ޙިކުމަތާއި ލޯބި

ޙިކުމަތާއި ލޯބި ވެރިކަމަކީ، ހުރިހާ ޙަޤީޤީ ތަހުޒީބެއްގެ މައި ދެ ތަނބެވެ.

އިންސާފުގެ ތިލަފަތުގެ އެއްފަރާތުގައި ޙިކުމަތް ބަހައްޓަންވާނެއެވެ. އަނެއްފަރާތުގައި ލޯބި ބަހައްޓަންވާނެއެވެ.

ޙިކުމަތާއި ލޯބި، އެއްޗަކުން އަނެއް އެއްޗެއް ހަމަހަމަ ކުރަންވާނެއެވެ. ލޯތްބެއްނެތް ޙިކުމަތަކީ، ހަލާކުކުރަނިވި އުނސުރެކެވެ. ޙިކުމަތެއްނެތް ލޯތްބަކީ، އަހަރެމެން މަގުއޮޅުވާލާނެ ކަމެކެވެ. “ލޯބިވެރިކަމަކީ ޤާނޫނެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެއީ ހޭލުންތެރި ލޯތްބެވެ.”

ދިރާސާކޮށް، އެތައް އެއްޗެއް އުނގެނި، އިލްމު ހޯދުމަކީ، މުހިންމު ކަމެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަހަރެމެންގެ ތެރޭގައި ރޫޙާނީ ވަޖޫދު ތަރައްޤީ ކުރުމަކީ، ވަރަށް އަވަހަށް ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.

ރޫޙާނީ ވަޖޫދު އަހަރެމެންގެ ތެރޭގައި ރަނގަޅަށް ތަރައްޤީ ނުކޮށް އިލްމު ހޯދުމަކީ، ބޮޑުވެގެންވާ މުސީބާތެކެވެ.

އަހަރެމެންގެ ތެރޭގައި ރޫޙާނީ ވަޖޫދު ރަނގަޅަށް ތަރައްޤީކޮށް، އެއްވެސް ފިކުރީ އިލްމެއް ނުހޯދުމަކީ، މޮޔަވެގެންވާ މުޤައްދަސް ބަޔަކު އުފެދުމެވެ.

މޮޔަ މުޤައްދަސަކީ، ރޫޙާނީ ވަޖޫދު ވަރަށް ބޮޑަށް ތަރައްޤީވެފައިވާ މީހެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް އޭނާގެ ކިބައިގައި ފިކުރީ އިލްމު ނެތުމުން، އެއްވެސް ކަމެއް ކުރާނެ ގޮތެއް ނޭނގޭތީ އޭނާއަކަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ.

މޮޔަ މުޤައްދަސަށް ކަމެއް ކުރެވޭނެ ބާރު އެބަހުއްޓެވެ. އެހެންނަމަވެސް އޭނާއަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ. އެއީ ކުރާނެ ގޮތް ނޭނގޭތީއެވެ.

ރޫޙާނީ ވަޖޫދު ރަނގަޅަށް ތަރައްޤީ ނުކޮށް ފިކުރީ އިލްމު ހޯދުމަކީ، ފިކުރީ ގޮތުން އޮޅުންބޮޅުންވެ، ނުބައިކަން އިތުރުވެ، ބޮޑާކަން އިތުރުވާ ކަމެކެވެ.

ދެވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިގެ ތެރޭގައި ސައިންސާއި އިންސާނިއްޔަތުގެ ނަމުގައި އެތައް ސައިންސްވެރިން، ރޫޙާނިއްޔަތުގެ އެއްވެސް އުނސުރެއް ނެތި ސައިންޓިފިކް ތަޖުރިބާތައް ކުރުމުގެ ނިޔަތުގައި ބިރުވެރި ޖަރީމާތައް ހިންގިއެވެ.

އަހަރެމެންގެ ބުއްދިވެރި ސަޤާފަތެއް ބިނާކުރަން ޖެހެއެވެ. އެއާއެކު ހޭލުންތެރި ރޫޙާނިއްޔަތު ވަރުގަދަ ކުރަން ޖެހެއެވެ.

އަހަރެމެންނަށް ބަޣާވާތުގެ އަޚްލާޤާއި، ބަޣާވާތުގެ ނަފްސާނީ އިލްމު ބޭނުންވެއެވެ. އެއީ އަހަރެމެންގެ ތެރޭގައި ރޫޙާނީ ވަޖޫދު ތަރައްޤީ ކުރަން ބޭނުންވާތީއެވެ.

ލޯތްބެއް ނެތުމުން މީހުންނަށް ބުއްދި ހަލާކުކުރަނިވި ގޮތަކަށް ބޭނުންކުރަން ޖެހުމަކީ ހިތާމަހުރި ކަމެކެވެ.

ދަރިވަރުންނަށް ސައިންސާއި، ތާރީޚާއި، ހިސާބުފަދަ ތަކެތި ދަސްކުރަން ބޭނުންވެއެވެ.

އެހެންމީހުންނަށް މަންފާކުރަނިވި މަސައްކަތްތައް ދަސްކުރަން ބޭނުންވެއެވެ.

ދިރާސާ ކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. އަސާސީ މަޢުލޫމާތު އެއްކުރުމަކީ ލާޒިމު ކަމެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް ބިރުވެރިވުމަކީ ލާޒިމު ކަމެއް ނޫނެވެ.

ގިނަބަޔަކު މަޢުލޫމާތު އެއްކުރަނީ ބިރުންނެވެ. އެއީ އެމީހުން ދިރިއުޅުމަށް ބިރުގަންނާތީއެވެ. މަރަށް ބިރުގަންނާތީއެވެ. ބަނޑަށް ބިރުގަންނާތީއެވެ. ފަޤީރުކަމަށް ބިރުގަންނާތީއެވެ. މީހުން ދައްކާ ވާހަކައަށް ބިރުގަންނާތީއެވެ. އެހެންވެގެން އެމީހުން ދިރާސާކުރަނީއެވެ.

ދިރާސާ ކުރަންވާނީ އެހެން މީހުންނަށް ލޯބިވެތިވެގެންނެވެ. އެމީހުންނަށް ރަނގަޅު ގޮތުގައި ޚިދުމަތް ކުރުމުގެ ނިޔަތުގައެވެ. އެއްގޮތަކަށްވެސް ބިރުވެތިވެގެން ދިރާސާ ކުރަންވާނެއެވެ.

އަމަލީ ޙަޔާތުގައި އަހަރެމެންނަށް އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި ބިރުން ދިރާސާކުރާ އެންމެން، ލަސްވެގެން ދިޔަ ނަމަވެސް އެމީހުންނަކީ މުސީބާތްތަކަށް ވާސިލްވާނެ މީހުންނެވެ.

އަހަރެމެން އަމިއްލަ ނަފްސާއެކު އިޚްލާޞްތެރި ވާން ބޭނުންވެއެވެ. އެއީ އަމިއްލަ ނަފްސަށް ބަލައި، އަމިއްލަ ނަފްސުގައިވާ ބިރުގެ މައްސަލަތައް ދެނެގަތުމަށްޓަކައެވެ.

ދިރިއުޅުމުގައި ބިރުގެ އެތައް މަރުހަލާތަކެއް ވާކަން އަހަރެމެން ހަނދާން ނައްތާލައިގެން ނުވާނެއެވެ. ބައެއްފަހަރު ބިރު ހިތްވަރާއެކު އޮޅުންއަރާފާނެއެވެ. ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނުގައި ސިފައިން ވަރަށް ހިތްވަރުގަދަހެން ހީވިޔަސް ޙަޤީޤަތުގައި އެމީހުން ހަރަކާތްތެރިވަނީ ބިރުންނެވެ. އަމިއްލައަށް މަރުގަންނަ މީހާވެސް ފުރަތަމަ ނަޒަރުން ވަރަށް ހިތްވަރުގަދަހެން ހީވިޔަސް ޙަޤީޤަތުގައި އެއީ ދިރިއުޅުމަށް ބިރުގަންނަ ފިނޑިއެކެވެ.

ދިރިއުޅުމުގައި މުސީބާތްތަކަށް ވާސިލްވާ އެންމެން ވަރަށް ހިތްވަރުގަދަހެން ދައްކާނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެއީ ފިނޑި ބައެކެވެ. މުސީބާތްތަކަށް ވާސިލްވާ މީހުން އެމީހުންގެ ވަޒީފާއާއި ބާރު ހަލާކުކުރަނިވި ގޮތަކަށް ބޭނުންކުރަނީ ބިރުންނެވެ. މިސާލަކަށް ކިއުބާގެ ކާސްޓްރޯ ރޫއާގެ މިސާލު ނަގާށެވެ.

އަހަރެމެން ދުވަހަކުވެސް އަމަލީ ޙަޔާތުގެ ތަޖުރިބާއާއި ބުއްދީގެ ދަނޑުވެރިކަމާއި ދެކޮޅު ހަދާކަށް ނޫޅެމެވެ. އެހެންނަމަވެސް އަހަރެމެން ލޯތްބެއް ނެތުން ކުށްވެރި ކުރަމުއެވެ.

ލޯތްބެއް ނެތްނަމަ އިލްމާއި ޙަޔާތުގެ ތަޖުރިބާތަކަކީ ހަލާކުކުރަނިވި ކަންތައްތަކެވެ.

އީގޯއަކީ ލޯތްބެއް ނެތް ހާލަތުގައި ތަޖުރިބާތަކާއި ފިކުރީ އިލްމުތައް ހިފަހައްޓާ އެއްޗެކެވެ.

އީގޯ ތަޖުރިބާތަކާއި ބުއްދިއަށް އިހާނެތިކޮށް ހިތަނީ އެއީ އެމީހާ ވަރުގަދަކުރުމަށް ބޭނުންކުރާތީއެވެ.

އީގޯ، އަމިއްލަ ނަފްސު، ތިމަންނާ ފަދަ ކަންތައްތައް ނެތިކޮށްލައިފިނަމަ ތަޖުރިބާތަކާއި ބުއްދިވެރިކަން، ސިއްރީ ވަޖޫދުގެ އަތްމައްޗަށް ވެއްޓި، އެއްވެސް ނަހަމަ ގޮތަކަށް ބޭނުންކުރުމަށް ހުރަސްއަޅާނެއެވެ.

ހުރިހާ ދަރިވަރުން ވޮކޭޝަނަލް މަގަށް މިސްރާބުކޮށް، އެމީހުންގެ ވޮކޭޝަނާ ގުޅުންހުރި ހުރިހާ ނަޒަރިއްޔާތަކެއް ވަރަށް ފުންކޮށް ދަސްކުރަންވާނެއެވެ.

ދިރާސާކުރުމާއި، ބުއްދިއަކީ އެއްވެސް މީހަކަށް ގެއްލުންވާނެ ކަމެއްނޫނެވެ. އެހެންނަމަވެސް ބުއްދި ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށްގެން ނުވާނެއެވެ.

އަހަރެމެން ދިރާސާކުރަން ބޭނުންވަނީ ސިކުނޑި ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންނުކުރުމަށެވެ. އެކި ވޮކޭޝަންތަކުގެ ނަޒަރިއްޔާތައް ދަސްކުރަން ބޭނުންވާ މީހުންނާއި، ބުއްދީގެ އެހީގައި އެހެން މީހުންނަށް ގެއްލުން ދޭން ބޭނުންވާ މީހުންނާއި، އެހެން މީހުންގެ ސިކުނޑިއަށް އަނިޔާކުރާ މީހުން، ސިކުނޑި ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެއެވެ.

ހަމަހަމަ ސިކުނޑިއެއް ހޯދުމަށްޓަކައި ޕްރޮފެޝަނަލް މާއްދާތަކާއި ރޫޙާނީ މާއްދާތައް ދަސްކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ.

އަހަރެމެންނަށް ހަމަހަމަ ސިކުނޑިއެއް ބޭނުންވާނަމަ، ފިކުރީ ސިންތެސިސްއާއި ރޫޙާނީ ސިންތެސިސްއަށް ވާސިލްވުމަކީ އަވަހަށް ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.

ސްކޫލްތަކާއި، ކޮލެޖްތަކާއި، ޔުނިވަރސިޓީތަކުގެ މުދައްރިސުން އަހަރެމެންގެ ބަޣާވާތުގެ ނަފްސާނީ އިލްމު ފުންކޮށް ދަސްކުރަންވާނެއެވެ. އެއީ އެމީހުންގެ ދަރިވަރުންނަށް އަސާސީ ބަޣާވާތުގެ މަގު ދައްކަން ބޭނުންވާތީއެވެ.

ދަރިވަރުންނަށް ރޫޙާނީ ވަޖޫދު ހޯދުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. ޒިންމާދާރު ބައެއްގެ ގޮތުގައި ސްކޫލުން ނިކުތުމަށްޓަކައި އެމީހުންގެ ތެރޭގައި ޙަޤީޤީ ވަޖޫދު ތަރައްޤީ ކުރަންވާނެއެވެ. މޮޔަ މުސީބާތްތަކުގެ ގޮތުގައެއް ނޫނެވެ.

ލޯތްބެއްނެތް ޙިކުމަތުން އެއްވެސް ފައިދާއެއް ނެތެވެ. ލޯތްބެއްނެތް ބުއްދިން އުފައްދާނީ ހަމައެކަނި މުސީބާތެވެ.

ޙިކުމަތަކީ އަމިއްލަ ޒާތުގައި އެޓޮމިކް މާއްދާއެކެވެ. އެއީ އެޓޮމިކް ރައުސްމާލެވެ. އެއީ ލޯބިން ފުރިގެންވާ މީހުން ބަލަހައްޓަން ޖެހޭ އެއްޗެކެވެ.