Tasuqilt Tawurmant
Tazɣent
Aselmaden n uɣerbaz, n tesnawiyin d tesdawiyin ttmellilen-d aṭas i leɛqel-iw, dɣa ilaq-aɣ ad nɣer ɣef waya deg yixef-a. Akken ma nella iɛeddan ɣef uɣerbaz, tesnawiyin, tesdawiyin, atg. Nessen mliḥ d acu i d leɛqel-iw, leqwanin, tɣersa, tberɣas, atg., atg., atg. Leɛqel-iw d ayen i ttarran “ASERWEL N TTEKKENT”. Aselmaden n uɣerbaz ḥemmlen ad serwlen TTEKKENT.
Sselmaden-aɣ ad ntekk, ad nessuli kra mgal kra n wayen nniḍen. Sselmaden-aɣ ad ntekk i tuccḍiwin n tisselbi, dɣa nettaɣ iman-nneɣ u nettuɣal i tuɣalin-nneɣ akken ad ntekk. Sselmaden-aɣ ad NETEKK i tuccḍiwin i d-yettabin seg tneɣruft, tuccḍiwin n ur neɣri, ur nruḥ ɣer uɣerbaz, ur neɛriḍ, ur neḍsa, ur nessuref aselmaden, ur neɛber leqwanin, atg., atg., atg.
Aselmaden d teselmadin ɣuṛ-sen tmuɣli tegrawit belli s leɛqel-iw, nezmer ad nefhem taḥḥettat n ad nqedder tarrayt n uɣerbaz, taḥḥettat n ad neɣri, ad neḥrez tisselbi zdat n iselmaden, ad nɛiḍ mliḥ d imdukkal-nneɣ, atg., atg., atg.
Tella ger medden tmuɣli tegrawit belli yal mi nettek, yal mi nettuɣal, nettuɣal aṭas ugar nefhem, nḥerr, neččur, nerbeḥ. Ur bɣin ara ad fehmen medden belli yal mi netnaɣ mgal kra, yal mi nettek, yal mi nettuɣal, dɣa imecṭuḥ fell-aɣ LFEHMI.
Ma nnaɣ mgal tuccḍa n tissit, ad teṛwuḥ kra n wakud, maca imi ur nefhim ara s lekmal deg yal ASTANEN N UQERRI, ad tuɣal dɣa mi nettaɣ ammas u ad nessiwel tikelt i akk aseggas. Ma nettuɣal tuccḍa n tmeṭṭut, kra n wakud ad nili d yessa deg uẓehar (ɣas ma deg ASTANEN N UQERRI nniḍen, nettas d yessa deg uɣerbaz am akken i t-zemren ad sbeggnen tirga TIḌRISIN d tmeṭṭutin n yiḍ), dɣa ad nuɣal s tezmert ugar ɣer temɛarin-nneɣ taqbucin n IṚAWEN IRREDENTUS, s tmuɣli taḥeqqanit n ur nefhim ara s lekmal d acu-t TMEṬṬUT.
Aṭas i yettɣalen LEFƐALA, wid i yetnaɣen mgal-is, wid i yettqediren mgal-is ttḍefren TILAMIN n tarrayt, maca imi ur fehmen ara taɣult n LEFƐALA, tettuwent deg uɣerbaz u LAƐEBIN ur llin ara LAƐIBIN.
Aṭas i yettqediren mgal TƔEDḌIFT, wid i yelmden ad ttekken, maca tettkemmil tella deg astanen nniḍen n uqerri adawan, ɣas ma deg uẓehar teṛwuḥ seg tikli-nneɣ dɣa ɣef tmuɣli tamecṭuḥ, adawan iɛedda fell-aɣ dɣa nettraɛɛad dɣa nettfejjir yeččuren d tɣedḍift, mi ur nebɣi ara u ma yella s sebba ur yesɛi ARA AHAƔAR AMEQQRAN.
Aṭas i yettqediren mgal tiḥellawt dɣa deg taggara, ttamnen fell-as belli iṭfen-ten, maca imi ur fehmen ara, tella fell-asen belli ad d-banen deg ussan imenza mi nettamen belli mmuten.
Anagar ma ulac leɛqel-iw, anagar ma deg tlelli taḥeqqanit, dɣa i d-teffiɣ deg uqerri, tamesdaɣt dɣa taḥeqqanit n LFEHMI. TLELLI YESSERWALEN ur tezmert ara ad tili deg UQERRES. Ilaq-aɣ tlelli akken ad NFHEM iɛiban-nneɣ IQLIMAN deg tarrayt TEGRAWIT. Ilaq-aɣ s LEƐJEB ad nerz tiɣilt u ad neɣteɛ izelman n wuzzal, akken ad nili d ilelliyen.
Ilaq-aɣ ad nesɛu tajriba yiman-nneɣ akk ayen i ɣ-d-nnan iselmaden-nneɣ deg UɣERBAZ d baba-nneɣ belli yelha u yufa. Ur yettawi ara ad nelmed seg tayet u ad nɛiḍ. Ilaq-aɣ ad nefhem.
Akk amahil n iselmaden d teselmadin ilaq ad yettwaɣz ɣer tmusni n inelmaden. Ilaq ad ttaɣen iman-nsen akken ad kecmen ɣer ubrid n LFEHMI. Ur yettawi ara ad nenni i inelmaden belli ilaq ad ilin akka neɣ akka, ilaq inelmaden ad lmden ad ilin d ilelliyen akken zemren yiman-nsen ad tqedmen, ad ɣren, ad sɛun asenfel i akk imaruden, akk ayen i d-nnan medden belli yesɛa afayda, yufa, yeɛziz u ur ttaɣen ara u ad ɛiḍen.
Medden ur bɣin ara ad afen iman-nsen, ɣuṛ-sen iqerran yeqnen, iɣuḍen, iqerran ur bɣin ara ad ndin, iqerran imekkanisiyen ur ndin ara u anagar ma ƐIḌEN.
Ilaq, yella d aɛjel, yella d imal ad ilin inelmaden d tnelmadin seg tẓeṭṭut-nsen armi d lawan ad ǧǧen TNEFRA, ad ttḥerrun seg tlelli taḥeqqanit akken ad afen iman-nsen, akken ad sersen, akken ad fehmen u ur ttwaḥerren ara s yiɣilt yeqɣen n usermed, tberɣas d leɛqel-iw.
Ma nennan i inelmaden d acu ilaq u d acu ur ilaq ara ad xedmen u ur nettǧǧa ara AD FEHMEN u ad sɛun tajriba, MANI dɣa tella tmusni-nsen? ACU i d temlilit i yettunefken i tmusni? D acu i d afayda ad nɛeddi iɛewwiḍen, ad nels mliḥ, ad nesɛu aṭas n imdukkal ma ur nella ara d uɣuren?
Tmusni anagar ma teqqen ɣer-neɣ mi nella d ilelliyen s tideṭ akken ad nssersen yiman-nneɣ, akken ad nefhem, akken ad nessensel mebla axatar n tberɣas u mebla tɣersa n leɛqel-iw. Inelmaden axataren, ṭṭafren, ttemɣalen ɣer leɛqel-iw imeqranen ur zemren ARA AD SSNEN. Ur zemren ara ad ilin d uɣuren.
Ass-a, baba-tsut d iselmaden, anagar ma ttmellilen belli inelmaden d tnelmadin ad xedmen tarrayt, ad uɣalen d ṭṭbiben, yemmaɣzanen, imhandisen, ixeddamen n tɣemra, attan imukan yettiddiren u ad zewǧen u ad uɣalen deg ugar d IBERDAN N AD SEXDMEN IMṚAWIYEN u dɣa akk ayagi.
Mi uɣalen iɛeyyalen neɣ tiɛeyyal ad xedmen kra n uɣerfan, kra n wessur, mi ḥussen taḥḥettat ad ffɣen seg uqerres-nni, timeɣrutin, imaruden iqdimen, leɛqel-iw, leɛwayed n twacult neɣ n tmurt, atg., dɣa baba-tsut ttḍuqquyen ugar izelman n lḥebs u ad nnin i uɛeyyal neɣ i teɛeyyal: ur tteg ara ayagi! Ur neqdi ara ad neɛiwen deg waya, ayagi d tɛuḍar, atg., atg., atg. Dɣa uɛeyyal neɣ teɛeyyal deg tarrayt yeqqnen deg lḥebs n leɛqel-iw, leɛwayed n lɛadda iqdimen, imaruden iqdimen, atg.
TAƐLIMT TAFAƐULT tesselmad ad tessugen TARRAYT d TLELLI. TARRAYT mebla TLELLI d TIṚANI. TLELLI mebla TARRAYT d ANARQUÍA. TLELLI d TARRAYT ttwaɣten s tmusni tteskanen ASESSI n TƐALIMT TAFAƐULT.
INELMADEN ilaq ad ttḥerrun seg tlelli tummidt akken ad zren iman-nsen, akken ad SERSEN akken ad AFEN ayen i d tidet, ayen yellan d tidet deg YIMAN-NSEN u ayen zemren ad xedmen deg tudert. Inelmaden d tnelmadin, iɛeskren d iɣellafen u deg ungal akk wid-nni i yelzem ad ddren ttwaḥettmen ɣer leɛqel-iw iɣezfanen, ttaɣalen ɣer imeqranen, ur ttmudun i tẓullit tameṭṭut, mebla taḥnin.
LEƐQEL-IW tessenger TIMESLUFT tameṭṭut u ayagi yettwaḍegger s lekmal s ɣURT d TAJRIBA. S leɛqel-iw d leqwanin, medden n lweqt-a ṛwan timesluft u uɣalen d imeqranen u mebla taḥnin. Akken ad nili d ilelliyen s tideṭ, ilaq ad nili d imslufan d imdanen.
Deg uɣerbazen, tesnawiyin d tesdawiyin, sselmaden i inelmaden ad sersen AWAḌEN deg tnefriyin u inelmaden d tnelmadin ttarran awaḍen akken ad ḥrazzen tberɣas, aseqqed n taɣenǧa, tirga d tɣersa neɣ d tqada, atg., atg., atg. Maca imi ur sselmaden ara ad FEHMEN TIDEṬ d acu-t AWAḌEN AMEKNAN.
S leɛqel-iw, inelmaden ttarran awaḍen dɣa ttaɣen tazmert yessewḥen aṭas n tikkal deg tarrayt ulac. Tazmert yessewḥen d tawsit tesaḥḥan aṭas n tezmert i xedmen s MAGINA UDRABAN. Nettačč u nessiwel u akk taɣult n taɣawsa dɣa taɣult taɛlayant deg ayen taɣawsa dɣa tissaɣen ttuɣalen ɣer tissaɣen d tezmarin yufan. Tazmert yessewḥen d tawsit n TMAƐNA d TEZMERT tessaḥḥan aṭas i yexdem ɣef udrim.
Ma nessen ad nesers AWAḌEN AMEKNAN, nezmer ad neḥrez tazmert yessewḥen. Aɣriban iselmaden d teselmadin ur sselmaden ara i inelmaden-nsen d acu-t AWAḌEN AMEKNAN. Anda ma nerra AWAḌEN, nettaɣ TAZMERT YESSAWALEN. Nezmer ad neḥrez tazmert-nni ma nebḍu awaḍen, ma ur nettḥeddid ara d tissaɣen, d medden, d imaruden.
Mi nettḥeddid d medden, d tissaɣen, d imaruden, nettu iman-nneɣ u dɣa nettiɣ tazmert yessewḥen deg tarrayt yeqqnen aṭas. YELLA D AƐJEL ad nessen belli neḥwaj ad neḥrez TAZMERT YESSAWALEN akken ad nseḥyu TAMUSNI u belli TAZMERT YESSAWALEN d AXATER YETTIDDIREN, TAMESLIT n TAMUSNI, TIZRI akken ad NESƐU TAMUSNI.
Mi nelmed ad UR NETTU IMAAN-NNEƔ, mi nelmed ad nebḍu AWAḌEN ger SUJETO; OBJETO d UMERNA, nettaɣ TAZMERT YESSAWALEN akken ad NESƐU TAMUSNI. YELLA D UZAYAD ad nelmed ad neḥkem i AWAḌEN akken ad NESƐU TAMUSNI maca inelmaden d tnelmadin ur ssinen ara ɣef waya imi ISLAMA d TASLAMA-NSEN ur ten-iselmaden ara.
MI nelmed ad nessaɛri AWAḌEN s tmusni, leɛqel-iw dɣa tteffiɣ. Inelmaden neɣ tnelmadin ttarren awaḍen ɣer tnefriyin-nsen, ɣer tuɣalin-nsen, ɣer tarrayt, UR NEḤWAJ I LEƐQEL-IW n kra n tewsit.
YELLA D AƐJEL belli ISLAMA ad fehmen taḥḥettat ad ssugen s tmusni TLELLI d TARRAYT u ayagi yezmer s AWAḌEN AMEKNAN. AWAḌEN AMEKNAN yeqqen ayen i ttarran TTḤEDDED. Mi nettḤEDDED d medden, d tissaɣen, d imaruden, ad d-tekki TERKILT dɣa taɣellawt tessekkar IṬṬES deg TAMUSNI.
Ilaq ad nessen ad nesers AWAḌEN mebla TTḤEDDED. MI nesers awaḍen deg kra neɣ deg kra n medden u nettu iman-nneɣ, tameskanit d TERKILT d IṬṬES n TAMUSNI. Ɛredet mliḥ ɣef ISELMAN. Yella deg iṭṭes, akk yettemɣal, yettemɣal s iman-is, yella d uslig, ittban am akken d amɛellaf, ittargu s film i yettwali, s argaz n film.
INELMADEN d tnelmadin ilaq ad sersen awaḍen deg tnefriyin mebla ad ttun iman-nsen akken ur tɣellin ara deg IṬṬES AXATAR n TAMUSNI. Inelmaden ilaq ad ttwalin iman-nsen deg umkan mi d-heggin taɣawsa neɣ mi llan zdat uɛeqqaq neɣ uɛeqqur s lameṛ n uselmad, neɣ mi llan ɣerrin neɣ ttraḥen neɣ ttuɛaren d imdukkal-nsen.
AWAḌEN TTEBḌAN deg TLATA IMAḌALEN: SUJETO, OBJETO, UMERNA, d tidet AWAḌEN AMEKNAN. Mi ur nexḍi ARA ASERMED n TTḤEDDED d medden, tissaɣen, imaruden, atg. nettaɣ TAZMERT YESSAWALEN u nesseɣreq deg-neɣ aseɣyeɣ n TAMUSNI.
Win ibɣan AD YASEƔƔE TAMUSNI deg IMḌALEN IƐLAYEN, ilaq ad yebda s AD YESƔƔE dagi u tura. Mi ISELMAN yexḍi ASERMED n TTḤEDDED d medden, d tissaɣen, d imaruden, mi yexḍi ASERMED n ad yettu iman-is, dɣa yettɣelli deg terkilt d iṭṭes.
Leɛqel-iw ur tesselmad ara i inelmaden ad sersen AWAḌEN AMEKNAN. Leɛqel-iw d lḥebs n tidet i uqerri. Inelmaden d tnelmadin ilaq ad lmden ad ḥekmen AWAḌEN AMEKNAN seg uɣerbaz akken mi uɣalen ɣer tudert taḍrant, barra n uɣerbaz, ur ttɣellen ara ASERMED n ad ttun iman-nsen.
Argaz yettun iman-is zdat n umesɣar, yettḥeddid yid-s, yettrakel, yettɣelli deg iṭṭes n ulac tamusni dɣa yettjerreḥ neɣ yettemmet dɣa iruḥ ɣer lḥebs. Win ur iṭṭafar TERKILT d umesɣar, win ur yettḥeddid yid-s, win ur yettu iman-is, win yessen ad yers AWAḌEN AMEKNAN, ur yezmer ara ad yefk azal i awal n umesɣar, neɣ ad t-yjerreḥ neɣ ad t-yemmet.
Akk ixetṭiɛen i xeddmen imdanen deg tudert teqqnen s imi yettu iman-is, yettḥeddid, yettrakel u yettɣelli deg iṭṭes. Yelha ugar i ilemẓiyen, i akk inelmaden, ma sselmaden-asen AD ASEƔYEN TAMUSNI umesɣar ad ten-id-ḥebbsen s leɛqel-iw ulac anamk.