Troidigezh Emgefreek
Gwirionez Drastus an Traoù
A-benn nebeut amzer e c’hall milionoù a annezidi Afrika, Azia ha Suamerika mervel gant an naon.
Gallout a ra ar gaz a vez strinket gant ar “Spray”-où distruj penn-da-benn gwiskad ozon an atmosferenn douarel.
Rakwelet a ra tud fur zo e vo echu gant dindan-zouar hor planedenn a-raok ar bloavezh Daou Vil.
O vervel emañ ar spesadoù mor abalamour da saotradur ar morioù, prouet eo bet dija.
Hep mar ebet, gant an tizh emaomp oc’h ober, a-benn fin ar c’hantved-mañ e ranko holl annezidi ar c’hêrioù bras dougen maskloù oksijen evit en em zifenn diouzh ar moged.
Ma kendalc’h ar saotradur evel m’emañ bremañ, a-raok pell ne vo ket posupl ken debriñ pesked, dañjerus e vo ar re-mañ evit ar yec’hed dre ma vezont o vevañ en dour saotret penn-da-benn.
A-raok ar bloavezh Daou Vil e vo kazi dibosupl kavout un draezhenn ma c’hallo an dud kouronkañ en dour glan.
Abalamour d’ar c’hementad bras-spontus a vez implijet ha korvoet an douar hag an dindan-zouar, a-benn nebeut amzer ne c’hallo ket an douaroù produiñ an elfennoù labour-douar rekis evit boued an dud.
An “Animal Speredek”, a vez graet den anezhañ dre fazi, o saotrañ ar morioù gant kement a louson, o kontammiñ an aer gant moged ar c’hirri-tan hag e labouradegoù hag o tistruj an Douar gant e darzhadennoù atomek dindan-zouar hag o implij elfennoù noazus evit krestenn an Douar, anat eo en deus sujet ar Blanedenn Douar d’un agoni hir ha spontus hag a echuo hep mar ebet gant ur Gwallreuz Meur.
Diaes e vo d’ar bed treuziñ trobarzh ar bloavezh Daou Vil, rak an “Animal Speredek” a zo o tistruj an endro naturel d’ur redadeg.
Ar “Bronneg Poellek”, a vez graet den anezhañ dre fazi, a zo stag ouzh distruj an Douar, c’hoant en deus d’ober anezhañ un endro dibosupl da vevañ ennañ, hag anat eo emañ o réussién.
Evit a sell ar Morioù, anat eo int bet troet gant an holl vroadoù en ur seurt Poull-Lastez Bras.
Seitek परसेंट eus holl lastez ar bed a ya e pep hini eus ar morioù.
Kementadoù bras a betrol, amprevanlazherien a bep seurt, meur a zanvez kimiek, gaz dañjerus, gaz neurotosek, dour-sodañs, hag all, a zo o tistruj an holl spesadoù bev eus ar Meurvor.
Laboused ar mor ha plankton a zo ken ret evit ar vuhez, a zo o vezañ distrujet.
Hep mar ebet, distruj ar Plankton Marin a zo ur grevusted diroll peogwir e vez produet gant ar mikroorganisme-mañ Seitek परसेंट eus Oksijen an Douar.
Dre ar enklaskoù skiantel eo bet gallet gwiriañ e vez kavet rannadoù zo eus ar Meurvor Atlantel hag ar Meurvor Habask saotret gant dilerc’hioù radioaktivel, produ eus an darzhadennoù atomek.
E meur a Gêr-benn eus ar bed hag e Europa dreist-holl, e vez evet an dour dous, distaolet, glanaet ha goude-se evet en-dro.
Er c’hêrioù bras “Dreist-sevenet”, an dour a vez servijet ouzh an taolioù a dremen dre organoù an dud meur a wech.
E kêr Cúcuta, war an harzoù gant Venezuela, Republik Kolombia, Su Amerika, eo rediet an annezidi da evañ dourioù du ha lous ar stêr a zoug holl ar loustoni a zeu eus Pamplona.
C’hoant am eus da gomz en un doare pouezus diwar-benn ar stêr Pamplonita a zo bet ken fall evit “Perl an Norzh” (Cúcuta).
Dre chañs ez eus bremañ ur bourzh-dour all hag a bourvez ar Gêr, hep na vefe paouezet da evañ dourioù du ar stêr Pamplonita.
Siloù bras-divent, mekanikoù ramzel, danvezioù kimiek, a glask glanaat dourioù du kêrioù bras Europa, met kenderc’hel a ra an epidemioù da vagañ gant an dourioù du lous-se a zo bet meur a wech dre organoù an dud.
Bakteriologourien brudet o deus kavet en dour-edan kêrioù-penn bras, a bep seurt: virüs, colibaciles, patogenoù, bakteri Tiegezhioù, Tyfus, Breac’h, Larved, hag all.
Daoust ha ma seblant dic’hredus, e diabarzh memes plantoù Dour-Edaniñ ar broioù europat, ez eus bet kavet virüs ar vaksin eus ar Poliomyelitis.
Ouzhpenn-se, spontus eo ar skarzhadeg dour: skiantourien vodern a lavar e varvo an den humanoid poellek gant ar sec’hed a-raok ar bloavezh 1990.
Ar gwashañ en istor-mañ eo emañ an dalc’hioù dindan-zouar a zour dous en dañjer abalamour da fallimplijoù an Animal Speredek.
Korvoet didruez ar puñsoù Petrol, a gendalc’h da vezañ fatal. Ar petrol a vez tennet eus diabarzh an douar a dreuz an dourioù dindan-zouar hag o saotr.
Dre heuliad da se, ar Petrol en deus graet d’an dourioù dindan-zouar an Douar vezañ dic’hallus da evañ e-pad ouzhpenn ur c’hantved.
Anat eo, dre heuliad da gement-mañ, e varv ar plant hag ivez meur a zen.
Kaozeomp bremañ un tammig diwar-benn an aer a zo ken ret evit buhez ar c’hreadurioù.
Gant pep c’hwezhadenn ha c’hwezhidigezh, e kemer ar skevent hanter litrad aer, da lavaret eo, un daouzek metr kub bemdez, lieskaementit ar c’hementad-se dre ar Pevar Mil Pemp Kant Million a annezidi a zo d’an Douar ha neuze e vo deoc’h ar c’hementad resis a oksijen a vez implijet bemdez gant an denelezh a-bezh, hep kontañ an hini a vez implijet gant an holl greadurioù all a zo o chom war gorre an Douar.
An holl Oksijen a vez c’hwezhet ganeomp a zo en atmosferenn hag a zeu diwar ar Plankton a zo o vezañ distrujet ganeomp bremañ gant ar saotradur hag ivez diwar obererezh luc’hsintetek ar plant.
Siwazh, emañ an dalc’hioù oksijen o vont da get dija.
Ar Bronneg Poellek a vez graet den anezhañ dre fazi, dre e industriezhioù diniver a zo o tigreskiñ en un doare kendalc’hus ar c’hementad a skinoù-heol, ken ret hag a zo evit al luc’hsintezenn, hag abalamour da gement-mañ eo ar c’hementad a Oksijen a vez produet bremañ gant ar plant, kalz nebeutoc’h eget er c’hantved tremenet.
Ar gwashañ eus an holl dragedi bedel-mañ eo e kendalc’h an “Animal Speredek” da saotrañ ar morioù, da zistruj ar Plankton ha da ziskar ar struzh.
Kenderc’hel a ra an “Animal Poellek” da zistruj trumm e vammennoù Oksijen.
Ar “Smog”, a vez taolet dalc’hmat en aer gant an “Den humanoid Poellek”; ouzhpenn d’en em lazhañ a laka buhez ar Blanedenn Douar en dañjer.
Ar “Smog”, n’eo ket hepken o vont da get an dalc’hioù Oksijen, met ouzhpenn-se, emañ oc’h en em lazhañ an dud.
Ar “Smog”, a zeu diwar gantañ kleñvedoù iskis ha dañjerus dibosupl da bareañ, prouet eo bet dija.
Ar “Smog”, a vir ouzh al luc’h-heol hag ar skinoù ultraviolet da zont e-barzh, oc’h ober abalamour da se, dezordenoù grevus en atmosferenn.
Dont a ra ur mare a gemmoù hin, skornadurioù, araokaat ar skorn polel war-zu an Ecuador, korventennoù spontus, kren-douaroù, hag all.
Abalamour, n’eo ket da implij, met da fallimplij an energiezh dredan er bloavezh Daou Vil, e vo muioc’h a dommder e rannadoù zo eus ar Blanedenn Douar hag e sikouro kement-mañ en argerzh Reveulzi Ahelioù an Douar.
Benn nebeut e vo ar poloù krouet en Ecuador an Douar, hag an eil a zeuio da vezañ Poloù.
Teuziñ a ra ar Poloù ha dont a ra ul Liñvadenn Hollvedel nevez a-raok gant an tan.
E-pad an dekvloaziadoù da zont, e lieskaemento “Dioksid Karbon”, neuze e vo krouet gant an elfenn gimiek-se ul lodennoù tev en atmosferenn an Douar.
Ar sil pe lodennoù-se, a zegas trumm ar skinadur termek hag a oberi doare ti-gwer a zivrud.
Hin an Douar a zeuio da vezañ tommoc’h e lec’hioù niverus hag an tommder a raio teuziñ skorn ar Poloù, oc’h uhelaat dre gement-mañ live ar meurvorioù en un doare spontus.
Grevius-kenañ eo an aozadur, emañ an douar strujus o vont da get ha bemdez e vez ganet daou c’hant mil a dud o deus ezhomm boued.
Ar reuz bedel Naon a zeuio a-benn nebeut, a vo dic’hortoz-kenañ; a zo dija war an toull-dor.
O vervel emañ daou-ugent million a dud bep bloaz gant an naon, gant mank boued.
An industriezhadur torfedel eus ar c’hoadeier ha korvoerezh didruez ar Mengleuzioù hag ar Petrol a zo o lezel an Douar troet en un dezerzh.
Ma’z eo gwir, eo marvus an energiezh nukleel evit an denelezh, n’eo ket nebeutoc’h gwir ez eus bremañ ivez, “Skinadurioù Marvus”, “Bombezennoù Mikrobienn” ha meur a elfenn all spontus distrujus, malign; bet ijinet gant ar skiantourien.
Hep mar ebet, evit dont a-benn da gaout an energiezh nukleel, e vez ezhomm kementadoù bras a dommder diaes da reoliañ hag a c’hall ober ur reuz bepred.
Evit tizhout an energiezh nukleel, e vez ezhomm kementadoù bras-divent a zanvezioù-maen radioaktivel, eus ar re-mañ ne vez tapet nemet un tregont परसेंट anezho, ar pezh a ra da zindan-zouar an douar mont da get buan-tre.
An dilerc’hioù atomek a chom en dindan-zouar a zeu da vezañ spontus dañjerus. N’eus lec’h suroc’h evit an dilerc’hioù atomek.
Ma teufe gaz ur poull-lastez atomek da vont kuit, daoust ma ne vefe nemet ul lodennoùig, e varvfe milionoù a dud.
Saotradur ar boued hag an dourioù a zegas kemmoù genelek hag euzhviled denel: kreadurioù a vez ganet stummet hag euzh.
A-raok ar bloavezh 1999, e vo ur gwallzarvoud nukleel grevus a zigaso gwir spont.
Gwir eo ne oar ket an denelezh bevañ, aet eo da fall-kenañ ha franchement en em stlapet eo d’an toull-dor.
Ar gwashañ eus an istor-mañ eo emañ ar faktorioù a zegas trumm-se, ar re eo: naonoù, brezelioù, distruj ar Blanedenn a vevomp warni, hag all, a zo e diabarzh ac’hanomp hon-unan, dougen a reomp anezho en hor diabarzh, en hor Psikis.