Bai pa kontiúdu

La Vokason

A éxesepton di pessoas, totalmenti inválidas, tudu ser humanu ten ki sirvi pa algun kuza na vida, kel ki más difícil é sabe pa ki kada indivíduu sirvi.

Si ten algun kuza verdaderamenti inportanti na mundu, é konxe-nu másmé, raru é kel ki ta konxe másmé y mésmu kantu ta parse inkredital, é difícil atxa na vida algun pessoa ki ten dizenvolvidu sentidu vukasional.

Kantu algun pessoa sta plenu konvensidu di papel ki ten ki rizulta na izisténsia, ta faze ton di se vukason un apustoladu, un relijion, y ta bira di fetu y di diretu propiu un apóstolu di umanidadi.

Ken ki konxe se vukason ô ken ki ta txiga diskovri-l pa se konta, ta pasa pa un mudansa trimendu, ja ka ta buska susesu, ka ta inporta-l dinheru, fama, gratidon, se prazer sta ton na alegria ki ta da-l pa el risponde pa un xamada íntimu, profundu, ignotu di se própiu isénsia interior.

Kel ki más interesante di tudu es kuza é ma sentidu VUKASIONAL ka ten nada a ve ku MI, purki mésmu kantu ta parse stranhô MI ta detesta nos própiu vukason purki MI so ta apitisi intrada monetária sukulenta, pozison, fama, etc.

Sentidu di VUKASON, é algun kuza ki ta pertinse a nos própiu ISÉNSIA INTERIOR; é algun kuza mutu di dentu, mutu profundu, mutu íntimu.

Sentidu vukasional ta leba ómi pa el kumenti ku verdaderu disafiú y desinteresi verdaderu más trimendas inprezas a kusta di tudu klas di sufrimentus y kalvárius. Pur isu ki é apénas normal ki MI ta detesta verdaderu vukason.

Sentidu di VUKASON ta konduzi-nu di fetu pa pé di iroizmu lejítimu, mésmu kantu ten ki sufri istoikamenti tudu klas di infámias, traison y kalúnias.

Dia ki un ómi pode fla verdadi “MI SABE KEN KI N STA Y KAL KI É MI VERDADERU VUKASON” di kel stanti la ta kumesa vive ku verdaderu retidon y amor. Un ómi asina ta vive na se obra y se obra na el.

Rialmenti so mutu poku ómi ki pode papia asina, ku verdaderu sinceridadi di korason. Ken ki ta papia asina é kel ki skodjedu kel ki ten na grau superlativu sentidu di VUKASON.

Atxa nos verdaderu VUKASON É FORA DI TUDU DÚVIDA, prubléma sosial más gravi, prubléma ki ta atxa na bazi másmé di tudu prubléma di sosiedadi.

Atxa ô diskovri nos verdaderu vukason individuál, ta ekivalé di fetu pa diskovri un tixoru mutu prisiózu.

Kantu un sidadaon ta atxa ku tudu serteza y fora di tudu dúvida se verdaderu y lejítimu ofísiu, ta faze pa es fetu so INSUBSTITUÍVEL.

Kantu nos vukason ta kurresponde totalmenti y na forma absolutu pa lugá ki nu sta ta ukupa na vida, nu ta izersi ton nos trabadju kumu un verdaderu apustoladu, sen ganânsia y sen dizéju di pode.

Ton trabadju invés di pruduzi-nu ganânsia, aburisimentu ô dizéju di muda di ofísiu, ta traze-nu alegria verdaderu, profundu, íntimu mésmu kantu ten ki sufri pasientimenti doloroza vía kruzis.

Na prátika nu pode verifika ma kantu lugá ka ta kurresponde a VUKASON di indivíduu, ton so ta pensa na funson di MÁS.

Mikanismu di MI é MÁS. Más dinheru, más fama, más projetu, etc. etc. etc. y kumu é apénas naturál sujétu ta kustuma torna-se ipokrita, izplotador, kruél, dispidiózu, intransijenti, etc.

Si nu izuda burokrásia di kúnha nu pode konprova ma raramenti na vida lugá ta kurresponde a vukason individuál.

Si nu izuda na forma minusiózu distintu grémios di proletariadu, nu pode ivedinsia ma na mutu raru okajion ofísiu ta kurresponde a VUKASON individuál.

Kantu nu ta observa ku kuidadu klases privilijiadu, ja si és sta di lesti ô di oesti di mundu, nu pode ivedinsia falta total di sentidu VUKASIONAL. Kel ki txomadu “MININUS BIEN” gó ta salta a mano armada, ta viola mudjeris indefesa, etc. pa mata aburisimentu. Ka nu atxa nos lugá na vida, ta anda dizurientadu y ta bira REBÉLDIS SEN KAUZA kumu pa “varia un puku”.

É espantozu istadu Kaóticu di umanidadi pa es ténpus di krizi mundial.

Nin guenti ka sta kontenti ku se trabadju purki lugá ka ta kurresponde a vukason, ta txobe solicitudi di inprégu purki nin guenti ka ten gana di móri di fomi, ma solicitudis ka ta kurresponde a VUKASON di kels ki ta solisita.

Mutu xufér devia ser médiku ô injinieru. Mutu alvugadu devia ser ministru y mutu ministru devia ser sartri. Mutu limpadór di sapatu devia ser ministru y mutu ministru devia ser limpadór di sapatu, etc. etc.

Gentis sta na lugá ki ka ta kurresponde-s, ki ka ten nada a ve ku se verdaderu VUKASON individuál, debidu isu makina sosial ta funsiona péssimamenti. Isu é similhanti a un motór ki staba struturadu ku peças ki ka ta kurresponde-l y rizultadu ten ki ser inevitavelmenti dizastri, frakasu, absurdu.

Na prátika nu pode konproba até fasia ma kantu algun pessoa ka ten dispozison VUKASIONAL pa ser gia, instrutór relijoza, líder polítiku ô diretór di algun asosiasion ispiritualista, sientífiku, literária, filantrópiku, etc. ton so ta pensa na funson di MÁS y ta dedika pa faze projetu y más projetu ku sigrétus prupozitus inkonfesavel.

É óviu ma kantu lugá ka ta kurresponde a VUKASON individuál rizultadu é izplotason.

Pa es ténpus terivelmenti materialista ki nu sta ta vive, lugá di mestre sta ta ser arbirtariamenti ukupadu pa mutu merkadór ki ni remutamenti ten VUKASON pa Majistériu. Rizultadu di similhanti infámia é izplotason, krueldadi y falta di verdaderu amor.

Mutu sujétu ta izérsi majistériu izklusivamenti ku prupozitu di kunsigui dinheru pa paga se studu na Fakuldadi di Midisina, Diretu ô Injinieria ô simplismenti purki ka ta atxa nada más pa faze. Vítima di similhanti fraudi intelektuál é alunus y alunas.

Verdaderu mestre vukasional óji an dia é mutu difícil atxa-l y é más grandi alegria ki pode txiga ten alunus y alunas di skolas, koléjius y universidadis.

VUKASON di mestre sta sabiamenti traduzidu pa kel peça di proza kumuvedora di GABRIELA MISTRAL tituladu ORASON DI MAESTRA. Ta fla maestra di provínsia ta diriji-s pa lo DIVINAL pa MESTRE SIGRÉTUS:

“Da-m amor uniku, di mi skola: ki ni kímadura di biléza se kapas di ruba-l mi ternura di tudu stantis. Mestre, faze-m perduravel fervór y pasajéru dizinkantu. Arranka di mi es dizéju inpúru di mal intendidú justisa ki inda ta turba-m, mizkinha insinuason di protiistu ki ta subi di mi kantu ta firi-m, ka ta doe-m inkunprinsón ni ka ta entristese-m iskesimentu di kels ki n sina”.

“Da-m ser más mai ki mais, pa pode ama y difende kumu és kel ki KA É karis di mi karis. Da-m alkansi pa faze di un di mi minina mi versu perfetu y pa dxa-l na el fixadu mi más pinetranti melodia, pa kantu mi labius ka ta kanta más”.

“Mustra-m pusível bo Evanjéliu na mi ténpu, pa ki ka n risign di batalha di kada dia y di kada óra pur el”.

Ken ki pode midi influénsia psíkiku maravilhozu di un mestre asina ispiradu ku tanta ternura, pa sentidu di se VUKASON?

Indivíduu ta da ku se vukason pa un di es três vias: priméru: AUTU-DISKUVRIMENTU di un kapasidadi spesial. Sigundu: vizon di un nesesidadi urjenti. Tirséru: más raru dirison di pais y mestris ki diskovri VUKASON di alunu ô aluna pur méiu di observason di se aptidons.

Mutu indivíduu dja diskovri se VUKASON na determinadu mumentu kritiku di se vida, frenti a un situason sériu ki ta reklamaba rimédiu inidiatu.

GANDHI éra un alvugadu kualker, kantu ku motivu di un atintadu kontra direitus di Hindús na Afrika di Sul faze kansela se pasaji di volta pa Índia y keda pa difende kauza di se kunpatriota. Un nesesidadi mumintâniu inkamina-l pa VUKASON di tudu se vida.

Grandis benfeitores di umanidadi, dja atxa se VUKASON anti un krizi situasional, ki ta reklamaba rimédiu inidiatu. Nu rikurda OLIVÉRIO CROMWELL, pai di libertadis inglêz; Benitu Juarez, kriadór di Méxiku nobu; José de San Martín y Simón Bolívar, pais di indipendénsia Suramerikanu, etc., etc.

JESUS, KRISTU, BUDHA, MAHOMA, HERMES, ZOROASTRO, CONFUCIO, FUHI, etc., éra ómi ki na determinadu mumentu di istória sabe kunprindi se verdaderu VUKASON y és sinti xamadu pa voz interior ki ta imana di ÍNTIMU.

IDUKASON FUNDAMENTAL sta xamadu pa diskovri pur diversos métodus, kapasidadi latenti di studantis. Métodus ki pidagojia istimpuránea sta ta utiliza pa es ténpus pa diskovri VUKASON di alunus y alunas, é fora di tudu dúvida kruél, absurdu y dispidiózu.

Kistionárius VUKASIONAL dja ser ilaboradu pa merkadór ki arbirtariamenti ta ukupa lugá di mestris.

Na algun país anti intraba pa preparatórius y VUKASIONAL, ta sujimiti alunus pa más orívil krueldadis psikolójiku. Ta faze-s pergunta sobri matematika, sivizmu, biolojia, etc.

Kel ki más kruél di es métodus é famózu TESTI psikolójiku, índisi Y.Q, íntimamente risiunadu ku prontidon mintál.

Sigundu ser tipu di rispósta, sigundu ta kalifika, studanti é ton ingarafonadu na un di três bakxiliretus. Priméru: Fíziku Matemátiku. Sigundu: Siénsia Biolójiku. Tirséru: Siénsia Sosial.

Di Fíziku Matemátikus ta sai injinierus. Arkitetus, Astrónomus, Aviadoris, etc.

Di Siénsia Biolójikus ta sai Farmasêutus, Enfermeras, Biólogus, Médikus, etc.

Di siénsia Sosial ta sai Alvugadus, Literatus, Dutoris na Filuzufia y Létras, diretoris di Inprezas, etc.

Planu di studu na kada país é diferenti y é klaru ma ka na tudu país ten três bakxiliretus distintu. Na mutu país so ten un bakxiliretu y terminadu es alunu ta pasa Universidadi.

Na algun nason ka ta izamina kapasidadi VUKASIONAL di studanti y es ta ingresa a fakuldadi ku dizéju di ten un profison pa ganha vida, mésmu kantu es ka ta kuinsidi ku se tendénsia inatu, ku se sentidu VUKASIONAL.

Ten país undi ta izamina kapasidadi VUKASIONAL di studantis y ten nason undi ka ta izamina-s. Absurdu é ka sabe orienta VUKASIONALMENTI studantis, ka izamina se kapasidadis y tendénsia inatu. Stúpidu é kistionárius VUKASIONAL y tudu es jergon di perguntas, TESTI PSIKOLÓJIKU, índisi Y.Q., etc.

Es métodus di izami VUKASIONAL ka ta sirbi purki minti ten se mumentus di krizi y si izami ta verifika na un mumentu di és, rizultadu é frakasu y dizurientason di studanti.

Mestris dja pode verifika ma minti di alunus ten, kumu mar, se altus y baxu marés, se plus y se minus. Ta izisti un Bio-Ritmu na glândulas maskulinu y femininus. Tamenti ta izisti un Bio-Ritmu pa minti.

Na determinadu épukas glândulas maskulinu ta atxa na PLUS y kel femininus na MINUS ô visiversa. Minti ten tamenti se PLUS y se MINUS.

Ken ki kre konxe siénsia di BIO RITMU nu ta indika-s studa famózu obra tituladu BIO RITMU skritu pa eminenti sabiu GNÓSTIKU ROSA-KRUZ, Dotór Amoldo Krumm Heller, Médiku kornél di Ejérsitu Miksikanu y Prifesor di Midisina di Fakuldadi di Berlin.

Ami nu ta afirma infatikamenti ma un krizi imusional ô un istadu di nervuzismu psíkiku anti difísil situason di un izami pode leba un studanti pa frakasu duranti izami pre-vukasional.

Ami nu ta afirma ma un abuzu kualker di sentru di movimentu pruduzidu talvés pa disportu, pa un isesivu kaminhada, ô pa un trabadju fíziku ardu, etc. pode orijina krizi INTELETUAL mésmu kantu minti ta atxa na PLUS y konduzi studanti pa frakasu duranti un izami prevokasional.

Ami nu ta afirma ma un krizi kualker risiunadu ku sentru instintivu, talvés na kunbinason ku prazer seksual, ô ku sentru imusional, etc., pode leba studanti pa frakasu duranti un izami pre-vukasional.

Ami nu ta afirma ma un-krizi seksual kualker, un sinkopi di seksualidadi riprimidu, un abuzu seksual, etc., pode izersi se influénsia dizastruzu sobri minti ta leba-l pa frakasu duranti un izami pre-vukasional.

Idúkason fundamental ta sina ma jérmens vukasional ta atxa dipozitadu, ka so na sentru intelektual ma tamenti na kada un di otus kuatu sentrus di Psikufiziojias di mákina orgánika.

É urjenti ten na konsiderason sinku sentrus psíkikus txomadu Intelektu, Imuson, Movimentu, Instintu y Seksu. É absurdu pensa ma intelektu é uniku sentru di Cognison. Si ta izamina izklusivamenti sentru intelektual ku prupozitu di diskovri atitudis vukasional di determinadu sujétu, além di kumente un gravi injustisa ki ta rizulta di fetu mutu priguijudisiál pa indivíduu y pa sosiedadi, ta inkuri na un iru purki jérmens di vukason ka so ta atxa kontidu na sentru intelektual ma tamenti além, na kada un di otus kuatu sentrus Psiko-Psikolójiku di indivíduu.

Uniku kaminhu óviu ki ta izisti pa diskovri verdaderu vukason di alunus y alunas é AMOR VERDERU.

Si pais di família y mestris ta asósia na mutu akordu pa invistiga na lar y na skola, pa observa ditaliadamenti tudu atus di alunus y alunas, pode diskovri tendénsia inatu di kada alunu y aluna.

Ési é uniku kaminhu óviu ki ta permiti pa pais di família y mestris diskovri sentidu vukasional di alunus y alunas.

Isu ta iziji AMOR verdaderu di pais y mestris y é óviu ma si ka ta izisti verdaderu amor di pais y mais di família y auténtikus mestris vukasional kapaz di sakrifika di verdadi pa se disíplulus y disíplulas, tal inpréza ta rizulta ton inpratikavel.

Si gubernus kre di verdadi salva sosiedadi, mizi dispuza merkadóris di tinplu ku látigu di vuntadi.

Deve inisia un épuka kultural nobu ta difundi pa undi ki bu bai dutrina di IDUKASON FUNDAMENTAL.

Studantis debe difende se direitus valerozamenti y iziji gubernus verdaderu mestris vukasional. Afurtunadamenti ta izisti arma furmidável di grevis y studantis ten es arma.

Na algun país dja ta izisti di dentu di skolas, koléjius y universidadis, sirtu mestris orientadoris ki rialmenti ka ser vukasional, lugá ki és ta ukupa ka ta kuinsidi ku se tendénsia inatu. Es mestris ka pode orienta más purki ni pa sé é ka pode orienta.

Ta prizisa ku urjénsia verdaderu mestris vukasional kapaz di orienta inteligentementi alunus y alunas.

É nesesáriu sabe ma debidu a pluralidadi di MI, ser humanu ta rizulta otomatikamenti diversos papéis na tiatru di vida. Rapazes y rapazas ten un papel pa skola, otu pa rua y otu pa lar.

Si kre diskovri VUKASON di un joven ô di un joven ten ki observa-s na skola, na lar y inda na rua.

Es trabadju di observason so pode rializa-l pais y mestris verdaderu na íntima asosiasion.

Entri pidagojia antikuadu ta izisti tamenti sistéma di observa kalifikason pa diduzi vukasons. Alunu ki distingue na sivizmu ku más altu kalifikasons é ton klasifikadu kumu un pusível alvugadu y el ki distingue na biolojia ta define-l kumu un médiku na poténsia, y el ki na matematika, kumu un pusível injinieru, etc.

Es sistéma absurdu pa diduzi VUKASONS é dumasidu enpíriku purki minti ten se altus y se baxus ka so na forma total ja konxedu ma tamenti na sirtu istadus partikulár spesial.

Mutu iskritór ki na skola foi péssimus studanti di gramátika diskola na vida kumu verdaderu mestris di língua. Mutu injinieru notável tevi sinpri na skola más piores kalifikasons na Matematika y multitud di médikus foi na skola riprovadu na biolojia y siénsia naturais.

É lamentável ma mutu pais di família invés di izuda aptidons di se fidju so ta odja na és kuntrinason di se karu ÉGU, MI psikolójiku, MI MÉS.

Mutu pais alvugadu kre ma se fidju kontinua na bufeti y mutu donu di negósiu kre ma se fidju kontinua manija se interés egoísta sen interisa-s na más mínimu sentidu vukasional di és.

MI ta kre sinpri subi, trepa na topé di iskada, faze-s sinti y kantu se ambisons frakasa ton kre alkansa pur méiu di se fidju kel ki pa si konta ka pode alkansa. Es pais ambisiosu ta miti se rapazes y rapazas na kareras y lugás ki ka ten nada a ve ku sentidu VUKASIONAL di és.