समज आनी याद

याद म्हणल्यार आमच्या दोळ्यांनी आनी कानांनी आयकलां तें, वाचलां तें, दुसऱ्यांनी सांगलां तें, आमच्या वांगडा घडलां तें, मनशांत साठोवन दवरपाचो यत्न करप.

शिक्षकांनी आनी शिक्षिकांक जाय की तांच्या विद्यार्थ्यांणी तांचे शब्द, तांचीं वाक्यां, शाळेंतल्या पुस्तकांत बरयलां तें, पुराय अध्याय, त्रासदायक कामां, सगळ्या फुलस्टॉप आनी कॉमासयत तांच्या याददाश्तेंत साठोवन दवरावें.

परीक्षा दिवप म्हणल्यार तांणी सांगलां तें, यांत्रिक रितीन वाचलां तें, तोंडी याद, पोपटां भाशेन रिपीट करप, आमच्या याददाश्तेंत साठयलां तें सगळें परत सांगप.

नवी पिळगीक समजचें पडटलें की रेडिओकॉन्सोलच्या डिस्क भाशेन याददाश्तेंतली सगळी रेकॉर्डिंग रिपीट करप म्हणल्यार खोलायेन समजलें अशें न्हय. याद म्हणल्यार समज न्हय, समज नाशिल्ल्यान याद करून कितें फायदो ना, याद भूतकाळाक संबंदीत आसा, तें मेल्लें आसा, तातूंत जीव ना.

शाळें, कॉलेजी आनी युनिव्हर्सिटीच्या सगळ्या विद्यार्थ्यांक खोलायेन समजपाचो अर्थ समजचो पडटलो, हें खूब म्हत्वाचें, गरजेचें आनी सध्याचें आसा.

समजप म्हणल्यार तात्काळ, सरळ, खूब तीव्रपणान जियेवपाचें, खूब खोलायेन अनुभवपाचें आनी जें न चुकतां जागरूक कृतीचो खूब म्हत्वाचो स्प्रिंग जाता.

याद करप, परत याद करप म्हणल्यार मेल्लें, भूतकाळाक संबंदीत आनी दुर्दैवान तें आदर्श, ध्येय, विचार, आदर्शवाद जाता जें आमी यांत्रिक रितीन अनुकरण करपाक आनी बेशुद्दपणान फाटीं वचपाक सोदतात.

खऱ्या समजुतींत, खोलायेच्या समजुतींत, काळजाच्या समजुतींत फकत चेतनेचो दाब आसा, आमच्या भितर आशिल्ल्या सारान जल्मल्लो सतत दाब आसा आनी इतलेंच.

खऱ्या समजुतीचें प्रदर्शन उत्स्फूर्त, नैसर्गिक, सोपें कृती म्हणून जाता, जें निवडणूकेच्या दुख्खी प्रक्रियेसावन मुक्त आसा; खंयच्याच प्रकारच्या अनिश्चिततायेविणें निर्मळ. कृतीचो गुप्त स्प्रिंग जाल्ली समज जबरदस्त, अद्भुत, उभारणी करपी आनी म्हत्वाचें म्हळ्यार मान दिंवपी.

आमी वाचलां ताचेर आदारीत कृती, ज्या आदर्शाची अपेक्षा करतां, जें शिकवणूक आमी शिकल्या, याददाश्तेंत साठयिल्ल्या अनुभवांचेर आधारीत कृती, गणनात्मक आसा, दुख्खी पर्यायाचेर अवलंबून आसा, दुहेरी आसा, वैचारिक निवडणूकेचेर आदारिल्ली आसा आनी ती न चुकतां चूक आनी दुख्खाक पावयता.

कृतीक याददाश्तेकडेन जुळोवप, कृतींत बदल करपाचो यत्न करप जेणे करून ती याददाश्तेंत साठयिल्ल्या यादेंक मेळ खांवची, हें कृत्रिम आसा, अर्थहीन आसा, तातूंत उत्स्फूर्तताय ना आनी तें न चुकतां फकत चूक आनी दुख्खाक पावयूं येता.

परीक्षा पास जावप, वर्स पास जावप, हें खंयचोय मूर्ख मनीस करता जाचे लागीं खूब हुशारकाय आनी याददाश्त आसता.

आमी शिकिल्ल्या विशयांक समजून घेवप आनी ज्या विशयांचेर आमची परीक्षा जातली, तें खूब वेगळें आसा, ताचो याद्दाश्टेकडेन कांयच संबंद ना, तें खऱ्या बुद्धीमत्तेक संबंदीत आसा जिका बौद्धिकवादाक लागीं गोंदळचे न्हय.

जीं मनशां आपल्या जिणेचीं सगळीं कामां आदर्शांचेर, सिद्धांतांचेर आनी याददाश्तेंत साठयिल्ल्या सगळ्या प्रकारच्या यादेंचेर आदारपाक सोदतात, तीं सदांच तुलना करत रावतात आनी जंय तुलना आसा थंय मत्सरा आसता. तीं लोक आपल्या व्यक्तींची, आपल्या कुटुंबांची, आपल्या चलयांची शेजारच्या चलयांकडेन, शेजारच्या लोकांकडेन तुलना करतात. तीं आपलें घर, फर्निचर, कपडे, सगळ्यो वस्तू शेजारच्या वा शेजारच्या लोकांच्या वस्तूं कडेन तुलना करतात. तीं आपल्या विचारांची, आपल्या चलयांच्या बुद्धीमत्तेची दुसऱ्या लोकांच्या विचारांकडेन, दुसऱ्या लोकांच्या बुद्धीमत्तेकडेन तुलना करतात आनी मत्सर येता जो कृतीचो गुप्त स्प्रिंग जाता.

संसाराच्या दुर्दैवा खातीर समाजाची सगळी यंत्रणा मत्सर आनी संपादणूक वृत्तीचेर आदारिल्ली आसा. सगळे लोक सगळ्या लोकांचो मत्सर करतात. आमी विचारांचो, वस्तूंचो, लोकांचो मत्सर करतां आनी आमी पयसो आनी चड पयसो, नव्यो थियरी, नवे विचार जोडपाक सोदता जें आमी याददाश्तेंत साठयतात, आमच्या सारक्यांक दिपकावपा खातीर नव्यो वस्तू, इत्यादी.

खऱ्या समजुतींत, कायदेशीर, खऱ्या समजुतींत खरें मोग आसता आनी फकत याददाश्त तोंडी सांगप न्हय.

याद दवरतात तीं वस्तू, जें याददाश्तेक दितात, तें बेगीन विसरतात कारण याददाश्त बेइमान आसा. विद्यार्थी याददाश्तेच्या गोदामांनी आदर्श, थियरी, पुराय ग्रंथ साठयतात जे वेव्हारीक जिणेंत उपेगाक येना कारण निमाणें ते याददाश्तेतल्यान ना जातात आनी तांचो कसलोच मागोवा उरना.

जीं मनशां फकत यांत्रिकपणान वाचत रावतात, जीं मनशां याददाश्तेच्या गोदामांनी थियरी साठोवन आनंद घेतात तीं मनशां मनाक नश्ट करतात, ताका दुख्ख दितात.

आमी खोलायेन आनी जागरूकपणान केल्ल्या अभ्यासाच्या आड ना, जो खोलायेच्या समजुतीचेर आदारिल्लो आसा. आमी फकत कालबाह्य शिक्षणाशास्त्र पद्धतीक न्हिंदतात. आमी अभ्यासाच्या सगळ्या यांत्रिक प्रणालीक, सगळ्या पाठांतराक न्हिंदतात, इत्यादी. जंय खरी समज आसा थंय याद करपाची गरज ना.

आमी अभ्यास करपाक जाय, उपेगी पुस्तकांची गरज आसा, शाळेंतल्या, कॉलेजींतल्या, युनिव्हर्सिटीतल्या शिक्षकांची गरज आसा. गुरुची गरज आसा, आध्यात्मिक मार्गदर्शकांची, महात्मांची गरज आसा, इत्यादी, पूण शिकवणुकी पुरायपणान समजून घेवप गरजेचें आसा आनी फकत बेइमान याददाश्तेंत साठोवन दवरप न्हय.

आमी याददाश्तेंत साठयिल्ल्या यादेंक लागीं, आदर्शाक लागीं, आमी जें जावपाक सोदता आनी आमी ना, ताचे कडेन तुलना करपाची वायट आवड आस मेरेन आमी खऱ्या अर्थान मुक्त जावंक शकना.

जेन्ना आमी शिकवणुकी खऱ्या अर्थान समजून घेतल्या उपरांत, तांकां याददाश्तेंत याद दवरपाची गरज ना, ना तांकां आदर्श करपाची गरज आसा.

आमी हांगा आनी आतां जें आसात ताची तुलना आमी उपरांत जें जावपाक सोदतात ताचे कडेन करप, आमच्या वेव्हारीक जिणेची तुलना आमी जंय जुळोवपाक सोदतात त्या आदर्श वा मॉडेल कडेन करप, थंय खरें मोग आसूंक शकना.

सगळी तुलना तिरस्कारपूर्ण आसा, सगळी तुलना भंय, मत्सर, अभिमान, इत्यादी हाडटा. आमी जें सोदता तें मेळोवपाचो भंय, दुसऱ्यांच्या प्रगतीचो मत्सर, अभिमान कारण आमी आपल्याक दुसऱ्यां परस श्रेष्ठ मानतात. आमी जियेतात त्या वेव्हारीक जिणेंत म्हत्वाचें म्हळ्यार आमी कुरुप, मत्सरळ, स्वार्थी, लोभी आसात, पूण संत म्हूण दाखोवप न्हय, शून्या सावन सुरू करप, आनी आमी जशे आसात तशे आनी आमी जशे जावपाक सोदता वा जशे आमी जावपाचो आवयता तशे न्हय, तशें खोलायेन समजून घेवप.

जर आमी आपल्याक पळोवपाक, समजून घेवपा खातीर पळोवपाक शिकले ना जाल्यार YO, MI MISMO विरगळप अशक्य आसा जें आमी खऱ्या अर्थान हांगा आनी आतां प्रभावी आनी पुरायपणान वेव्हारीक रितीन आसात.

जर आमी खऱ्या अर्थान समजून घेवपाक सोदता जाल्यार आमी आमच्या शिक्षकांक, शिक्षिकांक, गुरूंक, पाद्रींक, उपदेशकांक, आध्यात्मिक मार्गदर्शकांक, इत्यादींक आयकपाक जाय.

नव्यान आयिल्ल्या चल्यांनी आनी चलयांणी आमच्या बापायक, शिक्षकांक, शिक्षिकांक, आध्यात्मिक मार्गदर्शकांक, गुरूंक, महात्मांक मान दिवपाचो अर्थ वगडायला.

जेन्ना आमी आमच्या बापायक, शिक्षकांक, उपदेशकांक वा आध्यात्मिक मार्गदर्शकांक मान दिवपाक आनी आदर करपाक शिकनात तेन्ना शिकवणुकी समजून घेवप अशक्य आसा.

आमी फकत याददाश्तेन शिकलां ताचें यांत्रिकपणान याद करप मनाक आनी काळजाक बदलता आनी मत्सर, भंय, अभिमान, इत्यादी जल्माक घालता.

जेन्ना आमी खऱ्या अर्थान जागरूकपणान आनी खोलायेन आयकपाक जाणटां तेन्ना आमच्या भितर एक अद्भुत शक्ती उदेता, एक जबरदस्त समज, नैसर्गिक, सोपी, खंयच्याच यांत्रिक प्रक्रिये सावन मुक्त, खंयच्याच मेंदूच्या कार्या सावन मुक्त, खंयच्याच याददाश्त सावन मुक्त.

विद्यार्थ्याच्या मेंदूक याददाश्तेचो व्हडलो यत्न करपाचो भार कमी केलो जाल्यार, दुय्यम शिक्षणाच्या विद्यार्थ्यांक न्युक्लियसची रचना आनी घटकांची आवर्त सारणी शिकोवप आनी बॅचलर विद्यार्थ्यांक सापेक्षता आनी क्वांटा समजावप पुरायपणान शक्य जातलें.

आमी कांय माध्यमिक शाळेंतल्या प्राध्यापकां कडेन उलयल्या उपरांत समजता की ते जुन्या आनी कालबाह्य शिक्षणाशास्त्र कडेन खऱ्या कट्टरतेन चिकटून रावतात. विद्यार्थ्यांक सगळें याद दवरून शिकचें पडटा जरी तांकां तें समजतालें ना.

कधीं कधीं ते मानतात की याद दवरपा परस समजून घेवप बरें पूण मागीर ते आग्रह धरतात की भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित, इत्यादीचीं सूत्रां याददाश्तेंत नोंद जावंक जाय.

स्पश्टपणान ह्या विचारांत खोट आसा कारण जेन्ना भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित, इत्यादीचें सूत्र फकत बौद्धिक पांवड्यार न्हय, पूण मनाच्या हेर पांवड्यांचेरूय जशें बेशुद्ध, अर्धचेतन, अवचेतन, इत्यादी, योग्य रितीन समजून घेतलें, तेन्ना तें याददाश्तेंत नोंद करपाची गरज ना, तें आमच्या मानसशास्त्राचो भाग जाता आनी जिणेंतल्या परिस्थितीची गरज आसल्यार तात्काळ सहजवृत्तीचें गिन्यान म्हणून व्यक्त जावंक शकता.

ह्या पुराय ज्ञानान आमकां OMNICIENCIA चो प्रकार दिता, जागरूक उद्दिष्टाचे प्रदर्शन.

मनाच्या सगळ्या पांवड्यांचेर खोलायेन समजप फकत खोलायेच्या चिंतनशील ध्यानान शक्य आसा.