e rankont bezañ evel-hen pe evel-se, ret eo d’ar skolidi deskiñ bezañ dieub evit ma c’hellfent ensellet, studiañ, dielfennañ holl an talvoudegezhioù, holl an traoù a zo bet lavaret gant an dud int talvoudus, mat, nobl, ha n’eo ket hepken o degemer hag o ober evelto.

Ne fell ket d’an dud dizoleiñ drezho o-unan,, mentonoù serret o deus, mentonoù sot, mentonoù ne fell ket dezho enklask, mentonoù mekanikour na enklaskont biskoazh ha nemet OBER EVELT.

Ret eo, a-feson, a dra ret eo d’ar skolidi ha d’ar skoliadezed, adalek o oad tenerañ betek ar mare da guitaat an AULAOU, gouzañv frankiz wirion evit dizoleiñ drezho o-unan, evit goulennoù, evit kompren, ha n’emaint ket bevennet gant mogerioù iskis an difennoù, ar bec’hioù hag an disiplinoù.

Ma vez lavaret d’ar skolidi ar pezh a rankont ober hag ar pezh na rankont ket ober ha n’eo ket aotreet dezho KOMPRENN hag arvestiñ, PELEC’H emañ neuze o spered? PE AMESTIZEOZH a zo bet roet d’ar spered? Da betra servij neuze tremen arnodennoù, gwiskañ brav-tre, kaout kalz a vignoned ma n’omp ket speredek?

Ne zeu ar spered davedomp nemet pa vezomp dieub da vat evit enklask drezhomp o-unan, evit kompren, evit dielfennañ hep doujañ d’ar bec’h ha hep ferul an Disiplinoù. Ar studierien spontet, souezhet, dindan d’ar reolennoù spontus ne c’hellfent ket GOUZOUT biskoazh. Ne c’hellfent ket bezañ speredek biskoazh.

Hiziv an deiz, ar pezh a ra d’ar Gerent hag d’ar Skolaerien, eo ober ur red-micher eus ar skolidi hag ar skoliadezed, dont da vezañ medisinien, alvokaded, ijinourien, implijadezed burev, da lâret eo automatoù bev hag a zimez goude hag a zeu ivez da VEZAÑ MAKINOÙ DA OBER BABIGOÙ, hag aze emañ an holl.

Pa fell d’ar baotred pe d’ar merc’hed ober un dra nevez, un dra disheñvel, pa santont an ezhomm da zont er-maez eus ar framm-se, ragprederioù, boazioù kozh, disiplinoù, hengounioù familh pe broad, h.a., neuze e serr muioc’h kerent ar prison hag e lavaret d’ar paotr pe d’ar plac’h: Na rit ket se! n’omp ket prest da skoazellañ ac’hanoc’h war se, ar seurt traoù-se a zo follentezioù, h.a., h.a., h.a. DA VAT emañ ar paotr pe ar plac’h prizoniet da vat e-barzh toull-bac’h an disiplinoù, hengounioù boazioù kozh, mennozhioù dislonket, h.a.

Deskiñ a ra an DESKADUREZH DIBAB da unvaniñ an URZH gant ar FRANKIZ. An URZH hep FRANKIZ a zo TIRANIEZH. Ar FRANKIZ hep URZH a zo ANARCHIEZH. FRANKIZ HAG URZH unvanet gant furnez a ra DIAZEZ an DESKADUREZH DIBAB.

Ret eo d’an ALUMNIÑ gouzañv frankiz parfet evit enklask drezho o-unan, evit GOULENNOÙ evit DIZOLOIÑ ar pezh a zo, e gwirionez, e gwirionez en HO-UNAN hag ar pezh a c’hellont ober er vuhez. Ar skolidi hag ar skoliadezed, ar soudarded hag ar boliserien hag dre vras an holl dud a rank bevañ dindan reolennoù strizh, a zeu da vezañ kriz, di-santadur ouzh poan an dud, didruez.

An DISIPLIN a ziskar ar SANTEZISIEZH denel ha diskouezet eo bet dija gant an ARVESTIÑ hag an ARVOUSTEREZH. Abalamour da gement a zispipinañsoù ha reolennoù, eo aet da get ar SANTEZISIEZH gant an dud eus ar mare-mañ ha deuet int da vezañ kriz ha didruez. Evit bezañ dieub da vat eo ret bezañ santadus-kenañ ha denelour.

Er skolioù, er skolajoù hag er skolioù-meur, e vez desket d’ar studierien da lakaat ATANT war ar c’hentelioù, hag ar skolidi hag ar skoliadezed a lak atant evit diwall diouzh ar bec’h, toull an divskouarn, taol ar ferul pe ar reolenn, h.a., h.a., h.a. Met siwazh n’eo ket desket dezho KOMPRENN GWIRIONEZ ar pezh eo an ATANT DIOUZH EZ-MEUR.

Dre zispipinañ e lak ar studier atant ha dispign a ra energiezh krouiñ alies e stumm didalvoud. An energiezh krouiñ eo ar seurt nerzh soutil a vez graet gant ar VAKINENN ORGANEK. Debriñ hag evañ a reomp, hag holl argerzh an treizhañ a zo en gwirionez argerzhioù soutilaat ma vez treuzfurmet ar materioù gros e materioù ha nerzhioù talvoudus. An energiezh krouiñ eo: ar seurt MATERIA ha NERZH soutilañ savet gant ar c’horf.

Ma ouzomp lakaat ATANT DIOUZH EZ-MEUR e c’hellomp espern energiezh krouiñ. Siwazh ne zeskont ket ar vistri hag ar mistrezed d’o diskibled ar pezh eo an ATANT DIOUZH EZ-MEUR. Pep lec’h ma renomp an ATANT e dispignomp ENERGIEZH KROUIÑ. E c’hellomp espern an energiezh-se ma rannomp an atant, ma n’en em lakaomp ket gant an traoù, gant an dud, gant ar mennozhioù.

Pa en em lakaomp gant an dud, gant an traoù, gant ar mennozhioù, e tismantomp ac’hanomp hon-unan hag e kollomp neuze an ENERGIEZH krouiñ er stumm tristañ. A URGENT eo gouzout hon eus ezhomm espern an ENERGIEZH KROUIÑ evit dihunañ SPRED hag ez eo an ENERGIEZH KROUIÑ ar POTANS VIVAN, KARBODENN ar SPRED, an ostilh evit DIHUNAÑ SPRED.

Pa zeskimp chom hep DISmantout AC’HANIMP HON-UNAN, pa zeskimp rannañ an ATANT etre SUBJEKT; OBJEKT ha LEC’H, e espernimp ENERGIEZH KROUIÑ evit dihunañ SPRED. Ret eo deskiñ reoliñ an ATANT evit dihunañ spered, met ne oar ar skolidi hag ar skoliadezed netra diwar-benn-se, peogwir n’eo ket bet desket dezho gant o MISTRI hag o MISTREZED.

PA zeskimp implijout an ATANT diouzh skiant-prenañ, e vez goude-se an disiplin e-maez a renk. N’eus ket ezhomm d’ar studier pe d’ar studierez atant ouzh e gentelioù, ouzh e lennadennoù, ouzh an urzh, a zispipinañs a bep seurt.

A URGENT eo d’ar MISTRI KOMPRENN ezhomm da unvaniñ gant spered ar FRANKIZ hag an URZH, hag ec’h eo posupl dre an ATANT DIOUZH EZ-MEUR. An ATANT DIOUZH EZ-MEUR a argas ar pezh a reer IDENTIFIKATION. Pa en em IDENTIFIPomp gant an dud, gant an traoù, gant ar mennozhioù, e teu ar FASKINAZION, hag honnez a brodu SOMN en ar SPRED.

Ret eo gouzout lakaat ATANT hep IDENTIFIKATION. PA lakomp atant war un dra bennak pe war unan bennak ha ma tismantomp ac’hanomp hon-unan, an disoc’h a zo ar FASKINAZION ha SOÑJ ar SPRED. Arsellit gant preder ouzh ur SINEEMAOUR. Kavet e vez kousket, n’eo ket barrek da netra, n’eo ket barrek dezhañ e-unan, toull eo, e seblant un diskoñjer, hunvreañ a ra gant ar film emañ o sellet outi, gant haroz ar film.

Ret eo d’an ALUMNIÑ ha d’ar skoliadezed lakaat atant war ar c’hentelioù hep dismantout AC’HANIMP HON-UNAN evit chom hep kouezhañ e SOÑJ SPONTUS ar SPRED. Ret eo d’ar skoliad en em welout war al leurenn pa vez o kinnig un arnodenn pe pa vez dirak an daolenn pe er pison diwar urzh ar mestr, pe pa vez o studiañ pe o paouez pe o c’hoari gant e skolidi all.

An ATANT RANN e TRI PHART: SUBJEKT, OBJEKT, LEC’H, a zo e gwirionez ATANT DIOUZH EZ-MEUR. Pa ne reomp ket FAZIIDENTIFIKAAT gant an dud, an traoù, ar mennozhioù, h.a., e espernimp ENERGIEZH KROUIÑ hag e lakaomp DIHUNADUR ar SPRED ennomp.

Piv bennak a fell dezhañ dihunañ SPRED er BEDIOÙ UHEL, a rank kregiñ DIHUN diouzhtu amañ. Pa ra ar STUDIER FAZIIDENTIFIKAAT gant an dud, an traoù, ar mennozhioù, pa ra ar fazi da zismantout ac’hanomp e-unan, e kouezh neuze er faskinañ hag er soñj.

Ne zesk ket an disiplin d’ar studierien lakaat ATANT DIOUZH EZ-MEUR. Un toull-bac’h gwir eo an disiplin evit ar spered. Ret eo d’ar skolidi ha d’ar skoliadezed deskiñ reoliñ an ATANT DIOUZH EZ-MEUR adalek bankoù ar skol evit, diwezhatoc’h er vuhez pleustrek, er-maez eus ar skol, chom hep ober ar fazi da zismantout ac’hanomp hon-unan.

An den a zismant dezhañ e-unan dirak un insulter, en em identifikad gant hemañ, en em faskinañ a ra, a gouezh e soñj an diouezh hag a c’hloaz neuze pe a lazh hag a ya d’an toull-bac’h diouzh ret. Hemañ na lez ket FASKINAAT gant an insulter, hemañ n’en em identifikad ket gant hemañ, hemañ na zismant ket dezhañ e-unan, hemañ a oar lakaat ATANT DIOUZH EZ-MEUR, ne vefe ket barrek da reiñ talvoudegezh da gomzoù an insulter, pe da c’hloazañ anezhañ pe da lazhañ anezhañ.

Holl ar fazioù a ra an den er vuhez a vez abalamour ma tismant dezhañ e-unan, en em identifikad, en em faskinañ a ra hag a gouezh er soñj. Gwelloc’h e vefe d’ar yaouankiz, d’an holl studierien, e vefe desket dezho DIHUNADUR ar SPRED e-lec’h sclavit anezho gant kement a zispipinañsoù absurd.