Umya uvoo

Nthi yaa Mutima

Kũũmanya kwĩmanyĩsya kwĩtanĩthya maũndũ ala me nthĩnĩ wa mũĩĩ na maũndũ ala maĩkĩaa nza nĩ kũmanya kwĩkala kwa ũũgĩ… Kĩla kĩtĩkyo kĩla kyĩkalaĩw’e na ũũgĩ nĩkyendekaa kũmanya ũndũ ũla ũkwendaa kũmwĩkaa nthĩnĩ wa mũĩĩ…

Ĩndĩ, nĩ kyaũmĩaa ĩvinda yĩla andũ mekwĩtĩa mĩĩyo yao, mekũsũanĩa kana mĩĩyo yĩĩ yĩ na maũndũ ala maĩkĩaa nza… Andũ asũ ĩĩ! mekũsũanĩa kana andũ amwe mataatĩkĩĩte kũtĩkĩlwa nĩ maũndũ amwe, mĩĩyo yao yaĩ kwĩthĩwa nzeo…

Mekũsũanĩa kana ũsyao nĩwamũũngamie na nĩmatatĩkĩĩte kũtĩkĩlwa kũtanĩa… Nĩmamĩĩaa maũndũ ala matatonye nĩmo, nĩmalilĩaa maũndũ ala mamenyanga, nĩmasũũĩaa ĩvinda yĩla mekũtwĩkĩla na maũndũ maĩthaata…

Andũ matemwendete kũmanyĩthya kana kũthĩna ti kwĩkala na kana kũmanya kwĩkala na ũmanyi kũendekaa kwa nzĩa ĩla ũndũ ũla wĩ nthĩnĩ wa ngoro ũtonya kwĩkala… Ti ũndũ mũseo kwĩthĩwa na maũndũ ala maĩkĩaa nza mekwenda kwĩkala, ĩndĩ twĩthĩwa na ĩvinda ta yĩu na ũndũ ũla wĩ nthĩnĩ wa mũĩĩ wĩ ũseo, maũndũ ala maĩkĩaa nza mekwenda kwĩthĩwa mekwenda kũtwĩkaa tũũmĩe, tũkatĩwa nĩ nzika kana tũũmĩe ũtukũ…

Mũndũ nũndĩĩaa kwa nzĩa nzeo kũtanĩa ũsyasyo, nĩ kĩtĩkyo, ĩndĩ no kwĩthĩwa na nzika yĩu yĩkwendaa kũmwĩkaa ũndũ, na ũu ũtonya kũmwĩkaa atatanĩa na ũu w’onthe ũtonya kwĩthĩwa wũ mũtheu na mũthee…

Kũmanya nĩkũtũmanyĩthĩtye kana ti andũ onthe ala matonyeka kũlya kana kũvina nĩmatanĩaa vyũ… Vaendekaa kwĩthĩwa na mũndũ ũkwĩkaa ũndũ mũtheu kũtanĩa ĩvinda nzeo na maũndũ ala matonya kũtanĩa andũ amwe na mekaa angĩ malile…

Nĩ andũ anyinyi ĩndĩ nĩmamanya kũtanĩa kĩtĩkyo kĩla kĩkĩaa nza na kĩla kĩkwendaa kũmwĩkaa nthĩnĩ wa mũĩĩ… Nĩ kyaũmĩaa kana andũ matemanya kwĩkala na ũmanyi: nĩmalilaa yĩla mesaĩlĩaa kũseka na nĩmasekaa yĩla mesaĩlĩaa kũlila…

Kũthĩĩkĩĩa nĩ kwĩkũũngamĩa: Mũũgĩ no kwĩthĩwa atanĩaa ĩndĩ ndakaa kwĩthĩwa na ũlaĩĩ ũtonya kũmũkaanya; akwĩthĩwa aĩlaa ĩndĩ ndakaa kwĩthĩwa atũngĩĩte na atatw’ĩka ngoo; akwĩthĩwa aĩyĩthĩĩtye nthĩnĩ wa ũvĩvu; akwĩthĩwa a mũtheu nthĩnĩ wa ũlaĩĩ…

Andũ ala mekwĩkaa ũũmĩe na ala matekwendaa kwĩkala mekũsũanĩa kana kwĩkala nĩ kwĩthĩwa kũthee vyũ na nĩmatemwendete kwĩkala… Kĩla mũthenya twĩonaga andũ ala matekwĩkala nĩmatũngĩĩte, ĩndĩ nĩmakwĩkaa mĩĩyo ya angĩ yĩthee…

Andũ ta asũ matingaa kũalyũka nĩkwĩkala kwa kĩla mũthenya wa kũtanĩa, ũwau wa kĩvathĩ wanaw’o nthĩnĩ… Andũ ta asũ mekĩaa maũndũ maĩkĩaa nthĩnĩ me thũku mũno…

Ĩndĩ andũ asũ nĩmekwĩĩta kana nĩ atũngĩĩte, athau, athĩĩku, andũ aseo, mekwĩkaa wĩa, nĩmeeka ũthatu, nĩmeeka ũthatu, nĩmeeka ũthatu… Nĩ andũ ala mekũsũanĩa mũno, andũ ala mekwendete mũno…

Andũ ala mekũendete mũno na ala matonya kũtĩĩkĩlwa nĩ nzaa syaĩthĩwa syaũmĩaa… Andũ ta asũ nĩmekũmanyĩtye na mĩĩyo mĩthũku na nĩkyonĩkaa kana nĩkyo kĩtũmĩaa metũmaa kĩla mũthenya mĩĩyo mĩthũku.

Maũndũ ala maĩthaata, kwĩsĩa, ũthĩni, mĩongo, mathĩna, nĩ ma andũ ala matemanya kwĩkala… Mũndũ o na ũmwe no kũmina wĩa mũseo, ĩndĩ nĩ andũ anyinyi ĩndĩ nĩmamanya kwĩkala na ũlũngalu…

Yĩla mũndũ ũkwendaa kũkwatũlũla maũndũ ala maĩkĩaa nza na maũndũ ala me nthĩnĩ wa ũmanyi, ũnenganaa ũndũ wĩthĩawa kana ndatonya kwĩkala kwa ũlũngalu. Ala mamanya kũtanĩa ũmanyi maũndũ ala maĩkĩaa nza na maũndũ ala me nthĩnĩ, nĩmakũendeee kũthiĩ na nzĩa ya ũsyayo…