Meizad ha Gwirionez

Pivell pe tra a c’hallfe gwarantiañ e vefe rik heñvel ar meizad hag ar pezh a zo gwirion?

Un dra eo ar meizad hag un dra all eo ar wirionez, hag ez eus tu da gemmeskañ an daou.

Ur wirionez kevatal d’ur meizad zo un dra kazi dibosupl, koulskoude, ar spered hipnotet gant e veizad dezhañ e-unan a gred bepred eo kevatal ar meizad hag ar wirionez.

Da bep argerzh psikologel frammet reizh gant ul lojik resis-kenañ, e vez enebet unan all disheñvel savet start gant ul lojik heñvel pe uheloc’h, neuze petra?

Daou spered stummet start e-barzh frammoù spered strizh o tisputañ, o tabutal, diwar-benn un dra pe un dra wirion bennak a gred pep hini e resisder e veizad dezhañ e-unan hag e gaouder meizad an hini all, met pehini anezho zo reizh?, Piv a c’hallfe enorus mont war-raok evel garant en unan pe egile?, En pehini anezho, ar meizad hag ar wirionez a zo kevatal?

Hep mar ebet eo pep penn ur bed hag en holl hag e pep hini ac’hanomp ez eus ur seurt dogmatism pontifikal ha diktatourel hag a fell dezhañ lakaat ac’hanomp da grediñ e kevatalder rik ar meizad hag ar wirionez.

N’eus forzh pegen kreñv e vefe frammoù ur bredelfennerezh, n’eus netra a c’hallfe gwarantiañ kevatalder rik ar meizadoù hag ar wirionez.

Ar re a zo emserret e-barzh un argerzh lojel intelektual bennak a fell dezho atav lakaat gwirionez an darvoudoù da glotañ gant ar meizadoù labouret ha n’eo ket trawalc’h nemet disoc’h ar vurutellouriezh poellek.

Digor d’an nevez zo aes-tre evel ar c’hlasel; siwazh, an dud a fell dezho dizoleiñ, gwelet e pep darvoud naturel o rakvarnioù, o meizadoù, o rakveizadoù, o soñjoù hag o teoriennoù dezho o-unan; den ne oar bezañ degemerus, gwelet an nevez gant ur spered glan ha diehanav.

Ra gomzfe an darvoudoù d’ar fur a vefe ar pezh a zo diskouezet; siwazh, furien an amzerioù-mañ ne ouzont ket gwelet an darvoudoù, ne fell ket dezho gwelet enno nemet kadarnadur o holl rakveizadoù.

Daoust ha ma’z eo souezhus, skiantourien a-vremañ ne ouzont netra diwar-benn an darvoudoù naturel.

Pa welomp en darvoudoù an natur nemet hor meizadoù dezhomp e-unan, n’emaomp ket o welet an darvoudoù met ar meizadoù, evit gwir.

Koulskoude, burutellet ar skiantourien sot gant o spered intellus fasinañ, e kredont en un doare sot eo pep hini eus o meizadoù rik kevatal d’un darvoud bennak oc’h ober, pa’z eo disheñvel ar wirionez.

Ne nac’homp ket e vo nac’het hon asertoù gant kement hini a zo emserret gant un argerzh lojel bennak; hep mar ebet ne c’hallfe stad pontifikal ha dogmatikel an intellekt degemer en un doare bennak ne glotfe ket rik gant ar wirionez un darvoud bennak savet reizh.

Kenkent ha ma vez gwelet gant ar spered, dre ar santadoù, un darvoud bennak, e vez buan o merkañ anezhañ gant un termen skiantelour bennak ha n’eo ket trawalc’h nemet servijout da glastrañ an diouiziegezh dezhañ e-unan.

Ne oar ket ar spered bezañ degemerus d’an nevez, met gwelloc’h e oar ijinañ termenoù luziet-kenañ ganto e fell dezhañ deskrivañ en un doare emzrouestlant ar pezh n’anavez ket evit gwir.

O komz ar wech-mañ en ur ster sokratikel, e lavarimp ne ouzer ket gant ar spered hepken, met ouzhpenn, n’ouzout ket ne ouz ket.

Terribl gorrek eo ar spered a-vremañ, arbennikaet eo bet da ijinañ termenoù diaes-kenañ evit kuzhat e ziouiziegezh dezhañ e-unan.

Div rummad skiant zo: ar rummad kentañ n’eo nemet ar poultrenn teoriennoù sujedel a ya d’ober re er-maez. An eil rummad eo skiant pur an dud sklêrijennet bras, skiant objektivel ar Bezañ.

Hep mar ebet ne vefe ket posupl mont e-barzh anfiteatr ar skiant kosmek, ma n’omp ket marvet e-barzh hor unan a-raok.

Ezhomm hon eus divrezeliñ an holl elfennoù dizarbennet a gasomp en hor c’hreiz, hag a ya d’ober, en e bezh, Me an Psikologiezh.

Keit ha ma kendalc’h emskiant uhelañ ar bezañ da vezañ boutailhet etre ar ma unan, etre ma meizadoù dezhomp e-unan ha teoriennoù sujedel, e teu da vezañ dibosupl-kenañ anavezout war-eeun gwirionez kriz an darvoudoù naturel enno o-unan.

Alc’hwez labouradeg an natur, a zo e dorn dehoù Ael ar Marv.

Ne c’hallomp ket deskiñ kalz diwar-benn darvoud ar c’hanedigezh, met diwar-benn ar marv e c’hallimp deskiñ pep tra.

Templ dinamm ar skiant pur a zo e foñs ar bez du. Ma ne varv ket an had ne zeu ket ar blantenn da vezañ ganet. Nemet gant ar marv e teu an nevez.

Pa varv an Ego, e vez dihunet an emskiant evit gwelet gwirionez holl darvoudoù an natur evel m’emaint enno o-unan hag evito o-unan.

Gouzout a ra an emskiant ar pezh a vez eksperimentet war-eeun gantañ e-unan, gwirvoud kriz ar vuhez en tu all d’ar c’horf, d’ar garantezioù ha d’ar spered.