Ūũgĩ na Ũendo

Ũũgĩ na ũteti nĩcio ndĩri iria irĩ mũthingi mũnene wa ũthaarabu wa kĩĩndĩ kĩrĩ kĩrĩo.

Thĩaĩ mũthaigũrũrio wa gĩtĩĩo wa kĩhooto twagĩrĩirũo gũikia ũũgĩ, na kĩrĩa kĩngĩ twagĩrĩirũo gũikia ũteti.

Ũũgĩ na ũteti ciagĩrĩirũo kũringithania kĩrĩ kĩngĩ. Ũũgĩ ũte ũteti ũrĩ mũrimũ wa kũhingia. Ũteti ũte ũũgĩ ũngatũtwara kũndũ kũru. “Ũteti nĩ watho ĩndĩ ũteti ũrĩ na ũmenyo.”

Nĩ mũbataru gũthoma mũno na kwĩgwatĩra ũmenyo, ĩndĩ no mũgĩĩthi gũkũria ibũrũri rĩa kĩĩroho mũndũ-inĩ.

Ũmenyo ũte na ibũrũri rĩa kĩĩroho rĩrĩa rĩakũrirũo wega na njĩra ya kũiganana thĩinĩ witũ, ũgũũka gũtuĩka gĩtũmi kĩa kĩrĩa gĩtagwo ũrĩriki.

Ibũrũri rĩrĩa rĩakũrirũo wega thĩinĩ witũ ĩndĩ rĩte na ũmenyo wa gũthoma wa mũthemba o wothe, rĩgũũka gũciarũo andũ atheru ethĩĩna.

Mũtheru mũthĩĩna arĩ na ibũrũri rĩa kĩĩroho rĩrĩa rĩakũrirũo mũno, ĩndĩ tondũ ndarĩ na ũmenyo wa gũthoma, ndangĩhota gwĩka kĩndũ tondũ ndoĩ ũrĩa angĩka.

MŨTHERU mũthĩĩna arĩ na hinya wa gwĩka ĩndĩ ndangĩhota gwĩka tondũ ndoĩ ũrĩa angĩka.

Ũmenyo wa gũthoma ũte na ibũrũri rĩa kĩĩroho rĩrĩa rĩakũrirũo wega ũgũũka kũreeta gĩthũngũ, mĩtugo mĩbi, wĩtĩĩo, na ingĩ.

Rĩrĩa rwĩmbi rwa kerĩ rwa thĩ yothe, ngiri cia sayansi iria itaarĩ na kĩĩroho o kĩndũ kwĩ njĩra ya sayansi na andũ, nĩciĩkĩte mawĩra ma kĩĩnyararũ na kĩĩtĩo kĩa gwĩka ndeto cia sayansi.

Tũbataraga kwĩtũmba ũndũire mũhinyũ wa gũthoma ĩndĩ tũringithanio na ũndũ wa kwĩtĩo na ũtheru wa kĩĩroho.

Tũbataraga MĨTIGO MĨERŨ na MICOLOGY MĨERŨ angĩ korũo nĩ tũrenda kũnyĩĩnia MĨTHIRE ĩyo nĩguo tũkũrie IBŨRŨRI rĩa kĩĩroho kĩrĩa kĩrĩ kĩa kĩhooto thĩinĩ witũ.

Nĩ ũũru tondũ wa gũcaĩra ŨTETI andũ nĩmatũmaga ŨRŨRŨ wa MĨTHIRE na njĩra ya kũhingia.

Aathomĩri na athomĩri a kĩĩndũ tũmabataraga gũthoma sayansi, marĩĩti, mathĩĩti, na ingĩ.

Nĩ mũbataru kwĩgwatĩra ũmenyo wa mwĩki na kĩĩtĩo kĩa gũteithia mũndũ ũrĩa ũtũũngĩte.

Gũthoma nĩ mũbataru. Kũgwatĩra ũmenyo wa mũthingi nĩ mũbataru, ĩndĩ gwĩthĩĩna ti mũbataru.

Andũ aingĩ nĩmagwatagĩra ũmenyo tondũ wa gwĩthĩĩna; merĩ na Gwĩthĩĩna na muoyo, na gĩkuũ, na ng’aragu, na ũkĩĩrũ, na kĩrĩa andũ mangĩuga, na nĩ ũndũ ũcio mathoma.

Mũndũ agĩrĩirũo gũthoma nĩ ŨTETI harĩ arĩa tũũngĩte na ngoro ya kũmateithia wega, ĩndĩ gũthomera gwĩthĩĩna gũtirĩ gĩtĩo.

Ũũmũkĩni-inĩ wa muoyo nĩtũhoota kũũria atĩ aathomĩri othe arĩa mathoma tondũ wa gwĩthĩĩna, o kĩĩra mathũũraga gũtuĩka arĩriki.

Tũbataraga kũĩtĩha na ithuĩ ene nĩguo tũĩthĩĩe ithuĩ ene na tũĩtĩĩe ũndũ ũrĩa gwĩthĩĩna gũikara gũkũra.

Tũtikagĩrĩirũo kwĩgirĩka o rĩĩrĩ thĩinĩ wa muoyo atĩ gwĩthĩĩna gũrĩ na mĩaka mĩingĩ. Rĩmwe na rĩmwe gwĩthĩĩna gũciĩmakania na ũũmĩrĩru. Thigari kĩwanja-inĩ kĩa mbaara itũũragwo itĩĩo mũno ĩndĩ gwĩka kwererania ũguo nĩ tondũ wa gwĩthĩĩna. Mũndũ ũrĩa ũyũkagia nĩatũũragwo itĩĩo mũno gwĩka ũguo ĩndĩ kĩrĩa kĩrĩ kĩa kĩhooto nĩ mũnyamũ ũrĩa wĩthĩĩnagia muoyo.

Mũrĩriki o wothe thĩinĩ wa muoyo atũũragwo itĩĩo mũno ĩndĩ thĩinĩ nĩ mũnyamũ. Arĩriki mathũũraga gũtũma wĩra na hinya na njĩra ya kũhingia rĩrĩa merĩ na gwĩthĩĩna. Thĩaĩ mũtaarĩri; Castro Rúa; kũũba.

Ithuĩ tũtiona ũkoro na ũũmũkĩni wa muoyo wa kĩĩthĩĩna o na gũkũria ũrũrũ wa mĩthire, ĩndĩ nĩtũtũmaga ũrũrũ wa ŨTETI.

Ũmenyo na ũũmũkĩni wa muoyo ũgũũka gũhingia rĩrĩa ŨTETI wĩ mũtĩi.

MŨTHEGI nĩũgwĩta ũũmũkĩni na ũmenyo wa mĩthire rĩrĩa kwĩ ũremi wa kĩrĩa gĩtagwo ŨTETI.

MŨTHEGI nĩũthũũragia ũũmũkĩni na ũrũrũ wa mĩthire rĩrĩa ũtũmaga kũkũria.

Kũnyĩĩnia MŨTHEGI, MIRE, ũũmũkĩni na MĨTHIRE ikaraga moko-inĩ ma IBŨRŨRI rĩa THĨINI na wĩkĩriki wothe ũtuĩkagwo ũtatũmĩka.

Mũthomi o wothe agĩrĩirũo kwĩrutana njĩra ya mwĩki na agathoma na kĩĩthĩĩĩo ndeto ciothe iria ciĩtĩkanĩirio na mwĩki wake.

Gũthoma, ũrũrũ wa mĩthire, gũtikũũrũraga mũndũ kĩndũ ĩndĩ tũtikagĩrĩirũo gũthũũragia ũrũrũ wa mĩthire.

Tũbataraga gũthoma nĩguo tũtikathũũragie ngoro. Ũrĩa ũthũũragia ngoro nĩ ũrĩa wenda gũthoma ndeto cia mĩki mĩthemba mĩingĩ, ũrĩa wenda kũũrũria andũ angĩ na ũrũrũ wa mĩthire, ũrĩa ũkoraga njĩra ya kũhingia ĩria ngoro ya mũndũ ũngĩ, na ingĩ na ingĩ.

Nĩ mũbataru gũthoma mawĩra ma wĩra na mawĩra ma kĩĩroho nĩguo kwĩka ngoro ĩrĩ kũiganana.

Nĩ MŨGĨĨTHI kũvika KĨGUNI wa mĩthire na kĩguni kĩa kĩĩroho angĩ korũo nĩ tũrenda ngoro ĩrĩ kũiganana.

Arutani na arutani a ithomo, cukuru, Yunivasĩti, na ingĩ, magĩrĩirũo gũthoma na kĩĩthĩĩĩo Sayansi ĨTŨ yĩĩrũ angĩ korũo nĩ marenda kũtwara aathomĩri ao njĩra-inĩ ya KĨGUNI kĩrĩa kĩrĩ mũthingi.

Nĩ mũbataru atĩ aathomĩri makwĩgwatĩre IBŨRŨRI rĩa KĨĨROHO, makũrie ibũrũri rĩa kĩhooto thĩinĩ wao, nĩguo makoime cukuru magatuĩka andũ arĩa mabataranĩtio na ti arĩriki ethĩĩna.

Ũũgĩ gũtirĩ gĩtĩo ũte ũteti. Ũrũrũ wa mĩthire ũte ũteti ũreeta arĩriki.

Ũũgĩ nĩ ũthĩĩo wĩkũĩte, ndarathi ĩrĩa ĩgwĩkũĩte ĩrĩa ĩgĩrĩirũo gũtũmĩka na andũ arĩa mejũũrũo na ũteti wa kĩhooto.