ഉള്ളടക്കത്തിലേക്ക് പോകുക

അധികാരികൾ

ഗവൺമെൻ്റിന് അധികാരമുണ്ട്, രാഷ്ട്രത്തിന് അധികാരമുണ്ട്. പോലീസ്, നിയമം, സൈനികൻ, മാതാപിതാക്കൾ, അധ്യാപകർ, മതനേതാക്കൾ തുടങ്ങിയവർക്ക് അധികാരമുണ്ട്.

രണ്ട് തരത്തിലുള്ള അധികാരമുണ്ട്. ഒന്നാമതായി, ഉപബോധമണ്ഡലത്തിൻ്റെ അധികാരം. രണ്ടാമതായി, ബോധപൂർവമായ അധികാരം.

ബോധമില്ലാത്തതോ ഉപബോധമണ്ഡലത്തിലുള്ളതോ ആയ അധികാരങ്ങൾ ഒന്നിനും കൊള്ളില്ല. നമുക്ക് അടിയന്തിരമായി വേണ്ടത് സ്വയം ബോധമുള്ള അധികാരങ്ങളാണ്.

ബോധമില്ലാത്തതോ ഉപബോധമണ്ഡലത്തിലുള്ളതോ ആയ അധികാരങ്ങൾ ലോകത്തെ കണ്ണീരും ദുഃഖവും കൊണ്ട് നിറച്ചു.

വീട്ടിലും സ്കൂളിലും ബോധമില്ലാത്ത അധികാരികൾ അവരുടെ ബോധമില്ലായ്മ അല്ലെങ്കിൽ ഉപബോധാവസ്ഥ കാരണം അധികാരം ദുർവിനിയോഗം ചെയ്യുന്നു.

ബോധമില്ലാത്ത മാതാപിതാക്കളും അധ്യാപകരും ഇന്ന് അന്ധരായ വഴികാട്ടികളാണ്, വിശുദ്ധ ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ പറയുന്നതുപോലെ, അവരെല്ലാവരും തലകീഴായി കുഴിയിലേക്ക് വീഴും.

ബോധമില്ലാത്ത മാതാപിതാക്കളും അധ്യാപകരും കുട്ടിക്കാലത്ത് നമ്മെ അസംബന്ധമായ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാൻ നിർബന്ധിക്കുന്നു, പക്ഷേ അത് അവർക്ക് യുക്തിപരമായി തോന്നുന്നു. അത് നമ്മുടെ നന്മയ്ക്കാണെന്ന് അവർ പറയുന്നു.

മാതാപിതാക്കൾ ബോധമില്ലാത്ത അധികാരികളാണ്. കാരണം, അവർ കുട്ടികളെ ചവറ്റുകുട്ടപോലെ പരിഗണിക്കുന്നു, തങ്ങൾ മനുഷ്യരെക്കാൾ ഉയർന്നവരാണെന്ന മട്ടിൽ പെരുമാറുന്നു.

അധ്യാപകർ ചില വിദ്യാർത്ഥികളെ വെറുക്കുകയും മറ്റ് ചിലരെ ലാളിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ചിലപ്പോൾ വെറുക്കപ്പെടുന്ന വിദ്യാർത്ഥി മോശക്കാരനല്ലെങ്കിൽപ്പോലും അവരെ കഠിനമായി ശിക്ഷിക്കുകയും ഇഷ്ടമുള്ള പല വിദ്യാർത്ഥികൾക്കും അർഹിക്കാത്ത ഉയർന്ന മാർക്ക് നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു.

മാതാപിതാക്കളും സ്കൂൾ അധ്യാപകരും കുട്ടികൾക്കും യുവജനങ്ങൾക്കും തെറ്റായ നിയമങ്ങൾ നിർദ്ദേശിക്കുന്നു.

സ്വയം ബോധമില്ലാത്ത അധികാരികൾക്ക് അസംബന്ധമായ കാര്യങ്ങൾ മാത്രമേ ചെയ്യാൻ കഴിയൂ.

നമുക്ക് സ്വയം ബോധമുള്ള അധികാരികൾ വേണം. സ്വയം ബോധം എന്നാൽ സ്വയം പൂർണ്ണമായി അറിയുക, നമ്മുടെ എല്ലാ ആന്തരിക മൂല്യങ്ങളെയും കുറിച്ച് അറിയുക എന്നതാണ്.

സ്വന്തത്തെക്കുറിച്ച് ശരിയായ പൂർണ്ണമായ അറിവുള്ള ഒരാൾ മാത്രമേ പൂർണ്ണമായി ഉണർന്നിരിക്കൂ. അതാണ് സ്വയം ബോധം.

എല്ലാവർക്കും അവനവനെ അറിയാമെന്ന് തോന്നുന്നു, എന്നാൽ ജീവിതത്തിൽ സ്വയം അറിയുന്ന ഒരാളെ കണ്ടെത്താൻ വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. ആളുകൾക്ക് അവരെക്കുറിച്ച് തെറ്റായ ധാരണകളുണ്ട്.

സ്വയം അറിയണമെങ്കിൽ വലിയ കഠിനാധ്വാനം ആവശ്യമാണ്. സ്വയം അറിയുന്നതിലൂടെ മാത്രമേ ഒരാൾക്ക് സ്വയം ബോധത്തിലേക്ക് എത്താൻ കഴിയൂ.

അധികാരത്തിൻ്റെ ദുരുപയോഗം ബോധമില്ലായ്മ മൂലമാണ് സംഭവിക്കുന്നത്. സ്വയം ബോധമുള്ള ഒരു അതോറിറ്റിയും ഒരിക്കലും അധികാരം ദുരുപയോഗം ചെയ്യില്ല.

ചില തത്ത്വചിന്തകർ എല്ലാ അധികാരത്തിനും എതിരാണ്, അവർ അധികാരികളെ വെറുക്കുന്നു. അത്തരം ചിന്താഗതി തെറ്റാണ്, കാരണം സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ട എല്ലാത്തിലും, സൂക്ഷ്മാണുക്കൾ മുതൽ സൂര്യൻ വരെ, ശ്രേണികളും അളവുകളും ഉണ്ട്, നിയന്ത്രിക്കുന്ന ഉയർന്ന ശക്തികളും നിയന്ത്രിക്കപ്പെടുന്ന താഴ്ന്ന ശക്തികളുമുണ്ട്.

ഒരു സാധാരണ തേനീച്ചക്കൂടിൽ രാജ്ഞിക്ക് അധികാരമുണ്ട്. ഏതൊരു ഉറുമ്പു കൂട്ടത്തിലും അധികാരവും നിയമങ്ങളുമുണ്ട്. അധികാര തത്വം നശിപ്പിക്കുന്നത് അരാജകത്വത്തിലേക്ക് നയിക്കും.

നാം ജീവിക്കുന്ന ഈ നിർണായക കാലഘട്ടത്തിലെ അധികാരികൾ ബോധമില്ലാത്തവരാണ്. ഈ മാനസികമായ കാരണം കൊണ്ട് അവർ അടിമത്തം അടിച്ചേൽപ്പിക്കുകയും ബന്ധനസ്ഥരാക്കുകയും ദുരുപയോഗം ചെയ്യുകയും വേദനയുണ്ടാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു എന്നത് വ്യക്തമാണ്.

നമുക്ക് വേണ്ടത് പൂർണ്ണമായും സ്വയം ബോധമുള്ള അധ്യാപകർ, ആത്മീയ ഉപദേഷ്ടാക്കൾ, സർക്കാർ അധികാരികൾ, മാതാപിതാക്കൾ തുടങ്ങിയവരെയാണ്. അങ്ങനെ മാത്രമേ നമുക്ക് ഒരു നല്ല ലോകം സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിയൂ.

അധ്യാപകരും ആത്മീയ ഉപദേഷ്ടാക്കളും ആവശ്യമില്ലെന്ന് പറയുന്നത് മണ്ടത്തരമാണ്. സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ട എല്ലാറ്റിലുമുള്ള അധികാര തത്വത്തെ അവഗണിക്കുന്നത് അസംബന്ധമാണ്.

ആരെയും ആശ്രയിക്കാത്ത, അഹങ്കാരികളായ ആളുകൾക്ക് ആത്മീയ ഗുരുക്കന്മാരെ ആവശ്യമില്ലെന്ന് കരുതുന്നു.

നമ്മുടെ ദാരിദ്ര്യവും ദുരിതവും നാം തിരിച്ചറിയണം. നമുക്ക് അധികാരികളും അധ്യാപകരും ആത്മീയ ഉപദേഷ്ടാക്കളും ആവശ്യമാണെന്ന് നാം മനസ്സിലാക്കണം. പക്ഷേ, അവർ സ്വയം ബോധമുള്ളവരായിരിക്കണം. അതുവഴി അവർക്ക് നമ്മെ വിവേകപൂർവ്വം നയിക്കാനും സഹായിക്കാനും കഴിയും.

അധ്യാപകരുടെ ബോധമില്ലാത്ത അധികാരം വിദ്യാർത്ഥികളുടെ സർഗ്ഗാത്മക ശക്തിയെ നശിപ്പിക്കുന്നു. ഒരു വിദ്യാർത്ഥി ചിത്രം വരയ്ക്കുമ്പോൾ, ബോധമില്ലാത്ത അധ്യാപകൻ എന്ത് വരയ്ക്കണം, എന്ത് മരം അല്ലെങ്കിൽ പ്രകൃതിദൃശ്യമാണ് പകർത്തേണ്ടത് എന്ന് പറയുന്നു. ഭയന്നുപോയ വിദ്യാർത്ഥി അധ്യാപകന്റെ യാന്ത്രിക നിയമങ്ങളിൽ നിന്ന് പുറത്തുപോകാൻ ധൈര്യപ്പെടുന്നില്ല.

അതൊരു സൃഷ്ടിയല്ല. വിദ്യാർത്ഥി ഒരു സ്രഷ്ടാവായി മാറണം. ബോധമില്ലാത്ത അധ്യാപകന്റെ നിയമങ്ങളിൽ നിന്ന് പുറത്തുകടക്കാൻ അവന് കഴിയണം. മരത്തെക്കുറിച്ചുള്ള എല്ലാ വികാരങ്ങളും, മരത്തിൻ്റെ ഇലകളിലൂടെ ഒഴുകുന്ന ജീവിതത്തിൻ്റെ എല്ലാ ഭംഗിയും അതിൻ്റെ അർത്ഥവുമെല്ലാം പ്രകടിപ്പിക്കാൻ കഴിയണം.

ബോധമുള്ള ഒരു അധ്യാപകൻ ആത്മാവിൻ്റെ സർഗ്ഗാത്മകതയെ എതിർക്കുകയില്ല.

ബോധമുള്ള അധികാരികളായ അധ്യാപകർ ഒരിക്കലും വിദ്യാർത്ഥികളുടെ മനസ്സിനെ മുറിവേൽപ്പിക്കില്ല.

ബോധമില്ലാത്ത അധ്യാപകർ അവരുടെ അധികാരം ഉപയോഗിച്ച് വിദ്യാർത്ഥികളുടെ ബുദ്ധിയെ നശിപ്പിക്കുന്നു.

ബോധമില്ലാത്ത അധികാരികളായ അധ്യാപകർക്ക് വിദ്യാർത്ഥികൾ നന്നായി പെരുമാറാൻ വേണ്ടി ശിക്ഷിക്കാനും വിഡ്ഢിത്തപരമായ നിയമങ്ങൾ നിർദ്ദേശിക്കാനും മാത്രമേ അറിയൂ.

സ്വയം ബോധമുള്ള അധ്യാപകർ അവരുടെ വിദ്യാർത്ഥികളെ ക്ഷമയോടെ പഠിപ്പിക്കുകയും അവരുടെ വ്യക്തിപരമായ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ മനസ്സിലാക്കാൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അതുവഴി അവർക്ക് അവരുടെ തെറ്റുകൾ മറികടന്ന് വിജയകരമായി മുന്നേറാൻ കഴിയും.

ബോധമുള്ളതോ സ്വയം ബോധമുള്ളതോ ആയ ഒരു അതോറിറ്റിക്കും ബുദ്ധിയെ നശിപ്പിക്കാൻ കഴിയില്ല.

ബോധമില്ലാത്ത അധികാരം ബുദ്ധിയെ നശിപ്പിക്കുകയും വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് ഗുരുതരമായ ദോഷം വരുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.

നമുക്ക് യഥാർത്ഥ സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിക്കുമ്പോൾ മാത്രമേ ബുദ്ധി നമ്മിലേക്ക് വരൂ. സ്വയം ബോധമുള്ള അധ്യാപകർ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ സർഗ്ഗാത്മക സ്വാതന്ത്ര്യത്തെ മാനിക്കാൻ പഠിപ്പിക്കുന്നു.

എല്ലാം അറിയാമെന്ന് വിശ്വസിച്ച് ബോധമില്ലാത്ത അധ്യാപകർ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെ ചവിട്ടിമെതിക്കുകയും അവരുടെ ബുദ്ധിയെ നശിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

സ്വയം ബോധമുള്ള അധ്യാപകർക്ക് തങ്ങൾക്ക് ഒന്നും അറിയില്ലെന്ന് അറിയാം. കൂടാതെ അവരുടെ ശിഷ്യന്മാരുടെ സർഗ്ഗാത്മക കഴിവുകൾ നിരീക്ഷിച്ച് പഠിക്കാൻ അവർ തയ്യാറാകുന്നു.

സ്കൂളുകളിലെയും കോളേജുകളിലെയും സർവ്വകലാശാലകളിലെയും വിദ്യാർത്ഥികൾ അച്ചടക്കമുള്ള യന്ത്രങ്ങൾ എന്ന അവസ്ഥയിൽ നിന്ന് ബുദ്ധിയുള്ളവരും സ്വതന്ത്രരുമായ വ്യക്തികളായി മാറേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. അതുവഴിക്ക് ജീവിതത്തിലെ എല്ലാ ബുദ്ധിമുട്ടുകളെയും വിജയകരമായി നേരിടാൻ കഴിയും.

ഇതിന് സ്വയം ബോധമുള്ളവരും കഴിവുള്ളവരുമായ അധ്യാപകർ ആവശ്യമാണ്. സ്വന്തം ശിഷ്യന്മാരിൽ താൽപ്പര്യമുള്ളവരും സാമ്പത്തിക ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ ഇല്ലാത്തവരുമായ അധ്യാപകർ ഉണ്ടാകണം.

നിർഭാഗ്യവശാൽ, എല്ലാ അധ്യാപകരും എല്ലാ രക്ഷിതാക്കളും എല്ലാ വിദ്യാർത്ഥികളും തങ്ങൾ സ്വയം ബോധമുള്ളവരാണെന്ന് കരുതുന്നു, അതാണ് അവരുടെ ഏറ്റവും വലിയ തെറ്റ്.

ജീവിതത്തിൽ സ്വയം ബോധമുള്ളവരെ കണ്ടെത്താൻ വളരെ പ്രയാസമാണ്. ശരീരം ഉറങ്ങുമ്പോൾ ആളുകൾ സ്വപ്നം കാണുന്നു, അതുപോലെ ഉണർന്നിരിക്കുമ്പോളും സ്വപ്നം കാണുന്നു.

ആളുകൾ സ്വപ്നം കണ്ടുകൊണ്ട് കാർ ഓടിക്കുന്നു, സ്വപ്നം കണ്ടുകൊണ്ട് ജോലി ചെയ്യുന്നു, സ്വപ്നം കണ്ടുകൊണ്ട് തെരുവിലൂടെ നടക്കുന്നു, എപ്പോഴും സ്വപ്നം കണ്ടുകൊണ്ട് ജീവിക്കുന്നു.

ഒരു പ്രൊഫസർക്ക് കുട മറന്നുപോകുന്നതും കാറിൽ പുസ്തകമോ പേഴ്സോ ഉപേക്ഷിക്കുന്നതും സ്വാഭാവികമാണ്. ഇതെല്ലാം സംഭവിക്കുന്നത് പ്രൊഫസറുടെ ബോധം ഉറങ്ങുന്നതുകൊണ്ടാണ്, സ്വപ്നം കാണുന്നതുകൊണ്ടാണ്…

തങ്ങൾ ഉറങ്ങുകയാണെന്ന് ആളുകൾ സമ്മതിക്കാൻ വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്, എല്ലാവരും അവരവർ ഉണർന്നിരിക്കുകയാണെന്ന് കരുതുന്നു. ആരെങ്കിലും തൻ്റെ ബോധം ഉറങ്ങുകയാണെന്ന് സമ്മതിച്ചാൽ, അയാൾ ഉണരാൻ തുടങ്ങും എന്നത് വ്യക്തമാണ്.

വിദ്യാർത്ഥി വീട്ടിൽ പുസ്തകമോ നോട്ട്ബുക്കോ മറന്നുപോവുകയും അത് സ്കൂളിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകാൻ കഴിയാതെ വരികയും ചെയ്യുന്നു. ഇത് സാധാരണമായി തോന്നാമെങ്കിലും ഇത് മനുഷ്യബോധത്തിൻ്റെ ഉറക്കത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

പൊതുഗതാഗതത്തിൽ യാത്ര ചെയ്യുന്ന ആളുകൾ ചിലപ്പോൾ വഴി തെറ്റാറുണ്ട്. അവർ ഉറങ്ങുകയായിരുന്നു, ഉണരുമ്പോൾ വഴി തെറ്റിയെന്ന് മനസ്സിലാക്കുകയും കുറച്ച് ദൂരം നടക്കേണ്ടിവരുമെന്ന് അറിയുകയും ചെയ്യുന്നു.

മനുഷ്യൻ ജീവിതത്തിൽ വളരെ കുറഞ്ഞ സമയത്ത് മാത്രമേ ഉണർന്നിരിക്കാറുള്ളൂ. ഭയങ്കരമായ ഭയം ഉണ്ടാകുമ്പോൾ ഒരു നിമിഷത്തേക്ക് അവനവനെ പൂർണ്ണമായി കാണാൻ സാധിക്കുന്നു. ആ നിമിഷങ്ങൾ മറക്കാനാവാത്തതാണ്.

ഒരു നഗരം മുഴുവൻ ചുറ്റിക്കറങ്ങിയ ശേഷം വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങുന്ന ഒരാൾക്ക് തൻ്റെ ചിന്തകളും സംഭവങ്ങളും ആളുകളും വസ്തുക്കളും കൃത്യമായി ഓർമ്മിക്കാൻ കഴിയില്ല. ഓർമ്മിക്കാൻ ശ്രമിക്കുമ്പോൾ, ആഴത്തിലുള്ള ഉറക്കത്തിന് തുല്യമായ വലിയ വിടവുകൾ ഓർമ്മയിൽ ഉണ്ടാകുന്നു.

ചില മനശാസ്ത്ര വിദ്യാർത്ഥികൾ ഓരോ നിമിഷവും ഉണർന്നിരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നു. പക്ഷേ പെട്ടെന്ന് അവർ ഉറങ്ങിപ്പോകുന്നു, ഒരുപക്ഷേ ഒരു സുഹൃത്തിനെ കണ്ടുമുട്ടുമ്പോൾ, കടയിൽ കയറുമ്പോൾ, മണിക്കൂറുകൾക്കുശേഷം ഉണർന്നിരിക്കാനുള്ള തീരുമാനം ഓർക്കുമ്പോൾ അവർ എവിടെയോ ഉറങ്ങിപ്പോയെന്ന് മനസ്സിലാക്കുന്നു.

സ്വയം ബോധമുള്ളവരായിരിക്കുക എന്നത് വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള കാര്യമാണ്, പക്ഷേ ഓരോ നിമിഷവും ജാഗ്രതയോടെ ജീവിക്കാൻ പഠിക്കുന്നതിലൂടെ ഈ അവസ്ഥയിലെത്താൻ കഴിയും.

സ്വയം ബോധത്തിലേക്ക് എത്താൻ നമ്മെത്തന്നെ പൂർണ്ണമായി അറിയേണ്ടതുണ്ട്.

നമുക്കെല്ലാവർക്കും ‘ഞാൻ’ ഉണ്ട്, ‘എൻ്റെ സ്വത്വം’ ഉണ്ട്, ‘ഈഗോ’ ഉണ്ട്. അതിനെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ മനസ്സിലാക്കുകയും സ്വയം ബോധമുള്ളവരായി തീരുകയും വേണം.

നമ്മുടെ ഓരോ കുറവുകളും സ്വയം നിരീക്ഷിച്ച് വിശകലനം ചെയ്ത് മനസ്സിലാക്കേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്.

മനസ്സ്, വികാരങ്ങൾ, ശീലങ്ങൾ, സഹജവാസനകൾ, ലൈംഗികത എന്നിവയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ നമ്മെത്തന്നെ പഠിക്കേണ്ടത് ആവശ്യമാണ്.

മനസ്സിന് നിരവധി തലങ്ങളുണ്ട്, ഉപബോധമനസ്സിൻ്റെ ഭാഗങ്ങൾ നിരീക്ഷണം, വിശകലനം, ധ്യാനം, ആഴത്തിലുള്ള ഉൾക്കാഴ്ച എന്നിവയിലൂടെ മനസ്സിലാക്കണം.

ഏതൊരു കുറവും ബുദ്ധിപരമായ തലത്തിൽ നിന്ന് അപ്രത്യക്ഷമാവുകയും മനസ്സിൻ്റെ മറ്റ് തലങ്ങളിൽ നിലനിൽക്കുകയും ചെയ്യാം.

നമ്മുടെ ദാരിദ്ര്യവും ദുരിതവും വേദനയും മനസ്സിലാക്കാൻ ഉണരേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. അതിനുശേഷം ‘ഞാൻ’ ഓരോ നിമിഷവും മരിക്കാൻ തുടങ്ങുന്നു. മാനസികമായ ‘ഞാൻ’ മരിക്കുന്നത് അടിയന്തിരമാണ്.

മരിക്കുമ്പോളാണ് നമ്മിൽ ബോധമുള്ള ഒരു വ്യക്തിത്വം ജനിക്കുന്നത്. ആ വ്യക്തിത്വത്തിന് മാത്രമേ ബോധപൂർവമായ അധികാരം ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയൂ.

ഉണരുക, മരിക്കുക, ജനിക്കുക. ഇവയാണ് ബോധപൂർണ്ണമായ ജീവിതത്തിലേക്ക് നമ്മെ നയിക്കുന്ന മൂന്ന് മാനസിക ഘട്ടങ്ങൾ.

മരിക്കാൻ ഉണരണം, ജനിക്കാൻ മരിക്കണം. ഉണരാതെ മരിക്കുന്നവൻ വിഡ്ഢിയായ സന്യാസിയായി മാറുന്നു. മരിക്കാതെ ജനിക്കുന്നവൻ ഇരട്ട വ്യക്തിത്വമുള്ളവനായി മാറുന്നു, നല്ലവനും ദുഷ്ടനുമായി.

സത്യമായ അധികാരം ബോധമുള്ള വ്യക്തിത്വമുള്ളവർക്ക് മാത്രമേ ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയൂ.

ഇനിയും ബോധമുള്ള വ്യക്തിത്വമില്ലാത്തവർ, സ്വയം ബോധമില്ലാത്തവർ അധികാരം ദുരുപയോഗം ചെയ്യുകയും കൂടുതൽ ദോഷം വരുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.

അധ്യാപകർ പഠിപ്പിക്കാനും വിദ്യാർത്ഥികൾ അനുസരിക്കാനും പഠിക്കണം.

അനുസരണത്തിനെതിരെ സംസാരിക്കുന്ന മനശാസ്ത്രജ്ഞന്മാർ തെറ്റായ കാര്യമാണ് ചെയ്യുന്നത്, കാരണം അനുസരിക്കാൻ പഠിക്കാതെ ആർക്കും ബോധപൂർവ്വം പഠിപ്പിക്കാൻ കഴിയില്ല.

ബോധപൂർവ്വം പഠിപ്പിക്കാനും ബോധപൂർവ്വം അനുസരിക്കാനും പഠിക്കണം.