ყოფნის დონე

ვინ ვართ ჩვენ? საიდან მოვდივართ? სად მივდივართ? რისთვის ვცხოვრობთ? რატომ ვცხოვრობთ?…

უდავოა, რომ საწყალმა “ინტელექტუალურმა ცხოველმა”, რომელსაც შეცდომით უწოდებენ ადამიანს, არა მხოლოდ არ იცის, არამედ არც კი იცის, რომ არ იცის… ყველაზე ცუდი არის ის რთული და უცნაური სიტუაცია, რომელშიც ვიმყოფებით, არ ვიცით ჩვენი ტრაგედიების საიდუმლო და მაინც დარწმუნებული ვართ, რომ ყველაფერი ვიცით…

წაიყვანეთ “რაციონალური ძუძუმწოვარი”, ერთ-ერთი იმ ადამიანთაგანი, რომელიც ცხოვრებაში გავლენიანად ითვლება, საჰარის უდაბნოს ცენტრში, დატოვეთ იქ ნებისმიერი ოაზისიდან მოშორებით და დააკვირდით საჰაერო ხომალდიდან ყველაფერს, რაც ხდება… ფაქტები თავისთავად იტყვიან; “ინტელექტუალური ჰუმანოიდი”, თუმცა ძლიერად გამოიყურება და თავს ძალიან კაცად თვლის, საბოლოოდ საშინლად სუსტია…

“რაციონალური ცხოველი” ასი პროცენტით სულელია; საუკეთესოს ფიქრობს საკუთარ თავზე; სჯერა, რომ მშვენივრად შეუძლია განვითარება საბავშვო ბაღის, ზრდილობის სახელმძღვანელოების, დაწყებითი სკოლების, საშუალო სკოლების, ბაკალავრიატის, უნივერსიტეტის, მამის კარგი პრესტიჟის და ა.შ., და ა.შ., და ა.შ. სამწუხაროდ, ამდენი ასოებისა და კარგი მანერების, წოდებებისა და ფულის მიღმა, კარგად ვიცით, რომ კუჭის ნებისმიერი ტკივილი გვაწუხებს და რომ საბოლოოდ ვაგრძელებთ უბედურ და საწყალ არსებობას…

საკმარისია წაიკითხოთ მსოფლიო ისტორია, რომ გაიგოთ, რომ ჩვენ იგივე ბარბაროსები ვართ, რაც ადრე ვიყავით და იმის ნაცვლად, რომ გავუმჯობესდეთ, უფრო გავუარესდით… ეს მე-20 საუკუნე მთელი თავისი სანახაობრიობით, ომებით, პროსტიტუციით, მსოფლიო სოდომით, სექსუალური დეგენერაციით, ნარკოტიკებით, ალკოჰოლით, გადაჭარბებული სისასტიკით, უკიდურესი გარყვნილებით, მონსტრუოზულობით და ა.შ., და ა.შ., და ა.შ., არის სარკე, რომელშიც უნდა ჩავიხედოთ; ამიტომ არ არსებობს წონიანი მიზეზი, რომ ვიამაყოთ განვითარების უფრო მაღალ ეტაპზე მიღწევით…

ფიქრი, რომ დრო პროგრესს ნიშნავს, აბსურდია, სამწუხაროდ, “განათლებული უცოდინრები” აგრძელებენ “ევოლუციის დოგმატის” ბოთლში ყოფნას… “შავი ისტორიის” ყველა შავ გვერდზე ყოველთვის ვხვდებით ერთსა და იმავე საშინელ სისასტიკეს, ამბიციებს, ომებს და ა.შ. თუმცა ჩვენი თანამედროვე “სუპერცივილიზებულები” კვლავ დარწმუნებულნი არიან, რომ ომი რაღაც მეორეხარისხოვანია, წარმავალი შემთხვევა, რომელსაც არაფერი აქვს საერთო მათ ხმაურიან “თანამედროვე ცივილიზაციასთან”.

რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვანია თითოეული ადამიანის ყოფნის წესი; ზოგიერთი სუბიექტი იქნება მთვრალი, ზოგიერთი აბსტინენტი, ზოგიერთი პატიოსანი და ზოგიერთი უსინდისო; ყველაფერი არის ცხოვრებაში… მასა არის ინდივიდების ჯამი; რაც არის ინდივიდი, არის მასა, არის მთავრობა და ა.შ. მასა არის ინდივიდის გაგრძელება; შეუძლებელია მასების, ხალხების ტრანსფორმაცია, თუ ინდივიდი, თუ თითოეული ადამიანი არ გარდაიქმნება…

ვერავინ უარყოფს, რომ არსებობს სხვადასხვა სოციალური დონე; არიან საეკლესიო და ბორდელის ადამიანები; ვაჭრობისა და სოფლის, და ა.შ., და ა.შ., და ა.შ. ასევე არსებობს არსების სხვადასხვა დონე. რაც შინაგანად ვართ, დიდებული თუ წვრილმანი, გულუხვი თუ ძუნწი, ძალადობრივი თუ მშვიდი, უმანკო თუ გარყვნილი, იზიდავს ცხოვრების სხვადასხვა გარემოებას…

გარყვნილი ყოველთვის მიიზიდავს გარყვნილების სცენებს, დრამებს და ტრაგედიებსაც კი, რომლებშიც ის ჩაერთვება… მთვრალი მიიზიდავს მთვრალებს და ყოველთვის ბარებსა და კანტინებში მოხვდება, ეს აშკარაა… რას მიიზიდავს მევახშე, ეგოისტი? რამდენი პრობლემა, ციხე, უბედურება?

თუმცა, გაბრაზებულ, ტანჯვისგან დაღლილ ადამიანებს სურთ შეცვლა, გადაშალონ თავიანთი ისტორიის გვერდი… საწყალი ხალხი! მათ სურთ შეცვლა და არ იციან როგორ; მათ არ იციან პროცედურა; ჩიხში არიან შესულები… რაც მათ გუშინ დაემართათ, დღეს ემართებათ და ხვალაც დაემართებათ; ისინი ყოველთვის იმეორებენ ერთსა და იმავე შეცდომებს და არ სწავლობენ ცხოვრების გაკვეთილებს ტყვიამფრქვევებითაც კი.

ყველაფერი მეორდება მათ საკუთარ ცხოვრებაში; ისინი ამბობენ ერთსა და იმავე რაღაცეებს, აკეთებენ ერთსა და იმავე რაღაცეებს, წუხან ერთსა და იმავე რაღაცეებზე… დრამების, კომედიებისა და ტრაგედიების ეს მოსაწყენი გამეორება გაგრძელდება მანამ, სანამ ჩვენს შიგნით ვატარებთ სიძულვილის, სიხარბის, გარყვნილების, შურის, სიამაყის, სიზარმაცის, ღორმუცელობის და ა.შ., და ა.შ., და ა.შ. არასასურველ ელემენტებს.

რა არის ჩვენი ზნეობრივი დონე?, ან უკეთ რომ ვთქვათ: რა არის ჩვენი არსების დონე? სანამ არსების დონე რადიკალურად არ შეიცვლება, გაგრძელდება ყველა ჩვენი საცოდაობის, სცენის, უბედურებისა და უბედურების გამეორება… ყველაფერი, ყველა გარემოება, რომელიც ჩვენს გარეთ ხდება, ამ სამყაროს სცენაზე, ექსკლუზიურად არის იმის ანარეკლი, რასაც შინაგანად ვატარებთ.

სამართლიანად შეგვიძლია საზეიმოდ განვაცხადოთ, რომ “გარე არის შინაგანის ანარეკლი”. როდესაც ადამიანი შინაგანად იცვლება და ეს ცვლილება რადიკალურია, გარეგანი, გარემოებები, ცხოვრებაც იცვლება.

ამ დროის განმავლობაში (1974 წელს) ვაკვირდებოდი ადამიანთა ჯგუფს, რომლებმაც სხვისი მიწა დაიკავეს. აქ, მექსიკაში, ამ ადამიანებს უწოდებენ “პარაშუტისტებს”. ისინი არიან კამპესტრე ჩურუბუსკოს კოლონიის მეზობლები, ისინი ძალიან ახლოს არიან ჩემს სახლთან, ამიტომ შევძელი მათი ახლოდან შესწავლა…

ღარიბი ყოფნა არასოდეს შეიძლება იყოს დანაშაული, მაგრამ ცუდი ის კი არ არის, არამედ მათი არსების დონე… ისინი ყოველდღიურად ჩხუბობენ ერთმანეთთან, სვამენ, ლანძღავენ ერთმანეთს, ხდებიან თავიანთივე უბედურების თანამგზავრების მკვლელები, ცხოვრობენ ჭეშმარიტად ბინძურ ქოხებში, რომლებშიც სიყვარულის ნაცვლად სიძულვილი სუფევს…

ხშირად მიფიქრია, რომ თუ რომელიმე მათგანი თავისი შიგნიდან სიძულვილს, ბრაზს, გარყვნილებას, სიმთვრალეს, ბოროტებას, სისასტიკეს, ეგოიზმს, ცილისწამებას, შურს, საკუთარი თავის სიყვარულს, სიამაყეს და ა.შ., და ა.შ., და ა.შ. აღმოფხვრის, სხვა ადამიანებს მოეწონება, ფსიქოლოგიური მსგავსების მარტივი კანონის მიხედვით უფრო დახვეწილ, უფრო სულიერ ადამიანებთან გაერთიანდება; ეს ახალი ურთიერთობები გადამწყვეტი იქნება ეკონომიკური და სოციალური ცვლილებისთვის…

ეს იქნებოდა სისტემა, რომელიც ამ სუბიექტს საშუალებას მისცემდა დაეტოვებინა “ავტოფარეხი”, ბინძური “კანალიზაცია”… ასე რომ, თუ ჩვენ ნამდვილად გვინდა რადიკალური ცვლილება, პირველი, რაც უნდა გავიგოთ, არის ის, რომ თითოეული ჩვენგანი (თეთრი იქნება თუ შავი, ყვითელი თუ სპილენძისფერი, უცოდინარი თუ განათლებული და ა.შ.), არის ამა თუ იმ “არსების დონეზე”.

რა არის ჩვენი არსების დონე? დაფიქრებულხართ ოდესმე ამაზე? შეუძლებელი იქნებოდა სხვა დონეზე გადასვლა, თუ არ ვიცით ის მდგომარეობა, რომელშიც ვიმყოფებით.