ძვირფასი ეგო

რადგან ზედა და ქვედა ერთი და იმავე საგნის ორი ნაწილია, არ იქნება ურიგო შემდეგი დასკვნის გამოტანა: “მე ზედა, მე ქვედა” ერთი და იმავე ბნელი და მრავალსახოვანი ეგოს ორი ასპექტია.

ეგრეთ წოდებული “ღვთაებრივი მე” ან “ზედა მე”, “ალტერ ეგო” ან მსგავსი რამ, სინამდვილეში “ჩემი თავის” ხრიკია, თვითმოტყუების ფორმა. როდესაც მე-ს სურს აქ და შემდგომ ცხოვრებაში გაგრძელება, ის თავს იტყუებს ღვთაებრივი უკვდავი მე-ს ცრუ კონცეფციით…

არცერთ ჩვენგანს არ აქვს ჭეშმარიტი, მუდმივი, უცვლელი, მარადიული, გამოუთქმელი და ა.შ. “მე”. არცერთ ჩვენგანს არ გააჩნია ჭეშმარიტი და ავთენტური არსებობის ერთიანობა; სამწუხაროდ, ჩვენ არც კი გაგვაჩნია ლეგიტიმური ინდივიდუალურობა.

ეგოს, თუმცა ის საფლავის მიღმა აგრძელებს არსებობას, მაინც აქვს დასაწყისი და დასასრული. ეგო, მე, არასოდეს არის რაიმე ინდივიდუალური, ერთეული, მთლიანი. ცხადია, მე არის “მე-ები”.

აღმოსავლეთ ტიბეტში “მე-ებს” უწოდებენ “ფსიქიკურ აგრეგატებს” ან უბრალოდ “ღირებულებებს”, იქნება ეს უკანასკნელი დადებითი თუ უარყოფითი. თუ თითოეულ “მე”-ს განვიხილავთ, როგორც განსხვავებულ ადამიანს, შეგვიძლია ხაზგასმით განვაცხადოთ შემდეგი: “ყველა ადამიანში, რომელიც ცხოვრობს მსოფლიოში, ბევრი ადამიანია”.

უდავოდ, თითოეულ ჩვენგანში ბევრი განსხვავებული ადამიანი ცხოვრობს, ზოგი უკეთესი, ზოგი უარესი… თითოეული ეს მე, თითოეული ეს ადამიანი იბრძვის უპირატესობისთვის, სურს იყოს ექსკლუზიური, აკონტროლებს ინტელექტუალურ ტვინს ან ემოციურ და მოტორულ ცენტრებს, როდესაც შეუძლია, ხოლო სხვა მას ანაცვლებს…

მრავალი მე-ს დოქტრინა აღმოსავლეთ ტიბეტში ისწავლებოდა ჭეშმარიტი ნათელმხილველების, ავთენტური განმანათლებლების მიერ… ჩვენი თითოეული ფსიქოლოგიური ნაკლი განსახიერებულია ამა თუ იმ მე-ში. რადგან ათასობით და მილიონობით ნაკლი გვაქვს, აშკარად ბევრი ადამიანი ცხოვრობს ჩვენს შიგნით.

ფსიქოლოგიურ საკითხებში ჩვენ ნათლად დავინახეთ, რომ პარანოიდული, ეგოცენტრული და მითომანი სუბიექტები არაფრის დიდებით არ მიატოვებდნენ საყვარელი ეგოს კულტს. უდავოდ, ასეთ ადამიანებს სასიკვდილოდ სძულთ მრავალი “მე”-ს დოქტრინა.

როდესაც ვინმეს ნამდვილად სურს საკუთარი თავის შეცნობა, მან უნდა მოახდინოს თვითდაკვირვება და შეეცადოს გაიცნოს განსხვავებული “მე-ები”, რომლებიც პიროვნებაში არიან მოთავსებულნი. თუ რომელიმე ჩვენს მკითხველს ჯერ კიდევ არ ესმის მრავალი “მე”-ს ეს დოქტრინა, ეს მხოლოდ თვითდაკვირვების საკითხში პრაქტიკის ნაკლებობას უკავშირდება.

რაც უფრო მეტად ვვარჯიშობთ შინაგან თვითდაკვირვებას, მით უფრო მეტ ადამიანს, ბევრ “მე”-ს აღმოვაჩენთ, რომლებიც ჩვენს საკუთარ პიროვნებაში ცხოვრობენ. ვინც უარყოფს მრავალი მე-ს დოქტრინას, ვინც თაყვანს სცემს ღვთაებრივ მე-ს, უდავოდ არასოდეს მოუხდენია სერიოზულად თვითდაკვირვება. ამჯერად სოკრატეს სტილში ვიტყვით, რომ ამ ხალხმა არა მხოლოდ არ იცის, არამედ არც კი იცის, რომ არ იცის.

რა თქმა უნდა, ჩვენ ვერასდროს შევძლებდით საკუთარი თავის შეცნობას, სერიოზული და ღრმა თვითდაკვირვების გარეშე. სანამ ნებისმიერი სუბიექტი თავს ერთიანად თვლის, ცხადია, რომ ნებისმიერი შინაგანი ცვლილება შეუძლებელზე მეტი იქნება.