Nthimo

Arĩtia ũrutani, icukũ na thĩinĩ wa yunivasĩti nĩmũthuuragia mũno nĩ kana kũrĩ na ũigananĩru na nĩtũbĩthirũo kũmĩĩruta nĩ ũndũ wa gĩcũnjĩ gĩkĩ gĩthĩĩnyũ. O mũndũ ũrĩa ũratambũrũkia nginya arĩtia ũrutani, icukũ, yunivasĩti na ingĩ. Nĩtũũĩ wega mũno ũrĩa ũigananĩru ũrĩ, ndĩra, ciĩga, kũrĩa, na ingĩ. Ũigananĩru nĩ ũcio wĩtagwo KŨREMA KŨRŨA. Arĩtia a icukũ nĩmendete mũno kũrema kũrũa.

Tũrĩarutwo kũrema, kũbanga kĩndũ gĩathĩĩkĩre kĩndũ gĩngĩ. Tũrĩarutwo kũrema mĩĩtemo ya mwĩrĩ na tũratũũra na tũkĩruta wĩra wa kũgunĩka nĩ ũndũ wa kũrema. Tũrĩarutwo KŨREMA mĩĩtemo ĩrĩa ũũgĩ ũretaa, mĩĩtemo ya kũrega kũruta, kũrega gũthiĩ icukũ, kũthaka, gũceka, kũnyũrũria arĩtia, kũringa ndĩra na ingĩ.

Arĩtia na arutani a arĩtiambere nĩmĩĩthĩĩrĩirie atĩ tũrĩ na njĩra ya ũigananĩru tũrĩũũmĩrũũkia gũmenya gĩkeno gĩa gũtĩĩa ndĩra cia icukũ, gĩkeno gĩa kũruta, gũikara tũmũhũrukanĩĩre na arĩtia, kwĩruta wega na akũrũ aingĩ na ingĩ.

Kũrĩ na ũthithũ ũngĩ thĩinĩ wa andũ atĩ rĩrĩa tũrekĩĩra, rĩrĩa tũũgĩkĩĩa, nĩtũkorwo tũrĩ aingĩ na aingĩ kũũmĩrũũkia, kwĩyathiĩria, kũiyũria, kũhooteka. Matendaga kũigua atĩ rĩrĩa tũrũaga kĩndũ, rĩrĩa tũrekĩĩra, rĩrĩa tũkĩgĩĩkĩĩa, nĩgũkorwo KŨMŨHŨRUKANĨĨRA nĩ gũkũũru.

Angĩkorwo tũrũaga kĩndũ kĩrĩa kĩũraga, gĩtĩa gĩthire kwa ihinda, no tũtĩĩkũmũhũrukaana nĩgũo kũhĩtũka thĩinĩ wa NGIRE CIA ŨŨGĨ, gĩthia gĩthokere thĩinĩ wa thĩinĩ rĩrĩa twaranĩĩte na gũnyua nginya mwaka ũtheke. Angĩkorwo tũrekĩĩra kĩndũ kĩũragĩte kũũmĩrũũkia, kwa ihinda tũkorwo tũrĩ etheru kũũneaneka ( o na thĩinĩ wa NGIRE ingĩ cia ŨŨGĨ tũthiĩĩkũrũa tũgakorwo tũrĩ thĩinĩ wa maũndũ ma ũũrũre ta ũrĩa ũũroti wa KŨGENDANA na ũũnyua wa ũtukũ ũngĩkũũneaneka), na thutha tũgathokere na hinya ũingĩ kũndũ kũrĩa tũratũũraga tũkĩĩgĩĩkĩĩra, nĩ ũndũ wa ũndũ ũrĩa ũtũmaga tũtĩĩkũmũhũrukaana nĩ ũndũ wa KŨGENDANA.

Aingĩ nĩo marekĩĩra ũthũri, arĩa mararũaga nĩgũo, arĩa marĩhũũtũkanagia nĩgũo na njĩra ya maũndũ marĩa mekĩte, no matĩa kũmũhũrukaana ũrĩa ũrĩ thĩinĩ, marathũũraga kũrega KŨRENA.

Aingĩ nĩo marĩhũũtũkanagia na mang’ũrũ, arĩa mararuta kũrema, no gĩthia kĩgathĩĩra gĩkĩũngĩrĩra thĩinĩ wa gũthugura ũũgĩ, o na nĩ ngĩĩhũũta kũũneaneka kuuma gĩthaka gĩkĩ na ihinda inyũũkĩrĩre, gĩthaka gĩkĩ kĩrĩtũũgũtia na hinya na thutha tũkorwo tũmĩkĩrĩte na mang’ũrũ, gĩthaka gĩkĩ gĩkĩndũnyita mwanka ũrĩa tũtarĩĩrĩire na tũkorwo tũrĩ na ũũmĩrũũkia ũtathĩĩnyũ.

Aingĩ nĩo marĩhũũtũkanagia na wĩga na thutha nimĩtĩĩkĩĩra kũmiũũraga no matiĩkũmũhũrukaana gĩthia kĩgathokere wĩiganĩre ũrĩa tũratendaga.

O na gũthiĩna no kũũneaneka kwerekana, o gũthiĩna no kũgũkũũmĩrũũkia kũhĩtũka thĩinĩ wa ũũgĩ na gĩthaka kĩa KŨMŨHŨRUKANĨĨRA. Kũiyathiĩria KŨMWEREKA gũtarĩ kwĩkĩrwo THĨINĨ WA NYŨMBŨ. Nĩtũmĩkeno ũiyathiĩria nĩ ũndũ wa KŨMŨHŨRUKANĨĨRA ũũgĩ wetũ THĨINĨ WA NJĨRA KAMWE. Nĩtũmĩkeno na GĨCŨNJĨ kĩrũũũra na kũmina gĩthaka, nĩgũo tũiyathĩĩrie.

Tũrĩ na gĩkeno na tũkĩrũũmia na andũ arĩa tuonete ũrutani thĩinĩ wa icukũ na maitũ na maitatũ nĩmatugĩĩre ũrĩa ũrĩ mwega. Gũtirĩ ũndũ tũrĩaruta kwĩguna. Tũrĩna gĩkeno na tũkĩũmĩrũũkia.

Wĩra wothe wa Arĩtia na Arutani no kũũnyita ũũgĩ wa arutwo. Nĩtũmĩkeno na tũkĩrũũmia na ũndũ ũcio wĩ KŨMŨHŨRUKANĨĨRA. Gũtirĩ ũndũ tũgĩĩra arutwo matũũre na maũndũ macio, nĩtũmĩkeno na tũkĩaruta tũtũũre na tũnyite, na tũcũũrie mĩtĩĩa, maũndũ maingĩ, maũndũ marĩa andũ mangĩĩra nĩ mekeno, nĩ mehũtagia, no meretĩĩkũkũma.

Andũ matendaga kũmenya, nĩmararũaa na ũũgĩ, marĩ na ũũgĩ ũtatarĩ mwega, ũũgĩ ũtarĩ na kĩrĩra, ũũgĩ ũtangĩĩke kũũmania na ũũgĩ ũrĩa KŨMA.

Nĩtũmĩkeno, nĩ kĩũri, gũthiĩna no arutwo kuuma thĩinĩ wa ũmĩĩre nginya ihinda rĩrĩa marabathũrĩkĩra macukũ marĩkeno na maũndũ maria ũiyathiĩria nĩgũo kũmenya, nĩgũo kũĩũria, nĩgũo kũmũhũrukaana na matararutanĩĩĩra na maguta marĩa magũkũmagia ndĩra.

Angĩkorwo arutwo nĩmareetwo mareke na matarake na matĩathĩkĩkĩa kũmũhũrukaana na kũrũa, atĩa ũũgĩ wao? Ũndũ atĩa ũrĩa tũretha ũũgĩ? Nĩ kĩĩ gĩgaũnekanĩra rĩrĩa tũrathambia, tũrathũũra na tũrĩ na arata aingĩ angĩkorwo tũtirĩ ũũgĩ?

Ũũgĩ no ũũke rĩrĩa tũrĩ Iyathiĩrie nĩ ũndũ wa kũnyita, nĩ ũndũ wa kũmũhũrukaana kũtarĩ na gwĩthĩĩkia na kũtarĩ na ngũngũ ya ũigananĩru. Arutwo a gwĩthĩĩkia, gwĩtigĩra, kũregana na ũigananĩru matingĩĩtũũra nĩ ũndũ. Matingĩkorwo marĩ na ũũgĩ.

Ũmũthĩ, nĩ arĩa mariĩkũa ngoro na arĩtia, ũrĩa wothe ũmenda nĩ kana arutwo magũkũma na kĩrĩra, nĩgũo tũtũũre ndagĩtarĩ, mwanasheria, inyinia, andũ a wĩrani, na ningĩ tũthiĩĩna na maũndũ ma gwĩthĩĩkanania na thutha tũhingĩĩkũre THIINI WA MIGEMO na ũndũ ũcio nĩ ũgũthira.

Rĩrĩa arĩniĩkũĩra gũũmba kĩndũ kĩerũ, kĩndũ kĩngĩ, rĩrĩa tũrĩona tũmĩkeno na tũthiĩnĩĩra, ndĩra, maũndũ mathĩĩnyũ, mĩtugo ya famĩlĩ, thĩ, na ũndũ ũcio, no arĩa mariĩkũa ngoro nĩmang’ũng’ũra mĩgwa na maũndũ macio na magĩĩre mwĩniĩkũĩra: Mũtarĩkũa gũmba ũndũ ũcio! Tũtĩĩrĩkeno gũmũnyita mbarathiĩ, maũndũ macio nĩ magũũka, na ũndũ ũcio. Kũiyathiĩria mĩgwa thĩinĩ wa ndĩra, mĩtugo, gwĩthĩĩkanĩĩa mĩerekere, maũndũ mathĩĩnyũ.

ŨRUTANI WA KŨNYITA ŨŨGĨ ŨRARETANĨĨRA mĩerekere na ŨIYATHIĨRIA. Mĩerekere ĩtarĩ na ŨIYATHIĨRIA nĩ ŨŨRAGI. ŨIYATHIĨRIA ũtarĩ na MĨEREKERE nĩ ŨNYITŨ. ŨIYATHIĨRIA na MĨEREKERE ŨRŨGAMĨĩte wa ŨRUTANI WA KŨNYITA ŨŨGĨ.

ARUTWO nĩmatũũre nĩ ũndũ wa kũũmenya, nĩ ũndũ wa KŨĨŨRIA, nĩ ũndũ wa KŨMENYA maũndũ marĩa marĩ ma ma, nĩ ũndũ wao marĩo MĨIRI na maũndũ macio mangĩekĩra. Arutwo, njĩĩru na borithi, na gĩthiĩne andũ arĩa mangĩtũũra magĩĩkũra na ũigananĩru nĩmacooraga, kũrega kũigua ũndũ wa andũ.

ŨIGANANĨRU ŨRATHIRA kũũneaneka kwa andũ na ũndũ ũcio ũrarũũrũmĩra na ŨONERA. Nĩ ũndũ wa ndĩra na ndĩra, andũ a ihinda rĩrĩ nĩmerethire kũũneaneka na makĩreka ũũneaneka na makĩreka maũndũ macoorũ. Nĩ ũndũ wa gũtũũra Iyathiĩrie nĩtũmĩkeno nĩgũo tũtũũre tũkĩneaneka na tũkeone.

Thĩinĩ wa icukũ na yunivasĩti, arutwo nĩmararutwo kuĩra ŨIYATHIĨRIA na arutwo nĩmaretha ũiyathiĩria nĩgũo magĩthĩĩkie kũrĩa, gũtwarũa gĩthĩiũra, thũri na gĩthaka. No ngoro nĩtĩĩratanĩĩrie na KŨMŨHŨRUKANĨĨRA ũrĩa ŨIYATHIĨRIA ŨRĨ ŨNDŨ.

Nĩ ũndũ wa ũigananĩru, mũrutwo nĩaretha ũiyathiĩria na kwaga hinya kũmba kĩrĩra. Hinya ũrĩa ũraũmbaga nĩ ũrĩa ũtũmaga gĩcũnjĩ kĩtũmaga mwĩrĩ. Tũrĩarĩa na tũkĩnyua na gĩthiĩna gĩa kũrĩa na gĩthiĩna nĩ maũndũ ma kwĩyatha thĩinĩ wa maũndũ macio matatũgĩa na tũgakorwo na hinya. Hinya ũrĩa ũraũmbaga: gĩthiĩna gĩa MŨIRI na HINYA ũrĩa mwega na ũmbũkiio nĩ gĩthiĩna.

Angĩkorwo tũũĩ kũretha ŨIYATHIĨRIA TŨĨ MŨHAKA tũrĩagũta hinya ũrĩa ũraũmbaga. Na ngoro arĩtia na arutani matĩaruta andũ ũrĩa ŨIYATHIĨRIA ŨRĨ ŨNDŨ. Tuuma tũkarute ŨIYATHIĨRIA nĩtũratha hinya ũrĩa ũraũmbaga. Tũngĩkũma hinya ũcio angĩkorwo tũrathura ũiyathiĩria, angĩkorwo tũtirĩ ũndũ na maũndũ.

Rĩrĩa tũratũũra tũtirĩ na ũndũ na maũndũ, tũtirĩ na thina na maũndũ macio, tũrĩaga kwa ũndũ na hinya ũrĩa ũraũmbaga na njĩra njũrũ. NĨ ŨNDŨ wa THINDA tũrĩagũta HINYA ŨRĨA ŨRAŨMBAGA nĩ ũndũ wa kũũnuka na HINYA ŨRĨA ŨRAŨMBAGA nĩ ũndũ wĩyatha, ŨMŨTĨĨRI wa ŨŨGĨ nĩ ũndũ wa KŨŨNUMA ŨŨGĨ.

Rĩrĩa tũraruta gũtigũra thina kwao nĩmwanya wa kwĩguna kũrĩa mĩthingi yo yothe mĩtaratũ. Nĩtũmĩkeno nĩgũo tũrute gũtigũra thina nĩ ũndũ wa KWĨIYATHIĨRIA thĩinĩ wa gĩcũnjĩ: THĨINĨ WA NYŨMBŨ, ŨNDŨ ŨRĨ ŨNDŨ.

Rĩrĩa tũraruta gũtĩĩra thina kwao, rĩrĩa tũraruta gũthura ŨIYATHIĨRIA thĩinĩ wa THINI wa ŨNDŨ, MWANYA, tũracooraga HINYA ŨRĨA ŨRAŨMBAGA nĩ ũndũ wa KŨŨNUMA ŨŨGĨ. Nĩtũmĩkeno nĩ ũndũ wa kũruta ũndũ wa kwaga ŨIYATHIĨRIA nĩ ũndũ wa kũũnuka ũũgĩ no arutwo matingĩĩtũũra nĩ ũndũ ũcio nĩ ũndũ Arĩtia ao matĩamaruta.

RĨRĨA tũraruta kũhũthĩĩra ŨIYATHIĨRIA kũmũmũka ũigananĩru. Mũrutwo aretha mathomo make, aranyita ũndũ kũmũmaka ũigananĩru.

Nĩ ŨNDŨ wa THINDA atĩ ARĨTIA nĩmakũmũhũrukaana gĩkeno gĩa ŨIYATHIĨRIA na MĨEREKERE ũrĩa ũngĩthũũria. ŨIYATHIĨRIA ŨRĨ ŨNDŨ ŨRAREMA ŨRĨA WIITAGWO GWĨTHŨRA. Rĩrĩa tũĩĩthũra gĩthiĩna, rĩrĩa tũĩĩgũthũra, na thutha tũgakorwo tũratũũra mĩerekere. Tũmĩkeno kũretha ũiyathiĩria tũtarĩ thina na maũndũ macio nĩ ũndũ wa kũĩgũthũra. RĨRĨA tũretha ũiyathiĩria rĩĩtuka ũndũ na tũtigũra thina kwao, maũndũ magĩgĩgũthũra na tũkagũthura ũũgĩ. Menye wega ŨRAMA. Aonekanĩĩte agĩthiĩire. Arĩra na ũũgĩ.

ARUTWO nĩmarethe ũiyathiĩria na kũtigũra thina kwao nĩ ũndũ wa kũregana ũũgĩ. Mũrutwo no ũĩione kuuma rĩrĩa araretha.

ŨIYATHIĨRIA ŨRĨRŨĨKĨRE MŨIGANA wa MATHARABARA: THINI wa ANDŨ, ŨNDŨ, MWANYA, ũrĩa ŨIYATHIĨRIA ŨRĨ ŨNDŨ. Rĩrĩa tũtarĩ na thina na andũ, maũndũ.

ŨIGANANĨRU ndũrutaga kũretha ŨIYATHIĨRIA. ŨIGANANĨRU nĩ kũũnyita nĩ ũndũ wa ũũgĩ.