Unengi wa Kwa Kyuma
Ũndũ wa Kũsũvĩa Ũtekanĩ
Ĩkĩ mũsyĩĩ mũnini nĩmamĩta, nĩmekalaa kwĩsũa ĩvũnganĩ yaendete ya kuku kwenda ũtanu.
Mũsyĩĩ mũnini wĩ na wĩa aendĩĩa kũmũkũũa, nũndũ yũla e thayũ.
Nũndũ wa ũu ũtesya nĩwĩmanyĩsye kana WĨA na kũndaa ŨTANU nĩsyĩ mũyo.
Mũndũ ũla ũkwĩaa nĩweethĩwa ekwatw’e nĩ andũ a kũsinda ekũndaa ũtanu kwa ngovĩ yake.
Nthĩ ĩla ĩkwĩaa nĩweethĩwa ĩkwatw’e nĩ nthĩ ĩngĩ, nĩyakũla mĩio, ndeke, meli sya mbaĩ na yũndũũkĩthya mathathi na yĩime kũkua mbaĩ.
Andũ aingĩ ala mataĩ mũmanyĩe kũthũkũma, na maethĩaa nĩ ũkĩny’ĩĩsyo wa ũthĩĩni mekũndaa ũtanu kwa ũivi, na mekawa aĩĩ, akwĩĩ, na ĩngĩ…
Aĩkitũ aingĩ ala matonyĩe, na me na wĩa wa ũthĩĩni mekawa aĩki maũũ.
Mũndũ ũla wĩ na ũvũthya nĩweethĩaa kũmũtĩĩa mũka wake na ekũndaa ũtanu kwa ngovĩ, ewaa na ĩtina nĩkwenda kũthi kwasũĩnĩ.
Mũka ũla wĩ na ũvũthya ewaa mũndũ ũla ũũũngamĩĩa mũũme wake na ũu nĩwĩkaa mũĩi.
Nĩwĩaa kũmũtĩĩa mũũme wake na kwenda kwĩthĩwa wĩ wake nĩwaa mũndũ ũngĩ kana kwenda kwĩaa.
Mũnyi wa nyũmba wĩ na wĩa wa kũtĩĩa andũ ala matalamĩaa nyũmba, nĩweethĩaa asũũvĩa mikatĩ, andũ ma kwĩthĩwa meesĩmĩĩte kũlĩa, ndĩpoti na ĩngĩ, kwenda kwĩsĩĩmĩĩtha na ethĩwa mũka mũfũlũ wa kũsyaĩĩka na syana aĩtonya kũsũvĩa maũndũ aa maingĩ, na ethĩwa anyi ma nyũmba onthe nthĩĩ nĩmekaa o ũu, mũka ũsu nĩkwenda kũthi kũlala na syana syake njĩaanĩ kana mĩũani ya nthĩĩ.
Mbaĩ syonthe nĩsyambĩĩaa nũndũ wa wĩa.
Makosa ma gestapo, ũtotethi, makambi ma kũkalaa, siberia, mĩio mĩthũku, andũ ala maendee mũisyo, kũthũkũma kwa kĩsilĩki, kũĩa, na ĩngĩ nĩsyambĩĩaa nũndũ wa wĩa.
Nthĩ syendaa kũsinda nthĩ ingĩ nũndũ wa wĩa; nĩsyendee ũtanu kwa ũsindani, nĩmetĩkĩlĩaa kana kũĩa, kũtwaa, na ĩngĩ nĩmakũthĩĩthya maũtanu, makũmbĩĩa, na makũthĩĩthya ũmanyĩĩ.
Maofĩsĩnĩ ma ndomũ ya mũisyo, kũmĩtaa, na ĩngĩ vyũlũkĩthyo na wesĩthyo, atumĩa nĩmatotethw’aa, nĩmetĩawa, mekũndaa kũtũngĩa kwenda kũndaa ũtanu kwa nthĩ.
Mĩio yonthe, mbaĩ syonthe, maũĩ maũ, nĩsyambĩĩaa nũndũ wa wĩa na kũndaa ũtanu.
Ũndũ wĩthĩwa wĩ w’o kwĩ andũ, ũmũnthĩ wĩa na kũndaa ũtanu nĩsyĩtũmĩĩthye ũnene wa ũwʼo ũla wendete wa ũla kwĩ wʼo.
Mũĩkũ wĩĩĩkaa kũmũtĩĩa mũĩkũ, ekũmũtĩĩa kana nĩakamwĩĩa, nĩakamũthĩĩnyʼa, nĩakamũtĩĩsya na kwĩthĩwa na ndaĩa ila nĩ mbumbuwʼĩ na nĩthaũ: “MŨSIKAITA MŨTHIKĨ NA MŨĨKŨ WAKO MWAĨĨLE”. A HITLERIANO masemanaa kana NDAĨA ĨĨ nĩ ya THAHABU.
Mũĩkũ nũtĩĩa mũĩkũ na nũtũmĩa NDAĨA kwenda kwĩsĩĩmĩĩtha. Kwĩthĩwa kwĩthĩwa kwĩ w’o kwĩ ala maĩkũ. Wĩa na kũndaa ũtanu nĩsyĩtũmĩĩthye ũwʼo ũla wendete wa ũla kwĩ wʼo.
Castro Rus kũũ Cuba nĩwaĩte andũ ta ũvĩo ethĩaa nũtĩĩa kana nĩmakamũtĩĩsya; Castro ekũndaa ũtanu kwa kũĩa. Nĩetĩkĩlĩaa kana ũu nũtonya kũndaa Ũtanu.
Stalin, ũla wĩ nthaũ na ũla waĩaa, Stalin, nĩwaĩĩthye Russia na kũĩthwa kwa thakame. Ĩu nĩyo nzĩa ya kũndaa ũtanu wake.
Hitler nĩwaũmbile Gestapo, Gestapo ĩla yĩ na wĩa, kwenda kwĩsĩĩmĩĩtha nthĩ. Vai mbũsyo kana nĩwatĩĩaa kana nĩmakamũkũndũlya na nũndũ wa ũu nĩwaũmbile Gestapo ĩla yaĩaa.
Maũndũ ontʰe mathũku nthĩĩ nĩsyambĩĩaa nũndũ wa wĩa na kũndaa ũtanu.
Alimu na aalimu ma sukulu nĩmamanyĩsye asyomi na asyomi kwĩthĩwa na ũsema wa ũsĩĩmĩĩũ.
Nĩ mũthũku kana syana nĩsyĩkũlilye na wĩa nthĩĩ yuma nyũmba.
Syana nĩsyĩkũthĩĩnya, nĩsyĩkũĩthĩwʼa na wĩa, nĩsyĩkũtĩawa, nĩsyĩkũũwa mĩtĩ, na ĩngĩ.
Nĩ kĩlaalo kya asyai ma mũsyĩ na alimu, kũtĩa syana na aĩĩ kwenda mathome.
Nĩ kwa kũandĩkwa methĩawa na ũĩ kana ethĩwa syana na aĩĩ matathomĩte nĩmekũthaitha, nĩmekũendeea nzaa njĩaanĩ, makathũkũma wĩa mũnini ta kũthyĩkĩĩa vatu, kũũa mĩtĩ, kũthũnya nyũmba, kũthũkũma malũũinĩ, na ĩngĩ na ĩngĩ na ĩngĩ. (Ta ethĩwa kũthũkũma nĩ mĩĩo)
Mũsĩĩkonĩ, ĩtina wa ndeto ii sya asyai na alimu, kwĩ wĩa wa syana na kũndaa ũtanu wa syana.
Ũndũ mũthũku wa maũndũ aa twĩkaa, nĩ kana mũsyĩĩ mũnini na mũaĩĩ mekaawa na vĩĩĩsyo, meekawa na wĩa na ĩtina wa thayũ yĩla me andũ aiw’ĩĩe wĩa.
Asyai ma mũsyĩ na alimu ala me na mũthya mũthũku wa kũtĩa syana na aĩĩ, maĩĩ na aalĩtu, kwa nzĩa ĩtaĩ ya kwĩmanya nĩmekũendeea nzĩa ya mĩĩo, nũndũ ta ũla twĩĩte, mĩĩo yonthe yĩthĩawa yambĩĩte nũndũ wa wĩa na kũndaa ũtanu.
Ũmũnthĩ MIEDO na kũndaa SEGURIDAD nĩsyĩtũmĩĩthye ũnene wa nthĩ kwĩthĩwa nĩ moa mũthũku. Ĩvinda yonthe yĩkwĩaa. Ĩvinda yonthe yĩkwenda ũtanu.
Ũndũ wĩthĩwa wĩthĩwa wĩ wʼo kwĩthaitha mwĩnyokevu, ũmũnthĩ mĩkaĩkĩo mĩiyũwĩe na ngalĩĩ, nĩsyasũũvĩĩaa paspoti na mikatĩ ya ũndũ vyũ kwenda kwĩthĩwa na ũsĩĩmĩĩo wa kũpita yuma nthĩ ĩmwe kũthi yĩngĩ.
Ũndũ ũũ vyũ nĩ ũtũmĩo wa wĩa na KŨNDA ŨTANU. Nĩkwĩawa mũndũ ũla ũthĩaa, nĩkwĩawa mũndũ ũla ũkwĩaa na nĩkwĩsaa ũtanu kwa paspoti na makatĩ ma mĩtũa vyũ.
Alimu na aalimu ma sukulu, kolaasi, yunivasĩtĩ nĩmelesye kwĩmanya ũsũsũ mũthũku wa maũndũ aa vyũ na kwĩsũvĩa kwenda nthĩ, kwĩmanyĩsya syana nzeũ, kwĩmanyĩsya nzĩa ya ũsema wa wʼo.
NĨ UTŨMĨO kwĩmanyĩsya syana nzeũ kũtaĩaa na kũtataa ũtanu kwa ũndũ vyũ kana andũ.
NĨ MWĨKĨĨĨSYO kana mũndũ kwĩmanyĩsya kwĩĩkaa mũĩkũ kwa mwene.
MIEDO na KŨNDAA ŨTANU nĩ ndĩa mĩthũku yĩla yaĩtũmĩĩthye thayũ kwĩthĩwa nĩ MOA MŨTHŨKU.
Nĩkũũ twĩkalaa na aĩw’ĩĩe wĩa, maĩ, andũ matonyĩe ala mendee kũndaa ŨTANU.
Nĩtwĩaa thayũ, nĩtwĩaa kũĩa, nĩtwĩaa ũla ũkesaa kwĩthĩwa, “kwa kwĩaa kana nĩkwĩaa”, kũtĩĩa mũĩĩsyo wa andũ, mũĩĩsyo wa syiasa, ũsema, mbesa, nyũmba nzeo, mũka mũseo, mũũme ũla wendete, wĩa, mbĩsĩsa, ũmĩlo, maũndũ, ngalĩ, na ĩngĩ na ĩngĩ na ĩngĩ. vyũ nĩtwĩawa, twĩkalaa na andũ aĩw’ĩĩe wĩa, maĩ, andũ matonyĩe, na vai mũndũ wĩtĩkĩlĩaa kwĩthĩwa e mũĩw’ĩĩe, onthe mesĩmĩĩsyaa kwĩthĩwa me aĩmbĩĩa, aĩmbĩĩa, aĩmbĩĩa.
Mĩĩĩsyonĩ yonthe ya andũ kwĩ mĩio na mĩĩĩsyo ya mĩĩsyo ĩla yĩkwĩaa kũtĩĩa na nũndũ wa ũu kwĩ kwĩkaa vyũ kwĩsĩĩmĩĩtha mĩio ya kwĩthĩwa na nzĩa ya kũtũmĩaa thayũ kwĩthĩwa yĩ na nzĩa ngũmu, nzĩa ya kũendeea, nzĩa ya kwĩthĩwa na wĩa, nthaũ na yĩtaa kũsĩĩmĩĩthya.
Mĩĩsyo yonthe, mĩkatĩ yonthe, ũĩsyo, na ĩngĩ, nĩsyambĩĩaa nũndũ wa wĩa na kũndaa ũtanu.
Kwenda kũtaa mbesa, mũĩĩsyo, ũmanyĩĩ, ũsema, nĩkwĩkaa mĩkatĩ, kwĩandĩkĩtha, nĩkwaa kwenda kwĩĩa mũisyo, kũĩĩthwa kwa nzĩa ya mĩisyo, na ĩngĩ.
Andũ a kũmbĩĩa nthĩĩ nĩmamĩsũĩĩĩa kwĩthĩwa me na aĩĩ ala malĩwaala na malĩwaala nĩkũendee andũ ala metĩawa kũmũtĩĩa.
Nĩmendee ũmanyĩĩ nũndũ wa ũmanyĩĩ mwene na mesĩĩmĩĩtha kwenda mbesa na thakame mbingĩ.
Nyũmba ya ũthũnya yĩkwandĩkĩthya ũvoo wa mĩio mbingĩ ya kũĩkĩĩa.
Aingĩ metĩkĩlĩaa kana ũla wĩĩkaa nĩ mũsema ĩndĩ kwa wʼo mũndũ ũla wĩĩkaa nĩ mũĩw’ĩĩe ũla wĩ na wĩa wa thayũ na ũla ũkwenda ũtanu mookonĩ matanaĩĩe ma kũĩa.
Aĩmbĩĩa aingĩ ma mbaĩ metĩkĩĩlĩaa kwĩthĩwa me andũ matonyĩe na me aĩw’ĩĩe, ĩndĩ ĩla meonĩte maũndũ ta kũĩa, wĩa woo nĩwaĩ na kĩvĩndĩ, kana nĩmetũmĩĩkaa kwĩthĩwa ma ũsindani mendee ũtanu kwa thayũ woo, mekaa mĩtũkĩ vyũ kwenda kũĩa. Na ĩndĩ masemekanaa AĨMBĨĨA.
Wĩa nũtonya kwĩlanya na ũsema. Ũla wĩĩkaa ekaa ta mũsema mbingĩ, ũla wĩ na ngovĩ ekaa ta mũsema mbingĩ, ĩndĩ kwa wʼo andũ ala meekaa na aĩĩ ni maĩw’ĩĩe.
Ũla ũtaĩaa thayũ taĩĩkaa. Ũla ũtaĩa ũndũ vyũ taĩ na ngovĩ.
NĨ UTŨMĨO kana alimu na aalimu ma sukulu mamanyĩsye mũũkũ kwa nzĩa yĩ laĩlũ na yĩ twĩĩ kana ŨSEMA nĩ wʼo na ũla nĩ wĩa.
EL MIEDO na KŨNDAA SEGURIDAD nĩsyĩtũmĩĩthye nthĩ kwĩthĩwa nĩ moa mũthũku.