Өзін-өзі Бақылау

Өзіңді іштей бақылау - түбегейлі трансформацияға қол жеткізудің практикалық құралы.

Білу мен бақылау екі бөлек нәрсе. Көптеген адамдар өзін бақылауды білумен шатастырады. Біздің орындықта отырғанымызды білеміз, бірақ бұл орындықты бақылап отырмыз дегенді білдірмейді.

Белгілі бір сәтте біздің жағымсыз күйде екенімізді білеміз, мүмкін қандай да бір мәселемен немесе осы немесе басқа мәселе туралы уайымдап немесе мазасыздық немесе белгісіздік жағдайындамыз, т.с.с., бірақ бұл оны бақылап отырмыз дегенді білдірмейді.

Сіз біреуге жақтырмаушылық сезінесіз бе? Сізге белгілі бір адам ұнамай ма? Неліктен? Сіз ол адамды білетініңізді айтасыз… Өтінемін!, Оны бақылаңыз, білу ешқашан бақылау болмайды; білуді бақылаумен шатастырмаңыз…

Жүз пайыз белсенді өзін бақылау - өзіңді өзгертудің құралы, ал енжар білу олай емес.

Әлбетте, білу назар аудару актісі емес. Өзіңнің ішіне, ішінде болып жатқан нәрсеге бағытталған назар, егер ол жағымды, белсенді нәрсе болса…

Біреуге жақтырмаушылық болған жағдайда, өйткені бізге ұнайды және көбінесе ешқандай себепсіз, біз ақыл-ойда жиналатын ойлардың көптігін, ішімізде тәртіпсіз сөйлеп, айқайлайтын дауыстар тобын, олардың не айтып жатқанын, ішімізде пайда болатын жағымсыз эмоцияларды, мұның бәрінің біздің психикамызда қалдыратын жағымсыз дәмін т.б., т.с.с.

Әрине, мұндай жағдайда біз іштей жақтырмайтын адамға өте нашар қарайтынымызды түсінеміз.

Бірақ мұның бәрін көру үшін, сөзсіз, өзіңнің ішіне бағытталған ниетті назар аудару керек; енжар назар аудару емес.

Динамикалық назар шын мәнінде бақылаушы жақтан келеді, ал ойлар мен эмоциялар бақыланатын жаққа жатады.

Мұның бәрі бізге білудің өзін-өзі бақылаумен салыстырғанда толығымен енжар және механикалық нәрсе екенін түсінуге мүмкіндік береді, бұл саналы акт.

Бұл арқылы өзін-өзі механикалық бақылау жоқ деп айтқымыз келмейді, бірақ мұндай бақылаудың біз айтып отырған психологиялық өзін-өзі бақылауға еш қатысы жоқ.

Ойлау мен бақылау да өте ерекше. Кез келген субъект өзі туралы ойлауды қалағанша ойлай алады, бірақ бұл оның шынымен бақылап жатыр дегенді білдірмейді.

Біз әр түрлі “Мендерді” әрекет үстінде көруіміз керек, оларды психикамызда ашуымыз керек, олардың әрқайсысының ішінде өзіміздің сана-сезіміміздің пайызы бар екенін түсінуіміз керек, оларды жаратқанымызға өкінуіміз керек т.с.с.

Содан кейін біз: “Бұл Мен не істеп жатыр?” деп айқайлаймыз. “Ол не айтып жатыр?”. “Ол не қалайды?”. “Неліктен ол мені өз құмарлығымен азаптайды?”, “Өз ашуымен?”, т.с.с., т.с.с.

Содан кейін біз өз ішімізден ойлардың, эмоциялардың, тілектердің, құмарлықтардың, жеке комедиялардың, жеке драмалардың, ойластырылған өтіріктердің, сөздердің, сылтаулардың, қорқыныштылықтардың, ләззат төсектерінің, құмарлық суреттерінің т.б., т.с.с.

Көбінесе ұйықтар алдында, ояулық пен ұйқының арасындағы дәл өту сәтінде біз өз ақылымызда әр түрлі дауыстардың бір-бірімен сөйлескенін сеземіз, бұл әр түрлі Мендер, олар молекулалық әлемге, “Бесінші өлшемге” бату үшін біздің органикалық машинамыздың әр түрлі орталықтарымен барлық байланысты осындай сәттерде үзуі керек.