Մաքսավորը և Փարիսեցին

Մտածելով կյանքի տարբեր հանգամանքների մասին՝ արժե լրջորեն հասկանալ այն հիմքերը, որոնց վրա մենք հենվում ենք։

Մեկը հենվում է իր դիրքի, մյուսը՝ փողի, նա՝ հեղինակության, մյուսը՝ իր անցյալի, սա՝ այս կամ այն կոչման և այլնի վրա։

Ամենահետաքրքիրն այն է, որ բոլորս՝ լինենք հարուստ, թե մուրացկան, կարիք ունենք բոլորից և ապրում ենք բոլորի շնորհիվ, թեև լցված ենք հպարտությամբ ու սնապարծությամբ։

Մի պահ մտածենք, թե ինչ կարող են մեզանից խլել։ Ինչպիսի՞ն կլիներ մեր բախտը արյունալի և ալկոհոլային հեղափոխության ժամանակ։ Ի՞նչ կմնար այն հիմքերից, որոնց վրա մենք հենվում ենք։ Վա՜յ մեզ, մենք մեզ շատ ուժեղ ենք համարում, բայց սարսափելի թույլ ենք։

«Ես»-ը, որը զգում է իր մեջ այն հիմքը, որի վրա հենվում է, պետք է լուծարվի, եթե մենք իսկապես փափագում ենք իսկական երանությանը։

Այդպիսի «Ես»-ը թերագնահատում է մարդկանց, իրեն ավելի լավ է զգում բոլորից, ավելի կատարյալ ամեն ինչում, ավելի հարուստ, ավելի խելացի, ավելի փորձառու կյանքում և այլն։

Շատ տեղին է այժմ մեջբերել Մեծ ԿԱԲԻՐ Հիսուսի այն առակը երկու մարդկանց մասին, որոնք աղոթում էին։ Այն ասվել է նրանց, ովքեր ապավինում էին իրենց՝ որպես արդարների, և արհամարհում էին մյուսներին։

Հիսուս Քրիստոսն ասաց. «Երկու մարդ բարձրացան տաճար աղոթելու. մեկը փարիսեցի էր, մյուսը՝ մաքսավոր։ Փարիսեցին, կանգնելով, այսպես էր աղոթում իր մեջ. Աստված, շնորհակալ եմ քեզ, որ ես մյուս մարդկանց նման չեմ՝ գողեր, անարդարներ, շնացողներ, կամ էլ այս մաքսավորի պես։ Շաբաթը երկու անգամ պահք եմ պահում, տասանորդ եմ տալիս այն ամենից, ինչ վաստակում եմ։ Իսկ մաքսավորը, հեռու կանգնած, չէր էլ կամենում աչքերը դեպի երկինք բարձրացնել, այլ կրծքին էր զարկում՝ ասելով. «Աստված, ողորմիր ինձ՝ մեղավորիս»։ Ասում եմ ձեզ, որ նա իր տուն արդարացված իջավ մյուսից առաջ, որովհետև ով իրեն բարձրացնում է, կխոնարհվի, իսկ ով իրեն խոնարհեցնում է, կբարձրանա»։ (ՂՈՒԿԱՍ ԺԸ, 10-14)

Սկսել գիտակցել սեփական աննշանությունն ու թշվառությունը, որի մեջ մենք գտնվում ենք, բացարձակապես անհնար է, քանի դեռ մեր մեջ գոյություն ունի «Ավելին» հասկացությունը։ Օրինակներ՝ Ես ավելի արդար եմ, քան նա, ավելի իմաստուն, քան այս մեկը, ավելի առաքինի, քան մյուսը, ավելի հարուստ, ավելի փորձառու կյանքի հարցերում, ավելի մաքուր, ավելի լավ կատարող իր պարտականությունները և այլն, և այլն։

Հնարավոր չէ անցնել ասեղի ծակից, քանի դեռ մենք «հարուստ» ենք, քանի դեռ մեր մեջ գոյություն ունի «Ավելին» համալիրը։

«Ավելի հեշտ է ուղտը անցնի ասեղի ծակից, քան հարուստը մտնի Աստծո արքայություն»։

Այն, որ քո դպրոցն ամենալավն է, իսկ իմ հարևանի դպրոցը պետք չէ, այն, որ քո կրոնը միակ ճշմարիտն է, մյուս մարդու կինը շատ վատ կին է, իսկ իմը՝ սուրբ, այն, որ իմ ընկեր Ռոբերտոն հարբեցող է, իսկ ես շատ խելացի և զուսպ մարդ եմ և այլն, և այլն, դա է մեզ ստիպում մեզ հարուստ զգալ։ Պատճառ, որի համար մենք բոլորս աստվածաշնչյան առակի «ՈՒՂՏԵՐՆ» ենք՝ կապված էզոթերիկ աշխատանքի հետ։

Հրատապ է ինքնադիտարկվել պահից պահ՝ հստակ իմանալու այն հիմքերը, որոնց վրա այն հենվում է։

Երբ մարդը հայտնաբերում է այն, ինչն իրեն ամենաշատն է վիրավորում տվյալ պահին, այն անհանգստությունը, որը պատճառվել է այս կամ այն բանի համար, ապա նա հայտնաբերում է այն հիմքերը, որոնց վրա հենվում է հոգեբանորեն։

Այդ հիմքերը ըստ քրիստոնեական Ավետարանի կազմում են «այն ավազները, որոնց վրա նա կառուցեց իր տունը»։

Անհրաժեշտ է ուշադիր գրանցել, թե ինչպես և երբ է նա արհամարհել մյուսներին՝ իրեն զգալով գերազանց, գուցե կոչման, սոցիալական դիրքի, ձեռք բերված փորձի կամ փողի և այլնի պատճառով։

Սարսափելի է իրեն հարուստ զգալը, ավելի լավ, քան այս կամ այն մարդը՝ այս կամ այն պատճառով։ Այդպիսի մարդիկ չեն կարող մտնել երկնքի արքայություն։

Լավ է հայտնաբերել, թե ինչում է մարդն իրեն գովելի զգում, ինչում է բավարարվում իր սնափառությունը, դա մեզ կցույց տա այն հիմքերը, որոնց վրա մենք հենվում ենք։

Այնուամենայնիվ, դիտարկման այդպիսի ձևը չպետք է լինի զուտ տեսական հարց, մենք պետք է գործնական լինենք և ուշադիր դիտարկենք մեզ անմիջականորեն՝ պահից պահ։

Երբ մարդը սկսում է հասկանալ իր սեփական թշվառությունն ու աննշանությունը, երբ նա լքում է մեծության մոլորությունները, երբ հայտնաբերում է այնքան շատ կոչումների, պատիվների և սնապարծ գերազանցությունների անմտությունը մեր նմանների նկատմամբ, դա անվիճելի նշան է, որ նա արդեն սկսում է փոխվել։

Մարդը չի կարող փոխվել, եթե փակվում է այն ամենի համար, ինչ ասում է. «Իմ տունը»։ «Իմ փողը»։ «Իմ սեփականությունը»։ «Իմ աշխատանքը»։ «Իմ առաքինությունները»։ «Իմ մտավոր ունակությունները»։ «Իմ գեղարվեստական ունակությունները»։ «Իմ գիտելիքները»։ «Իմ հեղինակությունը» և այլն։

«Իմին» և «Ինձ» կառչելը բավական է, որպեսզի խանգարի մեզ ճանաչել մեր սեփական աննշանությունն ու ներքին թշվառությունը։

Մարդը զարմանում է հրդեհի կամ նավաբեկության տեսարանի վրա, ապա հուսահատված մարդիկ հաճախ իրենց տիրապետում են այնպիսի բաներ, որոնք ծիծաղ են առաջացնում, անկարևոր բաներ։

Խեղճ մարդիկ։ Նրանք զգում են իրենց այդ բաներում, հենվում են անհեթեթությունների վրա, կառչում են նրան, ինչը նվազագույն կարևորություն ունի։

Զգալ իրեն արտաքին իրերի միջոցով, հիմնվել դրանց վրա, նշանակում է լինել բացարձակ անգիտակից վիճակում։

«ԵՍՈՒԹՅԱՆ» զգացումը (ԻՍԿԱԿԱՆ ԷՈՒԹՅՈՒՆԸ) հնարավոր է միայն լուծելով բոլոր այն «ԵՍ»-երը, որոնք մենք կրում ենք մեր ներսում։ Ավելի վաղ այդպիսի զգացումը ավելին է, քան անհնար է։

Ցավոք սրտի, «ԵՍ»-ի երկրպագուները չեն ընդունում դա։ Նրանք իրենց աստվածներ են համարում։ Նրանք կարծում են, որ արդեն ունեն այն «Փառավոր Մարմինները», որոնց մասին խոսում էր Տարսոնի Պողոսը։ Նրանք ենթադրում են, որ «ԵՍ»-ը աստվածային է, և ոչ ոք չի կարող հեռացնել այդպիսի անհեթեթություններն իրենց գլխից։

Մարդը չգիտի, թե ինչ անել այդպիսի մարդկանց հետ, իրենց բացատրում են, բայց նրանք չեն հասկանում՝ միշտ կառչած այն ավազներին, որոնց վրա կառուցել են իրենց տունը, միշտ մտած են իրենց դոգմաների, իրենց քմահաճույքների, իրենց անմտությունների մեջ։

Եթե այդ մարդիկ լրջորեն ինքնադիտարկվեին, իրենք իրենցով կստուգեին շատերի վարդապետությունը. իրենք իրենց մեջ կբացահայտեին այն բոլոր մարդկանց կամ «ԵՍ»-երի բազմությունը, որոնք ապրում են մեր ներսում։

Ինչպե՞ս կարող էր մեր մեջ գոյություն ունենալ մեր իսկական ԷՈՒԹՅԱՆ իրական զգացումը, երբ այդ «ԵՍ»-երը զգում են մեզ համար, մտածում են մեզ համար։

Այս ողբերգության ամենալուրջ բանն այն է, որ մարդը կարծում է, որ մտածում է, զգում է, որ զգում է, երբ իրականում մեկ ուրիշն է, որը տվյալ պահին մտածում է մեր տանջված ուղեղով և զգում է մեր ցավոտ սրտով։

Դժբախտ ենք մենք։ Քանի անգամ ենք կարծում, թե սիրում ենք, և այն, ինչ պատահում է, այն է, որ մեկ ուրիշը իր ներսում՝ լցված ցանկասիրությամբ, օգտագործում է սրտի կենտրոնը։

Մենք դժբախտ ենք, մենք շփոթում ենք կենդանական կիրքը սիրո հետ։ Եվ այնուամենայնիվ, մեկ ուրիշն է մեր ներսում՝ մեր անհատականության մեջ, որն անցնում է այդպիսի շփոթությունների միջով։

Մենք բոլորս կարծում ենք, որ երբեք չէինք արտասանի փարիսեցու այն խոսքերը աստվածաշնչյան առակում. «Աստված, շնորհակալ եմ քեզ, որ ես մյուս մարդկանց նման չեմ» և այլն։

Այնուամենայնիվ, և թեև անհավանական է թվում, մենք ամեն օր այդպես ենք վարվում։ Շուկայում մսավաճառն ասում է. «Ես մյուս մսավաճառների նման չեմ, որոնք վատ որակի միս են վաճառում և շահագործում են մարդկանց»։

Խանութում գործվածքների վաճառողը բացականչում է. «Ես մյուս առևտրականների նման չեմ, որոնք գիտեն՝ ինչպես գողանալ չափելիս և որոնք հարստացել են»։

Կաթի վաճառողը պնդում է. «Ես կաթի մյուս վաճառողների նման չեմ, որոնք ջուր են լցնում կաթի մեջ։ Ես սիրում եմ ազնիվ լինել»։

Տանտիրուհին այցելության ժամանակ մեկնաբանում է հետևյալը. «Ես այնպիսին չեմ, ինչպիսին մյուս կինն է, որը շրջում է մյուս տղամարդկանց հետ, ես շնորհիվ Աստծո պարկեշտ մարդ եմ և հավատարիմ եմ իմ ամուսնուն»։

Եզրակացություն՝ Մնացածները չար են, անարդար են, շնացող են, գող են և այլասերված, իսկ մեզանից յուրաքանչյուրը հեզ գառն է՝ «Շոկոլադե Սրբիկ», լավ է ունենալ որպես ոսկե երեխա ինչ-որ եկեղեցում։

Ինչքան անմիտ ենք մենք։ Մենք հաճախ մտածում ենք, որ երբեք չենք անում այն բոլոր անհեթեթություններն ու այլասերվածությունները, որոնք մենք տեսնում ենք ուրիշներին անելիս, և այդ պատճառով եզրակացնում ենք, որ մենք հոյակապ մարդիկ ենք։ Ցավոք սրտի, մենք չենք տեսնում այն անհեթեթություններն ու մանրոգություններն, որոնք մենք անում ենք։

Կյանքում կան տարօրինակ պահեր, երբ միտքը առանց որևէ անհանգստության հանգստանում է։ Երբ միտքը հանգիստ է, երբ միտքը լռում է, այնուհետև գալիս է նորը։

Այդպիսի պահերին հնարավոր է տեսնել այն հիմքերը, այն հիմնասյուները, որոնց վրա մենք հենվում ենք։

Միտքը խորը հանգստի մեջ լինելով՝ մենք կարող ենք իրենք մեզնով ստուգել կյանքի այն ավազի դաժան իրականությունը, որի վրա մենք կառուցում ենք տունը։ (Տես Մատթեոս 7 - 24-25-26-27-28-29 համարները. առակ երկու հիմքերի մասին)