Ebirowoozo Ebibi

Okuteesa mu buziba era n’obwegendereza obujjvu kisinziiro mu mulembe guno ogw’obufuukuule n’okukusirikira. Okuva mu Kifo ky’Obwongo, okulowooza okwenjawulo kuvaayo, si kuva mu ‘Nze’ ataggwaawo nga bwe kisuubirwa abatamanyi abayivu, wabula kuva mu “Bantu” abenjawulo mu buli omu ku ffe.

Omuntu bw’aba alowooza, akkiriza nti ye, ku bwe nnyini bwe era n’obwagazi bwe, y’alowooza. Tayagala kutegeera nti ebirowoozo ebiyita mu bwongo bwe biva mu “Bantu” abenjawulo be tulina munda.

Kino kitegeeza nti tetuli bantu abalowooza ddala; tetunnaba na bwongo bwaffe bwokka. Kyokka, buli omu ku “Bantu” abenjawulo be tweeyagalira munda akosezza Ekifo ky’Obwongo bwaffe, akosa buli lw’asobola okulowooza. Kya busiru okwekubira mu kirowoozo ekibi n’eky’akabi, nga tukitwala ng’ekyaffe.

Kya lwatu nti ekirowoozo ekibi kino kiva mu “Muntu” yenna eyakozesezza bubi Ekifo ky’Obwongo bwaffe mu kiseera ekyo. Ebirowoozo ebibi bya ngeri nnyingi: okuteebereza, obutakkiriza, okwagaliza omuntu omulala obubi, obuggya, obuggya obw’eddiini, obuggya obw’ebyobufuzi, obuggya olw’emikwano oba ey’amaka, omululu, obwenzi, omujjukirwa, obusungu, amalala, obuggya, obukyayi, obusungu, obubbi, obwenzi, obugayaavu, obuluvu, n’ebirala, n’ebirala, n’ebirala.

Mazima ddala, tulina ensobi nnyingi ez’omwoyo era ne bwe twandibadde n’olubiri olw’ebyuma n’ennimi enkumi ez’okwogera, tetwandisobodde okuzibalaamu nga bwe kirina okuba. Ng’omugereeso oba ekivaamu ebyo bye tumaze okwogera, kya busiru okwekubira mu birowoozo ebibi.

Olw’okuba tekisoboka okubaawo ekivaamu awatali nsonga, twogera n’obukulu nti tekisobola kubaawo kirowoozo ku bwokka, olw’okuba kyeyolese… Enkolagana wakati w’omuntu alowooza n’ekirowoozo kyetagalira; buli kirowoozo ekibi kiva mu muntu alowooza alala.

Mu buli omu ku ffe mulimu abantu abalowooza ebibi bangi nga bwe buli ebirowoozo ebyo. Ekituukiriza ekibuuzo kino okuva ku njuyi ennyingi eza “Abalowooza n’Ebirowoozo”, kibaawo nti buli omu ku “Bantu” be tweeyagalira mu mwoyo gwaffe mazima ddala muntu alowooza alala.

Kya lwatu nti munda mu buli omu ku ffe mulimu abantu abalowooza bangi ddala; kyokka, buli omu ku bano, newankubadde nga kitundu kyokka, yeekakasa nga ye kyonna mu kiseera ekyo… Abantu abeeyogera, abeeyagala, abeejjanjabya, abakulembedde, tebandikkirizza tteeka lya “Obungi bw’Abalowooza” olw’okuba beeyagala nnyo, beewulira nga “taata wa Tarzan” oba “maama w’enkoko”…

Abantu aba bulabe abo bandikkirizza batya ekirowoozo ky’okuba nga tebalina bwongo bwokka, obw’ekitalo, obw’ekyamu?… Kyokka, “Abagezi” abo balowooza ku bwabwe ekyasinga obulungi era ne bambala n’ebyambalo bya Aristippus okulaga amagezi n’obuwombeefu…

Olugero lw’emyaka gy’emabega lugamba nti Aristippus, ng’ayagala okulaga amagezi n’obuwombeefu, yayambala ekyambalo ekikadde ekijjudde ebigambo n’obutuli; yakwata omuggo gw’obufirosoofo mu mukono gwe ogwa ddyo n’agenda mu nguudo z’e Athens n’agenda mu nguudo z’e Athens… Bagamba nti Socrates bwe yamulaba ng’ajja, yayogera n’eddoboozi eddene: “Ai Aristippus, obumalirivu bwo bulabika mu butuli bw’ekyambalo kyo!”.

Omuntu atabeera bulijjo ng’ali mu kwerinda okw’obuggya, okwegaana okw’omwoyo, ng’alowooza nti alowooza, yeekubira mu kirowoozo kyonna ekibi. Okuva mu kino, anyweza obuyinza obw’omwoyo obw’akabi obwa “Nze Omubi”, omuwandiisi w’ekirowoozo ekiragiddwa.

Bwe tweeyongera okwekubira mu kirowoozo ekibi, bwe tweeyongera okuba abaddu b’omuntu “Nze” akiraga. Ku bikwata ku Gnosis, ku Kkubo Ekyama, ku kukola ku bwe nnyini bwaffe, ebigezo byaffe bye tusanga biri mu “Bantu” abakyawa Gnosis, omulimu ogw’ekyama, olw’okuba tebamanyi nti obulamu bwabwe munda mu mwoyo gwaffe butiisatiisiddwa Gnosis n’omulimu.

“Bantu Ababi” abo era abamenyi bateeka amangu emikono gyabwe ku bitundu by’obwongo ebimaze okuterekebwa mu Kifo ky’Obwongo bwaffe era ne bavaamu omugga gw’ebirowoozo ogw’obulabe n’akabi. Bwe tukkiriza ebirowoozo ebyo, “Bantu Ababi” abo abafuga Ekifo ky’Obwongo bwaffe mu kiseera ekyo, tujja kulemwa okwefuula abeesigwa okuva mu bivuddemu.

Tetuteekwa kwerabira nti buli “Nze Omubi” “Yeeyogera” era “Aloga”, enfundikira: Alimba. Buli lwe tuwulira okubuzaawo amaanyi amangu, omuntu eyeegomba bw’aggwaamu essuubi, okuva mu Gnosis, okuva mu mulimu ogw’ekyama, bw’abuzaawo essanyu n’alekeraawo ebisinga obulungi, kya lwatu nti alimbibwa Muntu Omubi.

“Nze Omubi ow’Obwenzi” azikiriza amaka amalamu era afuula abaana ababeera mu kabi. “Nze Omubi ow’Obuggya” alimba abantu abeeyagalana era azikiriza essanyu lyabwe. “Nze Omubi ow’Amalala ag’Ekyama” alimba abeesigwa b’Ekubo era bano, nga beewulira nga bagezi, bakyawa Omukulembeze waabwe oba bamuweerera…

Nze Omubi akubiriza okukozesa ebintu bye tumaze okuyitamu, okujjukira kwaffe, okwegomba kwaffe okusinga obulungi, obwesigwa bwaffe, era, okuyita mu kulonda okw’obwegendereza ebyo byonna, aleetawo ekintu mu musana ogw’obulimba, ekintu ekisikiriza era ekibaawo okulemwa… Kyokka, omuntu bw’azuula “Nze” ng’akola, bw’ayize okubeera ng’ali mu kwerinda, okulimba okwo tekusoboka…