Genda ku bikirimu

Okwekenneenya Kwokka

Okwekebejja omuntu nga ye kennyini kye kkubo eriyinza okumutwala mu nkyukakyuka ey’amaanyi.

Okumanya n’okwekebejja byawukana. Bangi batabula okwekebejja n’okumanya. Omuntu amanya nti atudde ku ntebe mu kisenge, naye ekyo tekitegeeza nti yeekebejja ntebe eyo.

Tumanya nti mu kiseera ekimu tubeera mu mbeera embi, oboolyawo nga tulina ebizibu, tweraliikirivu olw’ekintu ekimu oba ekirala, oba nga tetuli bateefu, tubeera mu kutategeera, naye ekyo tekitegeeza nti tubeera tubeekebejja.

Oli mukyamu eri omuntu? Olina omuntu gw’otoyagala? Lwaki? Oyinza okugamba nti omumanyi… Nkusaba, mwekebejje, okumanya tekiba kwekekebejja; totabula kumanya na kwekebejja…

Okwekebejja, nga kintu kyakukola kikumi ku kikumi, bwe bukodyo obukyusa omuntu, so ng’okumanya, nga kintu kyakukola mu buseere, si bwe bukodyo obukyusa muntu.

Mazima ddala okumanya si kikolwa kya kwetegereza. Okwetegereza okutunuulidde munda y’omuntu, eri ekyo ekigenda mu maaso munda yaffe, bwe kintu ekirungi, ekikola…

Mu mbeera y’omuntu gw’otokyaye nga tewali nsonga, olw’okuba nga bw’otyo bw’owulira, era emirundi mingi nga tewali nsonga yonna, omuntu akiraba ebirowoozo eby’enjawulo ebikuŋŋaanidde mu bwongo, omukutu gw’amaloboozi ogwogerera waggulu mu mutima gw’omuntu, ekyo kye bagamba, enneewulira embi ezijja mu mutima gwaffe, akamve kampe akabi akasigala mu magezi gaffe, n’ebirala.

Mu butuufu mu mbeera ng’eyo tukiraba nti munda twetwalisa bubi nnyo omuntu gwe tukyawa.

Naye okusobola okulaba ebyo byonna, kyetaagisa okwetegereza okutunuulidde munda y’omuntu; si kwetegereza kwa buseere.

Okutegeera okw’amaanyi kuva ku ludda olwekebejja, ate ebirowoozo n’enneewulira biva ku ludda olwekebejjebwa.

Ebyo byonna bituleetera okutegeera nti okumanya kintu kya buseere ddala era kya kinnya, nga kyawukana n’okwekebejja omuntu nga kintu kya magezi.

Tetutegeeza nti tewali kwekebejja kwa kinnya, naye okwekebejja okwo tekulina kakwate na kwekebejja kw’omuntu okw’obwongo kwe twogerako.

Okulowooza n’okwekebejja nabyo byawukana nnyo. Buli muntu yenna ayinza okukyawa okulowooza ku bwami bwe kyonna ky’ayagala, naye ekyo tekitegeeza nti abeera yeekebejja mu butuufu.

Twetaaga okulaba “Emye” egy’enjawulo nga gikola, okugizuula mu magezi gaffe, okutegeera nti munda mu buli emu ku zo mulimu ekitundu ku magezi gaffe, okwenenya olw’okuba nga twazitonda, n’ebirala.

Lwaki tunaagamba. “¿Naye Omye guno gukola ki?” “¿Gugamba ki?” “¿Gwetaaga ki?” “¿Lwaki guntuntumula n’obugwenyufu bwayo?”, “¿N’obusungu bwayo?”, n’ebirala.

Lwaki tunaalaba munda yaffe, olutalo olwo lwonna olw’ebirowoozo, enneewulira, okwegomba, obugwenyufu, emizannyo egy’ekyama, ebizibu by’omuntu ku bubwe, obulimba obutegeke obulungi, emboozi, eby’okwewolereza, eby’obulumi, obuliri obw’essanyu, ebifananyi by’obukaba, n’ebirala.

Emirundi mingi nga tetunnaba kwebaka mu kiseera ekituufu ekitali kya kweraliikirira wakati w’okuzuukuka n’otulo tuwulira mu mutima gwaffe amaloboozi ag’enjawulo agabuukana, gye Myee egy’enjawulo egirina okumenya mu biseera ng’ebyo emikwano gyonna n’emikutu gy’omubiri gwaffe okusobola okudda mu nsi y’obutoffaali, mu “Kifo Ekyokutaano”.