Ũndũ Mũĩ na Ũenzi

Ũĩ na wendo nĩ nguzo mbili nene sya ũthasyo wa w’o.

Kĩũngũnĩ kĩa ũthao, twĩthĩe na ũĩ, na kĩũngũnĩ kĩngĩ twĩthĩe na wendo.

Ũĩ na wendo no nginya syĩling’ane. Ũĩ kwondũte wendo nĩ kĩelelo kĩnene kĩa kũsũsũmanga. Wendo kwondũte ũĩ no ũtũtetheke kwĩthĩwa na ũvoo mũthũku, “WENDO NĨ MĨAO, ĨLA WENDO ŨĨ ĨLA ŨĨKAA.”

Nĩlazĩma kwĩsoma mũno na kwĩthĩwa na ũmanyi, ĩndĩ nĩ vyũ ĩla twĩkaleesya kwĩthĩwa na MWĨĨTU WĨ MŨĨKĨĨĨŨ.

Ũmanyi kwondũte MWĨĨTU WĨ MŨĨKĨĨĨŨ ũkalikĩw’a na ũling’ano ũngĩ, nũndũ wa ũu wĩthĩawa nĩ kĩtumi kya kĩla kĩĩtw’ĩkaa kĩvũũvi.

Kwĩkaleesya MWĨĨTU ũla wĩ mũseo mũno kwondũte ũmanyi wa kĩĩsomo wa mũthemba wĩonsĩ, nĩkwĩtaa andũ aseo ala asyoka.

Mũndũ mũseo mũsyoka aĩ na MWĨĨTU MŨĨKĨĨĨŨ wĩkaleesye mũno, ĩndĩ nũndũ ndaaĩ na ũmanyi wa kĩĩsomo, ndaaĩle kwĩka kĩndũ nũndũ ndaĩ na ũmanyi wa kwĩka.

MŨNDŨ MŨSEO mũsyoka aĩ na ũtonyi wa kwĩka ĩndĩ ndaaĩle kwĩka nũndũ ndaaĩ na ũmanyi wa kwĩka.

Ũmanyi wa kĩĩsomo kwondũte MWĨĨTU MŨĨKĨĨĨŨ wĩkaleesye nesa nũtw’ĩkaa ũthũku wa kĩĩsomo, ũthũku, kĩsomo, n.k., n.k.

Mũthenya mwa Ngũa ya Kelĩ ya Nthĩ, ngili nyingi sya asayanĩsĩ ala mataaĩ na kĩeleelo kĩĩva kĩa Ũkĩĩkĩĩũ kwa ĩsyĩtwa ya sayansĩ na ũndũmũtũ, maendeee kwĩka mathĩna ma kũtĩa nĩ kana mekũndũũlũlye maũndũ ma kĩsayansĩ.

Nĩlazĩma tũyĩkalilisye kũkũa kũnene kwa kĩĩsomo ĩndĩ kwĩkalaelye mũno na Ũkĩĩkĩĩũ wa w’o wĩ ũmanyi.

Twaĩle kwĩthĩwa na NTHĨ ĨLA YĨ NA ŨMŨMĨ KĨKŨŨU na NTHĨ ĨLA YĨ NA ŨTONYI wa ŨMŨMĨ KĨKŨŨU, nĩ kana tũneenee kwĩmanya nĩ kana tũkaleesye MWĨĨTU ĨLA WĨ MŨĨKĨĨĨŨ mũisyo kwĩthĩwa katĩ weetũ.

Nĩkũkũũmya nĩkwĩthĩwa kwondũte kwĩkĩlaa wendo andũ nĩmatethekaa ĨNTELEKTO kwa nzĩa ya kũsũsũmanga.

Aĩnyĩĩa na athĩnzĩa nĩlazĩma mesoomye sayansĩ, history, mathematics, n.k., n.k.

Nĩlazĩma kwĩthĩwa na ũmanyi wa ũsumbũĩ, na mũĩkũ wa kwĩthĩwa ũĩkũ ũla wĩ ũthaithi kwĩ andũ ala angĩ.

Kwĩsoma nĩ kũseo. Kũkũmanya kĩsomi kya mũisingĩ nĩ vyaũ, ĩndĩ ũĩvu nũndaaũ syaũ.

Andũ aingĩ nĩmekũmanya kwondũ wa ũĩvu; me na ŨĨVU nũndũ wa thayũ, kĩkw’ũ, nzala, ũthĩĩni, kĩla makũĩtwa, n.k., na nũndũ wa ũu nĩmesoma.

Twaĩle kwĩsoma kwondũ wa wendo nĩ andũ ala twĩthĩawa namo na kwĩsũĩlĩla kwĩthĩwa ũthaithi nesa, ĩndĩ ndatwaĩle kwĩsoma kwondũ wa ũĩvu.

Thayũnĩ, tũkaaĩle kwĩthĩwa na athĩnzĩa ala mesoma kwondũ wa ũĩvu, nĩmatethekaa kwĩthĩwa avũũvi.

Twaĩle kwĩthĩwa twĩ w’o katĩ weetũ nĩ kana tũĩmanye na tũtetheke kwĩmanyĩsya katĩ weetũ maũndũ onthe ma ũĩvu.

Tũtilĩkũlũke thayũnĩ kana ũĩvu wĩ na mĩthemba mingĩ. Ethĩwa ũĩvu nĩ ũlinganĩthĩw’e na ũũmĩ. Asikalĩ valanĩ maĩkaa kũmĩwa ĩndĩ nĩmakaa kwĩthĩwa nĩ mũndũ nũndũ wa ũĩvu. Ũla wĩĩyũaa nĩ ũneenanaa kũmĩwa ĩndĩ w’o nĩ mũndũ mũĩvu ũla ũĩkaa thayũ.

Mũndũ mũvũũvi onthe thayũnĩ aĩkaa kwĩthĩwa ũmĩĩte ĩndĩ w’o nĩ mũĩvu. Avũũvi nĩmatethekaa ũsumbũĩ na ũtonyi kwa nzĩa ya kũsũsũmanga ĩla me na ũĩvu. Mwĩsĩlĩlĩko; Castro Rúa; Cuba.

Tũtitonya kwĩnenga nĩkwĩthĩwa na mũĩlĩlyo wa thayũ ĩla twĩkaa, kana kũlima ĩntelekto, ĩndĩ tũnengaa ũkosefu wa WENDO.

Ũmanyi na maũndũ ala twĩkaa thayũnĩ nĩmaa kwĩthĩwa maa kũsũsũmanga ĩla ũkosefu wa WENDO wĩ vo.

EGO nĩ kwata maũndũ ala twĩkaa na ũmanyi wa kĩĩsomo ĩla ũkosefu wa kĩla kĩĩtwo WENDO wĩ vo.

EGO nĩ ũtethekaa maũndũ ala twĩkaa na ĩntelekto ĩla yĩmatethekaa kwĩkũĩa.

Kũsũsũmanga EGO, Ĩ, KĨWĨKA KYAKWA, maũndũ ala twĩkaa na Ĩntelekto nĩ matethekaa nĩ SER INTIMO na kũtetheka kũla nĩ kũthĩna.

Mũinyĩĩa onthe no nginya atongoew’e nĩ nzĩa ya ũsumbũĩ na kwĩsoma mũno teolosĩ onthe ala mekũũlũkana na ũsumbũĩ wake.

Kwĩsoma, Ĩntelekto, ndikũteka mũndũ ĩla tũtitethekaa Ĩntelekto.

Twaĩle kwĩsoma nĩ kana tũtitetheke ũvoo. Ũla ũtethekaa ũvoo nĩũla wendaa kwĩsoma teolosĩ sya ũsumbũĩ kũtũũngaa, ũla wendaa kũthĩnyĩsya andũ ala angĩ na Ĩntelekto, ũla ũkũũaa ũvũngũ valanĩ wa ũvoo wa andũ ala angĩ, n.k., n.k., n.k.

Nĩlazĩma kwĩsoma maũndũ ma kĩsumbũĩ na maũndũ ma kĩĩkĩĩkĩũ nĩ kana twĩthĩwa na ũvoo ũling’ĩĩte.

NĨ VYŨ kwĩthĩwa na SĨNTESĨ ya ĩntelekto na ya kĩĩkĩĩkĩũ nĩ kana twende kwĩthĩwa na ũvoo ũling’ĩĩte.

Atĩĩsya na atĩĩa ma sikũũlũ, koleji, yunivasĩtĩ, n.k., no nginya mesoomye Sicología yetũ ya KĨKŨŨU nĩ kana matongoesye aĩnyĩĩa moo kwa nzĩa ya KĨKŨŨU.

Nĩlazĩma aĩnyĩĩa makwate MWĨĨTU wa MŨĨKĨĨŨ, mekaleesye katĩ wao MWĨĨTU wa W’O, nĩ kana matũke nthĩ ya Sikũũlũ makalũlilw’e kwĩthĩwa andũ ala me na nĩkĩĩa na ti avũũvi asyoka.

Ũĩ kwondũte wendo ndũna ũthaithi. Ĩntelekto kwondũte wendo nĩ yĩkaa avũũvi.

Ũĩ we mwene nĩ Sũbĩtansi ya Atomiki, ĩsila ya Atomiki ĩla twaĩle kwĩsilĩla nĩ andũ ala yĩsyũlĩte na wendo wa w’o.