Okutegeera n'Okujjukira

Okujjukira kwe kugezaako okutereka mu bwongo bye tulabye ne bye tuwulidde, bye tusomye, bye batugambye, bye tuba tumaze okuyitamu, n’ebirala n’ebirala n’ebirala.

Abasomesa baagala abayizi baabwe okutereka mu bwongo bwabwe ebigambo byabwe, ebigambo byabwe ebitongole, ebyo ebiri mu bitabo by’essomero, essuula enzima, emirimu emingi, n’obuntuutunu bwabyo, n’ebirala.

Okukola ebigezo kitegeeza okujjukira bye batugambye, bye tusomye mu ngeri ey’omukutu, okwogera bye tujjukira, okuddamu nga bwe kiri ng’enkusu oba ennyonyi endala, byonna bye tulina mu bwongo.

Kyetaagisa emirembe emipya okutegeera nti okuddamu ng’ekidomola kya leediyo ebiwandiiko byonna ebikolebwa mu bwongo, tekitegeeza nti otutte ebintu mu magezi. Okujjukira si kutegeera, tekirina mugaso kujjukira nga totegeera, ekijjukizo kya biseera byayita, kintu kifudde, kintu ekitalina bulamu.

Kyetaagisa nnyo, kya bugumu era kya mulembe okuba nti abayizi bonna mu masomero, mu matendekero ne yunivasite bategeera obulungi amakulu agaggwa ennyo ag’okutegeera ennyo.

OKUTEGEERA kintu kya bugumu, kikwata butereevu, kintu kye tuba tulinaamu obumanyirivu mu ngeri ey’amaanyi, kintu kye tumanyiiramu nnyo era nga kitatuleka era nga kifuuka ensulo ey’omunda ey’okukola ebintu mu magezi.

Okujjukira, okwetoloola bintu bifa, bya biseera byayita era mu kuswaza bafuuka ekirooto, omulamwa, ekirowoozo, oburooto bwe twagala okukoppa mu ngeri ey’obukutu era n’okugoberera mu butamanya.

Mu KUTEGEERA KWENNYINI, mu kutegeera okw’omunda, mu kutegeera okw’omunda okw’omunda mulimu okunyigiriza okw’omunda okuva mu bwongo, okunyigiriza okw’omutindo okuzalibwa mu busobozi obutambula omunda era ekyo kyekintu.

Okutegeera okw’amazima kulagibwa ng’ekikolwa eky’obuwangwa, eky’omuntu, ekitegeerekeka, ekitaliiko nkola ya kunyigiriza ey’okulonda; kituukiridde awatali kutyebwa kwa ngeri yonna. OKUTEGEERA okufuuka ENSULO EYEKISENGE EYA KUKOLA kyakabi nnyo, kya kitalo, kizzaamu amaanyi era nga kya mugaso nnyo.

Ekikolwa ekikolwa ku kujjukira bye tusomye, ebirooto bye twagala okutuukiriza, etteeka, empisa ze batuyigirizza, ebyo bye twakunganya mu bwongo, n’ebirala, kyekibalo, kyesigama ku kulonda okukanyiza, kya busonge, kyesigama ku kulonda okw’ekirowoozo era nga kitwala butereevu mu nsobi n’obulumi.

Ekyo eky’okutereeza ekikolwa ku kujjukira, ekyo eky’okugezaako okukyusa ekikolwa kibeere nga kikwatagana n’ebijjukizo ebikunganyiziddwa mu bwongo, kintu kya bukalakalaka, kya busiru nga tekirina bugumu era nga kiyinza okututwala mu nsobi n’obulumi.

Ekyo eky’okukola ebigezo, ekyo eky’okuyita omwaka, kikolebwa omuntu yenna omusirusiru alina obukugu n’okujjukira okulungi.

Okutegeera ebintu bye tuyize era bye bagenda okutukebera, kintu kirala nnyo, tekirina kakwate na kujjukira, bya magezi ag’amazima agateekwa obutabuusabuusibwa n’obumanyirivu.

Abantu abo abaagala okwesigama ku bikolwa byonna eby’obulamu bwabwe ku birooto, enjigiriza n’ebijjukizo bya buli kika ebikunganyiziddwa mu maduuka g’obwongo, batambula bulijjo okuva ku gerageranya n’oluganda era engeeri gyegerageranya eggyawo obuggya. Abantu abo bagerageranya abantu baabwe, ab’eka yaabwe, abaana baabwe n’abaana b’omuliraanwa, n’abantu abaliraanwa. Bagerageranya ennyumba yaabwe, ebintu byabwe eby’omu nnyumba, engoye zaabwe, ebintu byabwe byonna, n’ebintu by’omuliraanwa oba abaliraanwa oba owa buli omu. Bagerageranya ebirowoozo byabwe, amagezi g’abaana baabwe n’ebirowoozo by’abantu abalala, n’amagezi g’abantu abalala era obuggya bujja ne bufuuka olususu olw’ekisenge olw’okukola.

Mu kuswaza eno ensi yonna entegeka y’abantu yonna yeesigama ku buggya n’omwoyo ogw’okugula. Buli muntu alina obuggya ku muntu omulala. Tulina obuggya ku birowoozo, ebintu, abantu era twagala okugula ssente n’essente endala, enjigiriza empya, ebirowoozo empya bye tukunganya mu bwongo, ebintu empya okusanyusa abantu baffe abafaanana, n’ebirala.

Mu KUTEGEERA KWENNYINI, okutuukiridde, okw’amazima, mulimu okwagala okw’amazima so si kwogera kwa bukwata bwa bwongo.

Ebintu bye tujjukira, ekyo ekikwasibwa obwongo, kiranguwa okwerabirwa kubanga obwongo bubi. Abayizi bateeka mu maduuka g’obwongo, ebirooto, enjigiriza, ebiwandiiko ebijjuvu ebitalina mugaso mu bulamu obwa bulijjo kubanga ku nkomerero bibula mu bwongo nga tebirekanga kantu konna.

Abantu ababeera basoma era nga basoma mu ngeri ey’obukutu, abantu abasanyukira okutereka enjigiriza mu maduuka g’obwongo boonona obwongo, babwonoona mu ngeri embi.

Tetuli ku ludda lw’okusoma okw’amazima okw’omunda n’okumagezi okwesigamiziddwa ku kutegeera okw’omunda. Twennyinemu twennyinemu tuvumirira engeri enkadde eza pedagogiya eyayitawo. Tuvumirira entegeka yonna ey’omukutu ey’okusoma, okujjukira kwonna, n’ebirala. Okujjukira kuvaayo nga kukkakkamu we kuli okutegeera okw’amazima.

Twetaaga okusoma, twetaaga ebitabo ebigasa, twetaaga abasomesa b’essomero, amattendekero, yunivasite. Twetaaga GURU, abakulembeze ab’eby’omwoyo, amahatma, n’ebirala naye kyetaagisa okutegeera mu ngeri entuukirivu enjigiriza so si okuziteeka mu maduuka g’obwongo obutali beesigwa.

Tetuyinza kubeera bafuufu nga tulina omutima omubi ogw’okwegerageranya n’ekijjukizo ekikunganyiziddwa mu bwongo, n’ekirooto, n’ekyo kye twagala okufuuka era nga tetuli, n’ebirala n’ebirala.

Bwe tunaategeera amazima enjigiriza ze twafunye, tetwetaaga kuzijjukira mu bwongo, wadde okuzifuula ebirooto.

We kuli okwegerageranya kw’ekyo kye tuli wano kati n’ekyo kye twagala okufuuka oluvannyuma, we kuli okwegerageranya kw’obulamu bwaffe obwa bulijjo n’omutindo gwe twagala okutereeza, tekuyinza kubeerawo kwagala kw’amazima.

Okwegerageranya kwonna kwazirika, okwegerageranya kwonna kuleeta okutya, obuggya, amalala, n’ebirala. Okutya obutatuukiriza kye twagala, obuggya olw’enkulaakulana y’abalala, amalala kubanga twekakasa nti tuli ba waggulu ku balala. Ekikulu mu bulamu obwa bulijjo mwe tubeera, oba tuli babi, abalina obuggya, abanoonya, abagayaavu, n’ebirala, si kweraga ng’abatukuvu, okutandika okuva ku zero entuukirivu, era n’okwetegereza fennyini mu ngeri ey’omunda, nga bwe tuli era si nga bwe twagala okufuuka oba nga bwe twetwala okuba.

Tekisoboka okusaanyaawo YO, OMULAMWA GWANGE, bwe tutayiga okwetegereza, okumanya okutegeera kye tuli mu ngeri entuukiridde era nga nkola.

Bwe tuba twagala okutegeera twetaaga okuwuliriza abasomesa baffe, abasomesa, bagulu, bakabona, abakulembeze, abakulembeze ab’eby’omwoyo, n’ebirala n’ebirala.

Abalenzi, n’abawala ab’omulembe omupya bafiiriddwa amakulu ag’ekitiibwa, ag’okusaabala abazadde baffe, abasomesa, abasomesa, abakulembeze ab’eby’omwoyo, bagulu, amahatma, n’ebirala.

Tekisoboka okutegeera enjigiriza bwe tutamanya kusaabala n’okussa ekitiibwa mu bazadde baffe, abasomesa, abakulembeze oba abakulembeze ab’eby’omwoyo.

Okujjukira okwangu okw’obukutu ekyo kye tuyize mu mutwe gwokka nga tetutegeera munda, kikyusa obwongo n’omutima era kizaala obuggya, okutya, amalala, n’ebirala.

Bwe tumanya amazima okuwuliriza mu ngeri ey’omagezi n’ey’omunda kuva munda yaffe amaanyi ag’ekitalo, okutegeera okw’ekitalo, okw’obuwangwa, okwangu, obutaliiko nkola ya mukutu, obutaliiko kukuba mu bwongo, obutaliiko kujjukira.

Bwe batolola obwongo bw’omuyizi okuva mu kwefuula okunene okw’okujjukira kwe bateekwa okukola, kijja kuba kisoboka okusomesa entegeka y’omutima n’omuko gw’ebintu eri abayizi ab’ekibinja eky’okubiri era n’okutegeera obunene n’obungi eri omuntu alina diguli eya bachelor.

Nga bwe twogedde n’abasomesa abamu ab’amasomero agawaggulu tutegeera nti batidde n’obulamu obw’okwagala ennyo pedagogiya enkadde eyayitawo. Baagala abayizi okuyiga byonna mu mutwe newaakubadde nga tebabitegeera.

Oluusi bakkiriza nti kirungi okutegeera okusinga okujjukira naye ate ne banyinyitira nti emiramwa gya physics, chemistry, mathematics, n’ebirala giteekwa okussibwa mu bwongo.

Kituufu nti ekirowoozo ekyo kikyamu kubanga omulamwa gwa physics, chemistry, mathematics, n’ebirala bwe gutegeerekeka obulungi si mu mutindo gw’obumanyirivu bwokka, wabula ne mu mitindo emirala gy’obwongo nga omwoyo ogutamanyika, omwoyo omutonotono, omwoyo omunnyoonyo, n’ebirala n’ebirala n’ebirala. Tekyetaagisa kutereka mu bwongo, kifuuka ekitundu ky’obulamu bwaffe era kisobola okulagibwa ng’obumanyirivu obw’omululu obwangu bwe mbeera z’obulamu zeetaaga.

Obumanyirivu buno obUTUUKIRIVU butuwa engeri ya BUKODYO, engeri y’okulaga ng’amagezi agalabika.

Okutegeera okw’omunda ne mu mitindo gyonna egy’obwongo kusoboka okuyita mu, okufumiitiriza okw’omunda okw’omunda.