Ixemmemren Imserras

Tettemɣart dɣa s lekmal d ayen iɣelben deg tallit-agi n tuɣalin ɣer deffir d tnegri. Seg wammas usmures ttawin-d fell-ak aṭas n ixemmemen ay d-yekkan, ur d-yekki ara seg « Nekk » d ayen yettdawamen am akken tɣilen imusnawen idurar, lameɛna seg « Nekkni » yemgaraden deg yal yiwen deg-nneɣ.

Mi ara yemmeɣ yiwen wergaz, yettaɣ awal-is s tidet belli netta, s timmad-is d rray-is, yettxemmim. Ur yebɣi ara ad yefhem afayluf ucemmaḍ ur yettxemmim ara belli aṭas n ixemmemen ay iɛeddan ɣef usmures-is d ayen i d-yekkan seg « Nekkni » yemgaraden ay nesɛa deg yiman-nneɣ.

Aya anamek-is ur nelli ara d imdanen usmures n tidet; ur nesɛi ara ɣer tidet aɣbel usmures. Lameɛna, yal yiwen seg « Nekkni » yemgaraden ay nerfed deg yiman-nneɣ yesseqdac ammas-nneɣ usmures, yesseqdac-it yal mi ara yezmir ad yexmem. D ayen ur nesseɛqel ara, ihi, ad nezmer ad neɛqel s waya neɣ s waya axemmem ur yelhi ara, neɣ axemmem yeḍurru, ɣilen-t d ayla-nneɣ.

D tidet, wagi neɣ wagi axemmem ur yelhi ara d ayen i d-yekkan seg « Nekk » deg yiwen n wakud yesseqdac ammas-nneɣ usmures s tuffɣa n ubrid. Ixemmemen ur yelhin ara llan deg waṭas n tlufa: ccekk, leɛyub, lbaṭel ɣer wayeḍ, tismin, tismin n ddin, tismin tasertit, tismin ɣef yimdukal neɣ deg twacult, ṭṭmeɛ, ccehwa, ttaṛ, zzɛaf, zzux, tismin, lkerh, tayeffust, tukerḍa, aseɣdel, aɣbel, tuzzla, atg, atg, atg.

D tidet aṭas n lɛuyub tasnefsit ay nesɛa ɣas akken ad nesɛu aɣerbaz n wuzzal d alef n yiles i newwet, ur nezmir ara ad ten-id-neḥṣu akken ilaq. Am tasedda neɣ am tugna n wayen i d-nnan, d ayen ur nesseɛqel ara ad neɛqel s ixemmemen ur yelhin ara.

Akk am akken ur yezmir ara ad yili seg-s fell-as, newwet deg ussan ur nezmir ara ad yili fell-as axemmem s yiman-is, seg tegrawla tafrayt… Tira gar umexmem d axemmem d ayen yettbanen; yal axemmem ur yelhi ara d ayen i d-yekkan seg umexmem yemgaraden.

Deg yal yiwen deg-nneɣ llan aṭas n imexmamen ur yelhin ara am akken llan ixemmemen n telmest-agi. Mi ara nwali ameslay-agi seg tsedda tamseɣṛet n « Imexmamen d Ixemmemen », yettili belli yal yiwen seg « Nekkni » ay nerfed deg tnefsit-nneɣ d tidet d amexmem yemgaraden.

D ayen ur yettukerḥen ara, deg yal yiwen deg-nneɣ llan aṭas n imexmamen; lameɛna, yal yiwen deg-sen, ɣas akken d agezzum kan, yettaɣ iman-is d akken yellan deg wakud-nni… Imdanen yesɣaren, imdanen yesɛan zzux fell-asen, imdanen yettemḥibbin iman-nsen, imdanen ur yettḍefren ara lqanun, ur ad qeblen ara tamuɣli n « Taseɣret n Imexmamen » imi ḥemmlen iman-nsen aṭas, ttagin iman-nsen d « Baba-s Tarzan » neɣ « Yemma-s Yifjuj ».

Amek ad zmiren ad qeblen imdanen am wigi ixemmem belli ur sɛin ara aɣbel usmures yelhan, yessewhamen… Lameɛna, « Imusnawen » am wigi ttagin ɣef iman-nsen ayen yelhan akk armi ttagin yiselsa Aristippus akken ad ssenqen tamusni d uɣilif…

Yeḥka-d deg tira-agi tafukt n lqern belli Aristippus, ibɣa ad yessenqen tamusni d uɣilif, yelsa tasɣent taqdimt yellan d leḥcic d wuččalen; yerfed s ufus-is ayeffus aɣanim n usamar dɣa yeffeɣ ɣer yiberdan n Atina, yeffeɣ ɣer yiberdan n Atina… Nnan-d mi t-id-iwala Sokrat, yeslen s ṣṣut-is sennig: « A Aristippus, tban-d zzux-ik seg wuččalen n tɣimert-ik! ».

Win ur yettidir ara deg yal wakud deg tɛessast tajdidt, tɛessast d tanegga, yettxemmim belli yettxemmim, yettaɣ iman-is s ashel s yal axemmem ur yelhi ara. Seg waya, yesseǧhed s tnegri tazmert taɣezzawt n « Nekk Ur Yelhi Ara », d bab n axemmem-agi.

Akken i neɛqel s axemmem ur yelhi ara, akken i nezga deg uqeddac seg « Nekk » ay t-yettamnen. Ɣer tama n Lgnosis, ɣer Ubrid Uffir, ɣer lxedma ɣef yiman-nneɣ, tɛeddat fell-aneɣ lemɣawla deg « Nekkni » ay yekṛhen Lgnosis, lxedma tasrit, imi ur ḥessben ara belli tella-nsen deg tnefsit-nneɣ d ayen yettmettaten s Lgnosis d lxedma.

« Nekkni Ur Yelhin Ara » d wid yezzmiren s ashel ad ṭṭfen kra n temnaṭin deg wallaɣ ay yettwazgan deg wammas usmures-nneɣ dɣa d ayen yettɣimin d tasedda deg wallaɣ d ayen yeḍurrun. Ma neqbel axemmem-agi, « Nekkni Ur Yelhin Ara » ay yettḍeffren deg yiwen n wakud ammas usmures-nneɣ, ad nili ur nezmir ara ad neffeɣ seg tuddar-is.

Ur ilaq ara ad nettu dɣa belli yal « Nekk Ur Yelhi Ara » « Ihegga Iman-is » d « Iheggi », tugna: Yettkaddeb. Yal mi ara naru tasakkwit n uffuɣ n tezmert, mi ara yettuɣal amaray, seg Lgnosis, seg lxedma tasrit, mi ara yeffeɣ uɣilif dɣa yettaǧǧa ayen yelhan akk, d ayen yettbanen belli yeṭṭef seg « Nekk Ur Yelhi Ara ».

« Nekk Ur Yelhi Ara n Aseɣdel » yettenɣas tizedɣin ilan dɣa yeǧǧa dderya-s tettuɣal. « Nekk Ur Yelhi Ara n Tismin » iheggi i wid yettemḥibbin dɣa yettenɣas tumert-nsen. « Nekk Ur Yelhi Ara n Zzux Amestiq » iheggi i wid yettḍeffren Ubrid dɣa wigi, ttagin iman-nsen d imusnawen, yekṛeh umaraw-nsen neɣ ttenjaren-t.

Nekk Ur Yelhi Ara yeɣɣar ɣer tugniwin-nneɣ timaynutin, ɣer tikkas-nneɣ, ɣer ayen yelhan akk ay nessenqad, ɣer tidet-nneɣ, dɣa, s tsedda taɣezzfant n waya akk, yeskan-d kra deg tafat ur telli ara, kra yessewhamen dɣa d aɣelluy… Lameɛna, mi ara id-yaf yiwen « Nekk » deg lxedma, mi ara yelmed ad yidir deg tɛessast, aheggi-agi yettukerḥ.