ވުޖޫދުގެ ދަރަޖަ

އަހަރެމެންނީ ކޮބައި؟ އަހަރެމެން އައީ ކޮންތާކުން؟ އަހަރެމެން ދަނީ ކޮންތާކަށް؟ އަހަރެމެން ދިރިއުޅެނީ ކީއްކުރަން؟ އަހަރެމެން ދިރިއުޅެނީ ކީއްވެ؟…

އިންސާނެކޭ ބުނާ މި ނިކަމެތި “ބުއްދިވެރި ޖަނަވާރު” އަށް އެނގިގެން ނުވާކަން އެނގޭކަށްވެސް ނެތް… އެންމެ ދެރަ ކަމަކީ އަހަރެމެން މިތިބީ ވަރަށް އުނދަގޫ އަދި އަޖައިބު ކުރުވަނިވި ހާލަތެއްގައެވެ. އަހަރެމެންގެ ހުރިހާ ހިތާމަތަކެއްގެ ސިއްރު އަހަރެމެންނަށް ނޭނގޭއިރުވެސް އަހަރެމެންނަށް ހުރިހާ ކަމެއް އެނގޭކަމަށް ގަބޫލުކުރެވެއެވެ…

ތަސައްރަފު ފުދޭ މީހަކު ކަމަށް ދުނިޔޭގައި ދެކޭ މީހަކު، ސަހަރާގެ މެދަށް ގެންގޮސް، އެތާ މީހުން ނޫޅޭ ހިސާބެއްގައި ދޫކޮށްލާފައި މަތިންދާ ބޯޓަކުން ހުރިހާ ކަމެއް ބަލާށެވެ… ކަންތައްތައް އަމިއްލައަށް ވާހަކަ ދައްކާނެއެވެ؛ “ބުއްދިވެރި އިންސާނު” ގަދަފަދަ ކަމަށް ދައްކައި އަދި ވަރަށް މޮޅު މީހެއް ކަމަށް ހީކުރިޔަސް އަސްލު އޭނާ ނުހަނު ބަލިކަށިވާނެއެވެ…

“ބުއްދިވެރި ޖަނަވާރު” އަކީ ސަތޭކައި ސަތޭކަ އަކަށް ވުރެ ވެސް މޮޔައެވެ؛ އަމިއްލަ ނަފްސަށް އެންމެ ރަނގަޅު ކަމަށް ހީކުރެއެވެ؛ ކުޑަކުދިންގެ ބަގީޗާ، އަދަބުވެރިކަމުގެ ފޮތްތައް، ޕްރައިމަރީ، ސެކަންޑަރީ، ބެޗްލަރސް، ޔުނިވާސިޓީ، ބައްޕަގެ ރަނގަޅު ނަން، ފަދަ ކަންތައްތަކުގެ އެހީގައި އުފަލުން ކުރިއަށް ދެވޭނެކަމަށް ގަބޫލުކުރެއެވެ… ނަސީބު ދެރަކަމުން އެހާ ގިނަ ސިޓީއާއި ރަނގަޅު އަދަބުވެރިކަމާއި ލަގަބާއި ފައިސާއަށް ފަހު، ބަނޑުގައި އަންނަ ކޮންމެ ވޭނަކީ އަހަރެމެން ދެރަކޮށްލާ ކަމެއްކަން އަހަރެމެންނަށް ރަނގަޅަށް އެނގޭއިރުވެސް އަހަރެމެން އަދިވެސް ތިބެނީ ނިކަމެތިވެފައި އުފާނެތިވެފައެވެ…

އަހަރެމެންނަކީ ކުރީގެ ޖާހިލު މީހުންކަން ދެނެގަތުމަށް ބައިނަލްއަގުވާމީ ތާރީހު ކިޔާލުމުން ފުދެއެވެ. އަހަރެމެން ރަނގަޅުވުމުގެ ބަދަލުގައި މިތިބީ މާ ނުބައިވެގެންނެވެ… މި 20 ވަނަ ގަރުނު އޭގެ ހުރިހާ ހާއްސަކަމާއި، ހަނގުރާމަތަކާއި، ޒިނޭކުރުމާއި، މުޅި ދުނިޔޭގެ އެއްޖިންސުން ގުޅުން ހިންގުމާއި، ޖިންސީ އަޚްލާގު ދަށްވުމާއި، މަސްތުވާތަކެއްޗާއި، ރާފޮދާއި، ހައްދުފަހަނަޅާފައިވާ އަނިޔާވެރިކަމާއި، ނުބައިކަން މައްޗަށް ދިއުމާއި، ބިރުވެރިކަން ފަދަ ކަންތައްތަކާއެކު އަހަރެމެންގެ މޫނު ބަލާލަން ޖެހޭ މިރާއެއްކަން ޔަގީނެވެ؛ އަހަރެމެން ތަރައްގީގެ މަތީ މަރުހަލާއަކަށް އައިސްފައިވާކަމަށް ބުނުމަށް އެއްވެސް ސަބަބެއް ނެތެވެ…

ވަގުތަކީ ކުރިއެރުމެއްކަމަށް ވިސްނުމަކީ މޮޔަކަމެވެ، ނަސީބު ދެރަކަމުން “ނުދަންނަ މޮޅު މީހުން” އަދިވެސް ތިބީ “އިވެލިއުޝަންގެ ޑޮގްމާ” ގައި ތާށިވެފައެވެ… “ކަޅު ތާރީހުގެ” ހުރިހާ ކަޅު ސަފްހާތަކުން އަހަރެމެންނަށް ފެންނަނީ ހަމަ އެ ހުރިހާ ބިރުވެރި އަނިޔާވެރިކަމާއި، ދަހިވެތިކަމާއި، ހަނގުރާމަތަކެވެ… އެހެންނަމަވެސް އަހަރެމެންގެ “ސުޕަ ސިވިލައިޒްޑް” މީހުން އަދިވެސް ގަބޫލުކުރަނީ ހަނގުރާމައަކީ ދެވަނަ ކަމެއްކަމަށާއި، ވަގުތީ ހާދިސާއެއްކަމަށާއި، އެއީ އެމީހުން އެހާ ބާރަށް ދައްކާ “މޮޑަން ސިވިލައިޒޭޝަން” އާއި އެއްވެސް ގުޅުމެއްނެތް ކަމެއް ކަމަށެވެ.

ހަގީގަތުގައި މުހިންމީ ކޮންމެ މީހެއްގެ އުޅުމުގެ ގޮތެވެ؛ ބައެއް މީހުން ރާބޮއެއުޅޭ މީހުން ވާނެއެވެ، އަނެއްބަޔަކީ ނުބޮއެއުޅޭ މީހުން ވާނެއެވެ، އެއިން ބަޔަކީ ތެދުވެރި މީހުން ވާނެއެވެ، އަނެއްބަޔަކީ ލަދުވެތިކަން ނެތް މީހުން ވާނެއެވެ؛ ހުރިހާ ކަހަލަ މީހުން ދުނިޔޭގައި އެބަތިއްބެވެ… މާއްދާއަކީ ވަކިވަކި މީހުންގެ ޖުމްލައެވެ؛ ވަކި މީހަކީ ކޮންތާކު، މާއްދާއަކީ ހަމަ އެތަނެވެ، އެއީ ސަރުކާރެވެ، ފަހެ، މާއްދާއަކީ ވަކި މީހާގެ ފުޅާކުރުމެކެވެ؛ ވަކި މީހާ ނުވަތަ ކޮންމެ މީހަކުވެސް ބަދަލުނުވެއްޖެނަމަ، މާއްދާތައް ނުވަތަ މީހުން ބަދަލެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ…

ތަފާތު އިޖުތިމާއީ ފެންވަރުތަކެއް ވާކަމަށް އެކަކަށްވެސް އިންކާރުއެއް ނުކުރެވޭނެއެވެ؛ ފައްޅީގެ މީހުންނާއި ޒިނޭކުރާ މީހުން އެބަތިއްބެވެ؛ ވިޔަފާރިކުރާ މީހުންނާއި ދަނޑުވެރި މީހުން އެބަތިއްބެވެ… ހަމަ އެހެންމެނެވެ، ވުޖޫދުގެ ތަފާތު ފެންވަރުތަކެއް ވެސް ވެއެވެ. އަހަރެމެންގެ އެތެރެ ފުރިހަމަވިޔަސް ނުވަތަ ނުބައިވިޔަސް، ދީލަތިވިޔަސް ނުވަތަ ފަހުލުވިޔަސް، އަނިޔާވެރިވިޔަސް ނުވަތަ މަޑުމައިތިރިވިޔަސް، ރަނގަޅު އަޚްލާގެއްގެ މަތީގައި ވިޔަސް ނުވަތަ ފާހިޝްވިޔަސް ދިރިއުޅުމުގެ ތަފާތު ހާލަތްތައް އަމިއްލައަށް ދަމައިގަނެއެވެ…

ފާހިޝް އަމަލުކުރާ މީހަކު އަބަދުވެސް ދަމައިގަންނާނީ ފާހިޝް މަންޒަރުތަކާއި ޑްރާމާތަކާއި އަދި ހާދިސާތަކެވެ… ރާބޮއެއުޅޭ މީހަކު އަބަދުވެސް ރާބޮއެއުޅޭ މީހުންނާއި ބާރުތަކާއި ކެންޓީނުތަކަށް ދަމައިގަންނާނެކަން ޔަގީނެވެ… ރިބާކާ މީހަކާއި މުށްބާރު މީހަކު ދަމައިގަންނާނީ ކޮންކަމެއް؟ ކިހާ ގިނަ މައްސަލަތަކާއި ޖަލުތަކާއި ދެރަގޮތްތައް؟

އެހެންނަމަވެސް ވޭނުގައި ވަރުބަލިވެފައިވާ މީހުންނަށް ބަދަލުވާން، އެމީހުންގެ ތާރީހުގެ ސަފްހާ އަނބުރާލަން ބޭނުންވެއެވެ… ހާދަހާ ދެރަ މީހުންނެވެ! އެމީހުންނަށް ބަދަލުވާން ބޭނުންވެއެވެ، އެކަމަކު ކިހިނެއްކަމެއް އެމީހުންނަކަށް ނޭނގެއެވެ؛ އެމީހުންނަކަށް އެގޮތެއް ނޭނގެއެވެ؛ އެމީހުން ތާށިވެފައި ތިބީ ނުކުމެވޭނެ މަގެއް ނެތް ހިސާބެއްގައެވެ… އިއްޔެ އެމީހުންނަށް ދިމާވި ކަންތައް މިއަދުވެސް އެމީހުންނަށް ދިމާވެއެވެ، އަދި މާދަމާވެސް ދިމާވާނެއެވެ؛ އެމީހުން އަބަދުވެސް އެއްކުށްތައް ތަކުރާރުކުރެއެވެ އަދި އެމީހުން ދިރިއުޅުމުން އެއްވެސް ފިލާވަޅެއް ނުނަގައެވެ.

ހުރިހާ ކަމެއްވެސް އެމީހުންގެ އަމިއްލަ ދިރިއުޅުމުގައި ތަކުރާރުކުރެއެވެ؛ އެމީހުން ހަމަ އެ ވާހަކަތައް ދައްކައެވެ، ހަމަ އެކަންތައްތައް ކުރެއެވެ، ހަމަ އެކަންތައްތަކަށް ހިތާމަކުރެއެވެ… މި ތަކުރާރުކުރާ ފޫހި ޑްރާމާތަކާއި ކޮމެޑީތަކާއި ހާދިސާތައް ހިނގަމުންދާނީ އަހަރެމެންގެ އެތެރޭގައި ރުޅިވެރިކަމާއި، ދަހިވެތިކަމާއި، ފާހިޝްކަމާއި، ޙަސަދަވެރިކަމާއި، ބޮޑާކަމާއި، ކަންނެތްކަމާއި، މޭރުވުމާއި ފަދަ ކަންތައްތައް ހުރިހާ ހިނދަކުއެވެ…

އަހަރެމެންގެ އަޚްލާގީ ފެންވަރަކީ ކޮބައި؟ ނުވަތަ ރަނގަޅުވާނީ؛ އަހަރެމެންގެ ވުޖޫދުގެ ފެންވަރަކީ ކޮބައި؟ ވުޖޫދުގެ ފެންވަރު މުޅިން ބަދަލުނުވެއްޖެނަމަ އަހަރެމެންގެ ހުރިހާ ނިކަމެތިކަމާއި، މަންޒަރުތަކާއި، ދެރަގޮތްތަކާއި، ނަސީބުދެރަކަންތައްތައް ތަކުރާރުވަމުން ދާނެއެވެ… ހުރިހާ ކަމެއް، ހުރިހާ ހާލަތެއް އަހަރެމެންގެ ބޭރުން މި ދުނިޔޭގެ މަންޒަރުގެ މައްޗަށް އަންނަނީ އެކަނި އަހަރެމެން އެތެރެއިން ގެންގުޅޭ އެއްޗެއްގެ އަލިބަސްވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ.

ހަމަޙައްގު ސަބަބަކާ އެކު އަހަރެމެންނަށް ހަރުކަށިކަމާއެކު ވިދާޅުވެވޭނީ “ބޭރުފުށަކީ އެތެރެފުށުގެ އަލިބަސްވުން” ކަމަށެވެ. މީހެއްގެ އެތެރެފުށް ބަދަލުވެއްޖެނަމަ އަދި އެބަދަލަކީ މުޅިމަގުން ގެނައި ބަދަލެއްނަމަ، ބޭރުފުށް، ހާލަތު، ދިރިއުޅުން ވެސް ބަދަލުވެއެވެ.

މިހާރު އަހަރެން ބަލަމުން މި އަންނަނީ ބައެއް މީހުން ބޭރު ބިމެއްގައި ވަދެގަތް މަންޒަރެކެވެ (އަހަރު 1974). މެކްސިކޯގައި އެފަދަ މީހުންނަށް ކިޔަނީ “ޕެރަޝޫޓިސްޓްސް” އެވެ. އެމީހުންނަކީ ކެމްޕެސްޓްރީ ޗުރޫބުސްކޯގެ އަވަށްޓެރިންނެވެ، އެމީހުން އަހަރެންގެ ގެއާ ވަރަށް ކައިރީގައި ތިބޭ މީހުންނަށްވުމުން އެމީހުން ދަސްކުރުމުގެ ފުރުސަތު އަހަރެންނަށް ލިބިފައިވެއެވެ…

ނިކަމެތިވުމަކީ ކުށެއް ނޫނެވެ، އެކަމަކު މައްސަލައަކީ އެއެއް ނޫނެވެ، އެއީ އެމީހުންގެ ވުޖޫދުގެ ފެންވަރުގެ މައްސަލައެވެ… ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް އެމީހުން އެކަކު އަނެކަކާ ދެބަސްވެ، ރާބޮއެ، އެކަކު އަނެކަކަށް ފުރައްސާރަކޮށް، ނަސީބުދެރަ އެކުވެރިން މަރާލާ މީހުންނަށްވެ، ހަގީގަތުގައިވެސް އެމީހުން ދިރިއުޅެނީ ވަރަށް ހަޑި ހުތުރު ގެތަކުގައެވެ، އެގޭގެ ތެރޭގައި ލޯބީގެ ބަދަލުގައި ވެރިވެގަންނަނީ ނަފްރަތެވެ…

ކޮންމެ މީހަކުވެސް އެމީހާގެ އެތެރެއިން ނަފްރަތާއި، ރުޅިވެރިކަމާއި، ފާހިޝްކަމާއި، ރާބުއިމާއި، ދެބަސްވުމާއި، އަނިޔާވެރިކަމާއި، މުށްބާރުކަމާއި، ދޮގުހެދުމާއި، ޙަސަދަވެރިކަމާއި، އަމިއްލަ ނަފްސަށް ލޯބިކުރުމާއި، ބޮޑާކަމާއި ފަދަ ކަންތައްތައް ނައްތާލައިފިނަމަ އެހެން މީހުން އެމީހާއަށް ލޯބިވެ، އެމީހާ ނަފްސާނީ ގުޅުންތަކުގެ ސަބަބުން މާ ރަނގަޅު މީހުންނާއި މާ ރޫހާނީ މީހުންނާ އެކުވެ، އެއީ އިގުތިސާދީ އަދި އިޖުތިމާއީ ބަދަލަކަށް އަންނާނެ ސުންގަޑިއެކެވެ…

އެއީ އެމީހާއަށް އެ “ކޮށާރުން” ނުވަތަ ހަޑި ހުތުރު “ތޮށިން” ދޫކޮށްލުމަށް އެހީތެރިވާނެ ނިޒާމެވެ… ވީމާ އަހަރެމެން ހަގީގަތުގައިވެސް މުޅިމަގުން ބަދަލުވާން ބޭނުންވާނަމަ އެންމެ ފުރަތަމަ އަހަރެމެން ވިސްނަންވީ ކޮންމެ މީހަކުވެސް (އެއީ ކަޅު މީހަކު ވިޔަސް، ހުދު މީހަކު ވިޔަސް، ރީނދޫ މީހަކު ވިޔަސް، މުށި ކުލައިގެ މީހަކު ވިޔަސް، ނުދަންނަ މީހަކުވިޔަސް ނުވަތަ މޮޅު މީހަކުވިޔަސް) އެކި “ވުޖޫދުގެ ފެންވަރު” ތަކުގައި ވާކަމެވެ.

އަހަރެމެންގެ ވުޖޫދުގެ ފެންވަރަކީ ކޮބައި؟ ތިޔަބޭފުޅުން އެއްވެސް އިރަކު އެކަމާ ވިސްނާލައްވާފައިވޭތޯ؟ އަހަރެމެން މިތިބި ހާލަތު ނޭނގިއްޖެނަމަ އެހެން ފެންވަރަކަށް ދިއުމަކީ ވާނެކަމެއް ނޫނެވެ.