Ddu ɣer ugbur

Timmuɣri Tusnakt

Wid yuɣen ɣef tilisa n ddunit akken ad درسen s telqey akk iẓuran n wemdan, zemren ad ẓren s yiman-nsen belli ṭṭbiɛa n uɣersiw-agi ameqqran i d-yeqqaren « amdan », tecba iman-is dayen, ama deg Turuft taqdimt, ama deg Tefriqt iɛyan seg tdukli, ama deg wakal iqedsen n Vedas, ama deg Indiyen n Umalu, ama deg Ustriya, ama deg Ccinwa.

Ayen-agi yellan d tidett, ayen-agi d ayen icuban i yal amdan ilemmed, yezmer ad iẓer s imiɛan-is ma yella winna iḍefren tikli, ilaq-as ad yeffer imendyen, lekolijat d tesdawiyin.

Nessaweḍ-d ɣer lawan anda ttilin fell-asen ar d-ffɣen s tizzelt. Tura kullec yettili-d deg yiwet tregwa yellan tqeddem tura. Iserriyen n tserrafug, tkerrusin, tγawsiwin yellan d lxir, atg., atg., atg.

Ɣas ma yella ayen-agi d ayen yellan d afennan cwiṭ, d tidet tameqqrant belli imendyen iεessasen, tesdawiyin, atg. uɣalen-d d tzeqqa anda ttilin fell-asen ar d-ffɣen yemdanen ilemden.

Deg lawan-agi anda ttilin fell-asen ar d-ffɣen yemdanen s tizzelt, ayen kan i nebɣa deg tudert, ad naf iman-nneɣ deg yiman-nneɣ. Lɣaci ur ten-yufi ara laman.

Tixmemmimin tidelsanin deg lawan-agi anda ttilin fell-asen ar d-ffɣen yemdanen s tizzelt, uɣalent-d d ayen ur nezmir ad tent-nexdem, acku tawsit n uselmed tura tessers-d ɣef tγawsiwin i ɣ-yehhwan kan.

“Tala taggurant” tettidir s lehna tameqqrant s tayri-agi idelsant tamettant. Ma yella win yebɣan ad yili d wayeḍ, ur yecbi ara wiyaḍ, akk lɣaci ad t-skiddben, akk lɣaci ad t-qeẓɛen, ad as-ḍeggren tayuga, ad as-inɛen lxedma, atg.

Amnay ad yawi idrimen akken ad yidir yerna ad ifraḥ, tizzla akken ad yaweḍ ɣer yiseɣ deg tudert, ad yeqqel ad yaf laman deg yiman-is, amnay ad yaɣ aṭas n tγawsiwin akken ad yesɛeddi iman-is zdat wiyaḍ, atg., ad as-d-ggen ayen i ɣ-yeḥreẓ ɣef tixmemmimin idelsanin, tiden yellan s tizzelt.

Nezmer ad nessken belli lxuf issexreb iɛeqlen yerna yesseɣɣaz ulawen.

Deg lawan-agi anda yella aṭas n lxuf yerna nɛelleq ɣef yiman-nneɣ, lɣaci tteddren deg tɣemrin-nsen, deg tɣemrin n wucci deg teẓgi, deg wadeg anda ttamnen ad afen laman-nsen d ameqqran, ayen ur ten-iɛenni d acu, ur bɣin ara ad ffɣen seg dinna, ttaggaden tudert, lxuf ɣef tγawsiwin tidelsanin, ɣef ayen i nezmer ad nɛeddi fell-asen, atg., atg., atg.

Akk uselmed-agi ameqqran yellan s tura, yessers-d ɣef lxuf d ukukru ɣef yiman-nneɣ, lɣaci yetgallaɛ, yugad ula d ṣṣifa n iman-is.

Lɣaci ttaggaden kullec, ttaggaden ad ffɣen seg lɛadat i d-yeǧǧan imezwura, ad ilin d wiyaḍ ɣer lɣaci wiyaḍ, ad xemmemen s tɣawla, ad gzen akk lɛadat yellan deg tmetti iɛeddan, atg.

S ṣṣeḥ llan deg ddunit kra n yemdanen yellan d tidett yerna fehmen, i bɣan s ṣṣeḥ ad fehmen akk iɣeblan yellan deg uqelmun, maca deg waṭas nneɣ ur yelli ara ula d ṣṣifa n usirem d tγawla.

Llan snat n tewsitin n tγawla yellan mmalen-d. Tamezwarut: Tγawla tasnujjanit, tasusmit. Tis snat: Tγawla tasnujjanit taqdimt n tmusni.

Tawsit tamezwarut n tγawla d ayen icuban i umeskil d amaɣlal. Tis snat n tawsit n tγawla d tɣawla ijdiden.

Deg tawsit tamezwarut tasnujjanit, nessufɣ-d ameskil i yettlusu icubaḍ iqdimen yerna yettaɣ ugar i udurar iqdimen akken ur d-treẓẓin ara, tawsit taqdimt, amγellaw n idammen d waman, amaɣun n uɛesser d tγawla n tmura, argaz yellan yeṭṭef axenzir deg tuyat-is, amḥaddem yellan yezga yessawaḍ ɣer tẓegwa win ur iqeblen ara lemriḥat-is d tγawsiwin-is.

Deg tawsit tis snat tasnujjanit, nessufɣ-d Buddha, Ɛisa, Hermes, amγellay, ameɣlal aɣulan, win yellan yettwaḥessben, i sseɛdiyen n tɣawla deg timussni, atg., atg., atg.

Wid i lemmden kan s umnay ur yesɛi ara lmeɛna ad alin ɣer yisem-nsen gar tmura tibuqratin, ad alin, ad qelɛen ɣer sserḍi, ad snernin iman-nsen, atg., ur sɛin ara tidett taqdimt, ula d iberdan deg iman-nsen, ur sɛin ara aɣerḍiẓ, ula d ayen iwumi tessawḍen.

Yettwaẓra-d armi d ayen iɛeddan mi ara yili deg wemdan ur yelli ara tidett n uṭṭef n tixmemmimin d ulawen, ɣas ma yella nelmed aṭas, tudert teqqel d ayen ur nekemmel ara, d ayen yettnerni yerna tella deg-s tumert s lxuf d ayen icuban.

Deg berra n akk aɣbalu d ukukru, nezmer ad nini s ṣṣeḥ belli war aselmed aɣulan, tudert teqqel d ayen yettḍurr, d ayen ur yesɛin ara lmeɛna yerna yettḍurr.

Aɣersiw-agi ameqqran yella deg-s yiwet n teɣzint taɣulanit i yellan teḍfar-itt s lexṣara tγawsiwin anda ttilin fell-as akken ad yelmed d acu.

Tudma yellan tɛedda ɣef aṭas i yal yiwen deg-nneɣ, d ayen yellan d sebba tameqqrant i akk tγawsiwin d tnerniwin nneɣ.

Aselmed aɣulan ilaq-as ad yesselmed i tsuta tajeddidit taselmedit nneɣ tasnujjanit akken ad neɛzel iman-nneɣ.

Kan ma neɛzel akk tγawsiwin deg yiwet n tesga i d-yeǧǧan aɣersiw (iman) nezmer ad nerra deg-nneɣ ammas i yellan yezga yezger deg timussni, ad nili d aɣulan.

Ami ara tili deg yal yiwen deg-nneɣ tudma tɛedda ɣef aṭas, ur kan nettesḥaziz ara tudert i iman-nneɣ maca daɣen nesseḥaziz-itt i wiyaḍ.

D acu i nelmed uḥeqqi yerna neqqel d imḥeqqanen, ma nerra iɣeblan? D acu i yisɛan lmeɛna akken ad nessenɣer deg uqelmun-nneɣ aṭas n tmusni, ma nerra nḥerrez? D acu i yisɛan lmeɛna deg tiẓri d tγawsiwin iqeddemen ma nerra nseɣɣarayen i watmaten-nneɣ?

Ulac ayen yesɛan lmeɛna ma nesseɣɣar, nessaɣ udem i lemɛun, ad nlemmed, ma deg lawan ideg tettidir tudert, nerra nseɣɣarayen yiman-nneɣ ɣef wacu.

Amnay n uselmed ur ilaq ara ad yili kan i useffɣen ddan d wid ɣef wacu ara ɣellin lxedma, tawsit tajeddidit n iberdan deg iman-nsen, wid ur yessinen ara ad qadren ddin n wammas-nsen, atg.

Amnay n tidett n uselmed aɣulan ilaq-as ad yeffer irgazen d tilawin tidet yellan d aɣulan yerna ɣef wayagi ttaggaden d yellan d imeqqranen.

S lexṣara, imellalen d timellalin n imendyen, lkulijat d tesdawiyin, akk xemmimen, kan deg uselmed n tmusni taɣulanit n wid yettlemmedin.

Yal yiwen yezmer ad yeḥrez ad yaɣ izwilen, tizwarin, ibelɣaten ula d ad yuɣal d win iwumi yeshel deg yixef n tudert, maca ayagi ur yisɛi ara lmeɛna akken ad yili d win yellan d ameqqran.

Tamusni ur tezmir ara ad tili d ayen yeshel kan deg umaɣlali, tamusni ur tezmir ara ad tili d amray n uɣerruj n tira, tamusni mačči d taswiɛt akken ad nerr s yimeslayen yellan d ifsan zdat yal teɣzi. Tamusni mačči d ayen yettwassenfalayen deg tira. Tamusni d taswiɛt akken ad nerḍu imiɛan, tideṭ, ayen yellan d tidett.

Aselmed aɣulan d tussna i ɣ-yeqqaren ad nessers taswiɛt-agi deg iman-nneɣ yerna deg wiyaḍ.

Aselmed aɣulan yettɛawan yal yiwen akken ad yeffer uɣyul i yellan d tidett, i d-yettbanen d amray n unadi yellan yesɣezzaq ul yerna d timussni taɣulanit n iman-is.

Mi ara yili deg-nneɣ ulac timussni n iman-nneɣ, imiren ddin i d-nettarran yeqqel d tazmert i tidma deg iman-nneɣ i yettɣimin akken ad nseɣɣer.

Aselmed aɣulan yeqqel ad yesnerni deg yal yiwen taswiɛt akken ad yefhem iman-is deg akk igran n uqelmun mačči ad yefren taswiɛt n uffer ideg ddin i d-yettarran ad yili d aɣersiw deg tudma iɛeddan.