Tafsiri ya Kiotomatiki
Tik Level me Ang'Ico
Itha tulyere? Ibahi tuliha ituji? Iba tukwenda yihi? Iba tukwijiho? Iba tukwiji?…
Aghutalire eti “Nyamha ghwa Ng’ondo” ghudumirwe itama eti muntu, ghutakumenya kwokomereka, ela ghutakumenya eti ghutakumenya… Ghukulu ghose ghuli ghunzu ghukali na ghwa gutalya ghutughwanayo, tukalema ifisiro lya magerere ghitu ghose ela itulema tukumanya byose…
Itwarie “Nyamha ghwa Lwevu”, muntu muhi ghumo mughi ghulema ghwingisha nkondo, imughe ng’oro ya Sahara, umuleke aho kurehiha na mato ghiose na ukubale okumula kulima isunde lya ndege ibi ghutukwenda ikwenda… Ibikolwa ibihosoranga ghindugu; “Muntu ghwa Ng’ondo” hangali ghulema ghwingisha nkondo na ghulema ghwi ghwila muntu, ng’oro ghuli ghughonjere gutalya…
“Nyamha ghwa Lwevu” ghuli ndereja kighumi kighumine; ighaagha amagira yila ayire; ighaa eti ghulema itula ikolwa nginya Kindergarten, Ibuku ly’Etima, Ishule nini, Sekondare, Ghubakalore, Yunivasite, etima ngema ya baha, n’enda, n’enda, n’enda. Abalahaki, nginya magharasa magerere na makolwa ghilayi, mashahada na sente, tukumanya eti omwoyo ghuli kighu tukatula na eti ng’oro tutwale twatula na tube tumekala tukwa ghulera…
Itula okusoma Istorya ya Nthiri kwakumanya eti tuli bantu baribali abangi na eti hangali tukangira ituli itulyahire… Ighana lya 20 ghuli ghwanda ghose ghwa ghulyangaza, ita, mahara, sodomia ly’inthiri yose, ghulala ghwa lwevu, mahara, pombe, ukali ghulalya, ugubahi ghulema, imbamba, n’enda, n’enda, n’enda, ghuli isunde ghutula tukubala; hakuli musano ghwa nsindo nginya tukwiyasa eti twahikana ituka ilalya lya ghukula…
Ukubala eti ethabu itusira ghukula ghuli nko, obulahaki “abakwenda be ghumo” batwale bahaleke mu “Fundisho lya Ghukula”… Mu marasa ghose mairi ghwa “Istorya Mairi” tukuhwana magerere ghose ghwa ukali, ukwenda ghwinshi, ita, n’enda. Hangali abantu abajaa “Balongoreteke ghwi ngala” batwale bahaleke bakubala eti ibya Ita ghuli ihala lini, musano gwa lyoba ghwa hagali ghwa kukomana ghwi “Lutula Lwa Ghukula Lwa Lelo”.
Ng’oto ghikulu ghuli lwa kukala lya omu muntu ghwa omwe; abantu bangi bahala bahewa, abangi bahala baisoma, aba balaangire na aba bahi, byose bila mu ghumi… Inthiri ghuli lwa ukusoma lwa abantu; ibyo muntu ghwa omwe ghuli inthiri, ghuli Sirikal, n’enda. Inthiri ghuli ukugangama lwa muntu ghwa omwe; hangali ghwema ghwa inthiri, ghwa matho, hangali muntu ghwa omwe, hangali omu muntu ghwa omwe itula ikwenda…
Hana omu ghulema ukukana eti hakuli mang’ondo magerere mu ng’omi; hakuli bantu ba kanisa na mahara; ghwa bhisahara na ghwa malima, n’enda, n’enda, n’enda. Ikyo ng’oto ghakuli Mang’ondo Magerere ghwa Ukukala. Ibahi ng’oro ituliho, bhalembele bhahi banyere, abaghali bhahi baghima, abakali bhahi abakama, abajaja bhahi abalaala, ituhwana imisango imerere ya ghumi…
Omu alaala ituhwana nkondo, ghama na hangali magerere gha ulaala ghwa ilo itula ikwenda ng’omi… Omu alaala ituhwana abahuwi na itula ikwenda ng’omi mu mabara na maghala, ibi kwokomereka… Ibi ituhwana ikitiri, omughuma? Ngama magerere, magereza, magerere?
Hangali abantu bababaire, abakali ba kuhata, bala naghima ya kukwenda ukukala, ukusunga ibuku lya istorya ya bho… Abantu bakwera! Bakwenda ukukala na batakumanya ngahi; batakumanya ibikolwa;bali mu musuko haghali ghuliho intoka… Ibya ibyabakweire ghuli ghuliho ilero na ghuli bikwakala olote; batwale bagheleka magerere ghame na batakala ibyakulya lya ghumi na ghulimi.
Ibintu byose bimerere mu ghumi ya bho; babalonga byose, bakola byose, babala byose… Ukubala ulu lw’ibalo, magerere na ghutalya, itutwalile ng’oro hathi ibintu haghali bitukwenda ghwa Ighanga, Ukwenda Ghwinshi, Ulaala, Ukutwara, Ukwingisha Nkondo, Ukukala, Ukuliha, n’enda, n’enda, n’enda.
Ghuli gahi ighondo lyitu lya kikama?, kurema kurema ng’oto: Ghuli gahi Ighondo lyitu lya Ukukala? Hangali Ighondo lya Ukukala itula ikwenda ghumi, itula ikwenda ukubala ghwa magerere ghitu ghose, ghama, magerere na magerere… Ibintu byose, imisango yose, ibi bimerere ghathi ghule ghughoma, mu isunde lya inthiri ilo, ghuli ukukubala okomereke ibyo ng’oro twatile.
Mu kiremu ituma itubabaire tukukana ghumi eti “Ghuli ghuma ghuli ukukubala ghwa ghuli ng’oro”. Omwe itula ikwenda ng’oro na ukwenda ijo ghuli ghumi, ghuli ghuma, ghumi, itula ikwenda itwo.
Nime ngubali ukukubala ilo theba (Ng’oma 1974), eghuma gha bantu ibiliha ilima haghali ha bho. Aho mu Mexico bantu abo bahalikha lya kuto “PARACAIDISTAS”. Balina ng’omi gha koloni campestre Churubusco, bali hathi ghwa gho ghali nime, musano ulo kwokomereka nikukubala hathi…
Ukwa ghulera hakuli ghulema, ila ghukulu hakuli ng’oro hathi ghuli Ighondo Lya Ukukala… Olote balwanira hathi ghathi, bahewa, batukaniranga hathi ghathi, bakala ibabahi ba baha ba ghathi, bakwiji mu manko ghame ghathi ng’oro hagali ukwenda ghali ighanga…
Amarra mingi nime ngubala eti omu muntu ghulema mu bho, ilileme ukutoka ng’oro hathi ighanga, ulaala, ukughewa, ugusoma ghairi, ukukala, ughuma, ghuli amagana ghwa ghuyesa, ukwenda ghwi bho, n’enda, n’enda, n’enda, inafurahisha baha bantu, itula ituhwania na Lela lya Aghundiha ghi Buliho na bantu balongoreteke, baha aghundiha bamerere itula ikala amagana ghwa ghukala gwa bhisahara na ghwa inthiri…
Ghukala iyila ghuli itulaghulera omu muntu ulo, ukuleka “garaja”, “ghulala” imunda… Ikyo yila, amagana tukukwenda ukwenda ghumi, ibyo tuma ikusoma ng’oto eti ghathi ghwa ithu (muhi mweru bhahi mairi, ghuli ghuli ghuyesa muhi ghuyere, ndereja bhahi balongoreteke, n’enda), ghuli mu “Ighondo Lya Ukukala”.
Ghuli gahi Ighondo lyitu lya Ukukala? Mwahakubalire ituka kughuma luhala lulo? Hangali itula ikwenda kwiya ng’ondo ngala itula ilema ukujua eti tukwanayo.