आस्तित्वची पातळी

आमी कोण? आमी खंयच्यान आयल्यांव?, आमी खंय वतांव?, आमी कित्याक जियेतांव?, आमी कित्याक जियेतांव?…

निश्चितपणान गरीब “बौद्धिक प्राणी” जका चुकून मनीस म्हणटात, तो फकत जाणो ना इतलेंच न्हय, तर ताका कळना की ताका कांयच खबर ना… सगळ्यांत वायट म्हळ्यार आमी ज परिस्थितींत आसांव ती खूब कठीण आनी अनोळखी आसा, आमकां आमच्या सगळ्या दुख्खांचो गूढ खबर ना आनी तरी लेगीत आमकां खात्री आसा की आमकां सगळें खबर आसा…

एका “तार्किक स्तनधारी”, अशा मनशाक घेवन वच जो जीवनांत प्रभावी आसल्याचो दावा करता, सहारा वाळवंटाच्या मध्यभागीं व्हर आनी थंय खंयच्याय ओयासिसावन पयस सोड आनी वयल्यान घडता तें पळयात… घडणुको स्वताक उलयतल्यो; “बौद्धिक मानवरूपी” जरी तो बळिश्ट आसल्याचो दावा करता आनी खूब मनीस जावन घेता, तरी खोलायेन तो भयंकर दुबळो थारता…

“तार्किक प्राणी” शेंकड्यांनी टक्के मूर्ख आसा; तो स्वताक खूब बरो मानता; ताका दिसता की तो बालवाडी, नागरिकां खातीर पुस्तिका, प्राथमिक शाळा, माध्यमिक शाळा, पदवी, विद्यापीठ, बापाची बरी प्रतिष्ठा, आदींच्या माध्यमांतल्यान अद्भुतपणान वागूंक शकता, आदी… दुर्दैवान इतले अक्षरां आनी बऱ्या रितीभाती उपरांत, पदव्यो आनी पयसो, आमकां खबर आसा की पोटदुखी लेगीत आमकां दुख्खी करता आनी खोलायेन आमी दुख्खी आनी गरीब जावन रावतांव…

आमी आदलेच रानटी लोक आसांव आनी सुदारणा करचे बदला आमी आनीक वायट जाल्यांव हें जाणून घेवपाक विश्व इतिहास वाचप खूब जाता… हें २०वें शतक आपल्या सगळ्या भव्यतायेक, झुजां, वेश्यावृत्ती, संवसारीक समलैंगिकता, लैंगिक अधोगती, ड्रग्स, दारू, असामान्य क्रूरताय, अतिशय विकृती, राक्षसीपणा, आदीं, आदीं, आदीं सयत, तो आरसो जातूंत आमी आमकां पळोवंक जाय; म्हूण आमी विकासाच्या उच्च पांवड्यार पावल्यात हाचो अभिमान बाळगपाचें कांय कारण ना…

वेळ म्हळ्यार प्रगती असो विचार करप हास्यास्पद आसा, दुर्दैवान “अजाण शिकिल्ले” अजून लेगीत “उक्रांतीच्या सिद्धांतांत” अडकून पडल्यात… “काळो इतिहास” च्या सगळ्या काळ्या पानांचेर आमकां सदांच भयंकर क्रूरताय, हावेस, झुजां, आदीं मेळटात. तरी लेगीत आमचे समकालीन “अति-सुसंस्कृत” अजून लेगीत खात्रीन आसांत की झूज ही दुय्यम गजाल, एक तात्पुरती अपघात जाचो तांच्या खूब गाजयिल्ल्या “आधुनिक संस्कृताये” कडेन कांयच संबंध ना.

खऱ्या अर्थान म्हत्वाचें म्हळ्यार दरेक मनशाची जीण जगपाची पद्दत; कांय व्यक्ती पियेल्ले आसतल्यो, कांय न्हय, ते प्रामाणिक आसतलें आनी हे निर्लज्ज; जीवनांत सगळें आसा… लोक म्हळ्यार व्यक्तींची बेरीज; व्यक्ती म्हळ्यार लोक, सरकार, आदी. म्हूण लोक म्हळ्यार व्यक्तीचो विस्तार; लोकांचें, गांवांचें रूपांतरण शक्य ना, जर व्यक्ती, जर दरेक मनशान स्वताक बदललो ना…

कोणीच न्हयकारूंक शकत की समाजीक पांवड्यांचे प्रकार आसांत; इगर्जेंत आनी वेश्याघरांत लोक आसांत; वेपार आनी शेतकाम, आदीं, आदीं, आदीं. तशेंच अस्तित्वाच्या पांवड्यांचे प्रकार आसांत. आमी अंतरंगांत जे आसांव, भव्य वा कंजूष, उदार वा लोभी, हिंसक वा शांत, पवित्र वा वासनायुक्त, ते जीवनाच्या वेगवेगळ्या परिस्थितींक आकर्शित करतात…

वासनायुक्त मनीस सदांच वासनाचे देखावे, नाटक आनी त्रास लेगीत आकर्शित करतलो जातूंत तो गुंततलो… पियेल्लो मनीस पियेल्ल्या लोकांक आकर्शित करतलो आनी सदांच बार आनी कॅन्टिनांनी गुंततलो, हें उघड आसा… उसना घेवपी, स्वार्थी मनीस कितें आकर्शित करतलो? कितल्यो समस्या, तुरुंग, दुर्भाग्य?

तरी लेगीत दुख्ख भोगून थकलेल्या लोकांक बदलपाची, आपल्या इतिहासाचें पान पलटपाची इत्सा आसा… गरीब लोक! तांकां बदलपाची इत्सा आसा आनी ती कशी बदलची ती तांकां खबर ना; तांकां प्रक्रिया खबर ना; ते बंद गल्लींत आसांत… काल तांचे वांगडा जें घडले तें आयज घडटा आनी उद्यां घडटलें; ते सदांच त्योच चुका करतात आनी जीवनाचे धडे शिकनात.

सगळ्यो वस्तू तांच्या स्वताच्या जीवनांत परत परत येतात; ते त्योच वस्तू सांगतात, त्योच वस्तू करतात, त्योच वस्तूंचो शोक करतात… नाटक, विनोदी आनी दुख्खद गजालींची ही कंटाळवाणी पुनरावृत्ती चालूच उरतली जसो मेरेन आमी आमच्या भितर राग, लोभ, वासना, मत्सर, अहंकार, आळस, खावपीपणा, आदीं, आदीं, आदीं सारकिल्ली अनावश्यक तत्वां घेवन चलतात.

आमचो नैतिक पांवडो कितलो?, वा बऱ्या अर्थान सांगचें जाल्यार: आमचो अस्तित्वाचो पांवडो कितलो? जसो मेरेन अस्तित्वाचो पांवडो पुरायेन बदलना, तो मेरेन आमच्या सगळ्या दुख्खांची, देखाव्यांची, दुर्भाग्यांची आनी संकटांची पुनरावृत्ती चालूच उरतली… सगळ्यो वस्तू, सगळ्यो परिस्थिती, ज्यो आमच्या भायर घडटात, ह्या संवसाराच्या माचयेर, त्यो फकत आमी भितर जे घेवन चलतात ताचें प्रतिबिंब आसा.

खऱ्या कारणान आमी गंभीरपणान सांगूंक शकतात की “भायरचें अंतरंगाचें प्रतिबिंब आसा”. जेन्ना मनीस भितर बदलता आनी तो बदल पुरायपणान आसता, तेन्ना भायलें, परिस्थिती, जीण लेगीत बदलतात.

हांव ह्या वेळार (१९७४ वर्सा), कांय लोकांचो गट पळयतालो जंणी दुसऱ्याची जमीन घुसळ्ळी. हांगा मेक्सिकोंत अशा लोकांक “पॅराशूटिस्ट” (PARACAIDISTAS) अशें विचित्र नांव मेळटा. ते कॅम्पस्ट्री चुरुबुस्को कॉलनीचे शेजारी आसात, ते म्हज्या घराच्या खूब लागीं आसात, ह्या कारणाक लागून हांवें तांचो खोलायेन अभ्यास करूंक पावलो…

गरीब आसप हें केन्नाच गुन्यांव जावंक शकना, पूण गंभीर गजाल तातूंत ना, पूण तांच्या अस्तित्वाच्या पांवड्यांत आसा… ते दर दिसा एकामेकांक झगडटात, पियेतात, एकामेकांक अपमान करतात, आपल्या दुर्भाग्यपूर्ण सोबत्यांचे खुनी जातात, ते खऱ्या अर्थान घाणेरड्या झोपड्यांनी रावतात जातूंत मोगाचे बदला तिरस्कार राज्य करता…

कितल्योशोच वेळां हांवें विचार केला की जर तातूंतल्या खंयच्याय मनशान आपल्या भितरचो तिरस्कार, राग, वासना, पिवपाची सवय, निंदा, क्रूरताय, स्वार्थ, खोटी साक्ष, मत्सर, स्वताक मोग, अहंकार, आदीं, आदीं, आदीं ना करप, तर तो दुसऱ्या लोकांक आवडटलो, तो साध्या मानसिक संबंधांच्या कायद्यान आनीक परिष्कृत, आनीक अध्यात्मीक लोकांकडेन जोडटलो; ते नवे संबंध अर्थीक आनी समाजीक बदला खातीर निर्णायक आसतले…

ती पद्दत त्या मनशाक “गॅरेज”, “घाणेरडें गटार” सोडपाक परवानगी दितली… म्हूण, जर आमकां खऱ्या अर्थान पुरायपणान बदल जाय, तर पयलीं आमी समजून घेवंक जाय की आमी दरेक जण (धवो वा काळो, हळदुवो वा तांबडो, अजाण वा शिकिल्लो, आदीं), अशा वा तशा “अस्तित्वाच्या पांवड्यार” आसा.

आमचो अस्तित्वाचो पांवडो कितलो? तुमी केन्ना ह्या विशयाचेर विचार केलां? आमी खंयच्या स्थितींत आसांव तें कळनासतना दुसऱ्या पांवड्यार वचप शक्य ना.