Maal Yaadamu. Akkamitti Yaadamu.

Mana keessattiifi mana barumsaatti, warriifi barsiisonni waan yaadan nuun himu malee akkamitti yaadan hin barsiisan.

Waan yaadan beekuun salphaadha. Warri keenya, barsiisota, leenjisota, barreessitoota kitaabaa, kkf. hundi isaanii karaa isaaniitiin abbaa irreedha, tokkoon tokkoon isaanii akka nuti ajaja isaaniitiin yaannu barbaadu, ajaja isaanii, fedhii isaanii, yaada isaanii, loogii isaanii, kkf.

Abbootiin irree sammuu akka marga hamaa baay’atu. Bakka hundatti fedhiin hamaa sammuu namaa garbummaatti gurguruu, qullubbii keessa galchuu, seera, loogii, mana barumsaa, kkf keessa jiraachuutti dirqisiisuu jira.

Abbootiin irree sammuu kumaatamaafi miliyoonni hedduun bilisummaa sammuu nama kamiiyyuu kabajuu hin barbaadne. Namni tokko akka isaaniitti yoo hin yaadin, nama jallaa, nama gaddisiisaa, wallaalaa, kkf jedhamee yaamama.

Namni hundi nama hunda garbummaatti gurguruu barbaada, namni hundi bilisummaa yaadaa warra kaanii dhiittaa barbaada. Namni tokko illee bilisummaa yaadaa warra kaanii kabajuu hin barbaadu. Tokkoon tokkoon isaanii nama murteessaa, ogeessa, ajaa’ibsiisaa ta’ee ofitti dhaga’ama, akkasumas akka warri kaan akka isaanii ta’an, akka isa fakkeenya isaaniitti godhatan, akka isaaniitti yaadan barbaada.

Sammuun hedduu gidirfameera. Daldaltootaafi beeksisa isaanii karaa gaazetaa, raadiyoo, televijiinii, kkf ilaalaa. Beeksisi daldalaa karaa abbaa irreetiin hojjetama! Saamunaa kana bitaa! Kophee kana bitaa! Baasii kana! Doolaara kana! Ammuma bitaa! Battalumatti! Boruuf hin dhiisin! Battalumatti ta’uu qaba! kkf. Yoo hin ajajamne mana hidhaatti si galchina yookaan si ajjeesna jechuun isaan hafudha.

Abbaan ilmi yaada isaa humnaan itti fe’uu barbaada, barsiisonni mana barumsaa yoo dargaggeessi yookaan intalli yaada barsiisotaa karaa abbaa irreetiin hin fudhanne ni aaru, ni adaba, qabxii gad aanaa ni kenna.

Walakkaan ilmaan namaa sammuu walakkaa isaanii kaanii garbummaatti gurguruu barbaada. Fedhiin sammuu warra kaanii garbummaatti gurguruu yeroo seenaa gaddisiisaa seenaa dukkanaa’aa qorannu ifatti mul’ata.

Bakka hundatti abbootiin irree dhiigaa kanneen ummata garbummaatti gurguruuf murteessan turaniifi jiru. Abbootiin irree dhiigaa kanneen waan ummanni yaadu ajajan. Nama sanaaf wayyoo! kan bilisa ta’ee yaalu: sun dirqamaan gara buufataalee hidhaa, gara Siberiyaa, gara mana hidhaa, gara hojii humnaa, gara fannifamuu, gara rasaasaatti, gara ari’atamuu, kkf dhaqa.

Barsiisonni, warri, yookaan kitaabonni akkamitti yaadan barsiisuu hin barbaadan.

Ummanni akkaataa isaanitti yaaduutti warra kaan dirqisiisuu jaallatu, kunis ifaadha tokkoon tokkoon isaanii karaa isaaniitiin abbaa irreedha, tokkoon tokkoon isaanii jecha dhumaa akka ta’anitti yaadu, tokkoon tokkoon isaanii akka warri kaan hundi akka isaaniitti yaadan cimsanii amanu, sababiin isaas isaan irra caalaadha.

Warri, barsiisonni, abbootiin qabeenyaa, kkf. itti fufuun warra isaan jala jiran ni aarsu.

Fedhiin suukaneessaan sanyii ilma namaa warra kaaniif ulfina dhabuu, sammuu namaa dhiittaa, keessa galchuu, hidhuu, garboomsuu, hidhaa yaadaa namaa suukaneessaadha.

Abbaan manaa yaada isaa mataa haadha manaatti humnaan galchuu barbaada, barumsa isaa, yaada isaa, kkf, haati manaas waanuma kana gochuu barbaaddi. Yeroo baay’ee abbaafi haati manaa yaada walsimuu dhabuutiin gargar bahu. Bilisummaa yaadaa namaa kabajuun barbaachisaa ta’uu hiriyoonni gaa’elaa hubachuu hin barbaadan.

Hiriyaan gaa’elaa tokkolleen mirga sammuu hiriyaa gaa’elaa garboomsuu hin qabu. Tokkoon tokkoon isaanii ulfina argachuuf kan maluudha. Tokkoon tokkoon isaanii akka isaan barbaadanitti yaaduu, amantaa isaanii hordofuu, paartii siyaasaa isaan barbaadan keessa jiraachuuf mirga qabu.

Daa’imman mana barumsaa keessa jiran humnaan yaada kanaafi sana keessatti akka yaadan dirqisiifamu malee sammuu akkamitti akka to’atan hin barsiifaman. Sammuun daa’immanii laaftuu, diriiruu kan dandeessuufi jijjiiramuu kan dandeessudha, kan maanguddootaa immoo jabaataa, dhaabbataa, akka suphee qabatee keessa galeeti, hin jijjiiramu, jijjiiramuu hin danda’u. Sammuun daa’immaniifi dargaggootaa jijjiirama hedduu fudhachuu danda’a, jijjiiramuu danda’a.

Daa’immaniifi dargaggoonni akkamitti yaadan barsiifamuu danda’u. Maanguddoota akkamitti yaadan barsiisuun baay’ee ulfaataadha sababiin isaas isaan akka isaanitti dhaabbataaniiru, akkasumaan du’u. Jireenya keessatti maanguddoo jijjiirama cimaa irratti xiyyeeffatu argachuun baay’ee muraasa.

Sammuun namaa mucummaa irraa eegalee bocama. Kunis waan warriifi barsiisonni mana barumsaa hojjechuu filataniidha. Isaan sammuu daa’immaniifi dargaggootaa bocheessuun ni gammadu. Sammuun qabatee keessa galee sammuu haalaan qophaa’ee, sammuu garbummaati.

Barsiisonni mana barumsaa hidhaa sammuu cabsuun barbaachisaadha. Barsiisonni daa’imman gara bilisummaa dhugaatti akka hin garboomfamneef sammuu daa’immanii akkamitti akka qajeelchan beekuun ariifachiisaadha. Barsiisonni barattoota akkamitti yaaduun akka irra jiruu barsiisuun dirqama.

Barsiisonni daandii xiinxaluu, xiinxaluu, hubachuu barattoota barsiisuun barbaachisaa ta’uu hubachuu qabu. Namni hubannaa qabu tokkolleen waan tokkoo dogmatiikkaatti fudhachuu hin qabu. Dura qorachuun ariifachiisaadha. Hubachuu, gaafachuu, fudhachuu dura.

Jecha biraatiin fudhachuun hin barbaachisu, qorachuun, xiinxaluu, xiinxaluufi hubachuutu barbaachisa jechuun dandeenya. Yeroo hubannaan guutuu ta’u fudhachuun hin barbaachisu.

Yoo mana barumsaa irraa yeroo baanu akkamitti akka yaannu hin beeknuufi akka autoomaatiifi jiraannu taanee yoo itti fufneefi rutina warra keenyaa, akaakayyuu keenyaafi abaabilee keenyaa yoo irra deebinee, jireenya maashinii, manaa gara waajjiraattiifi waajjiraa gara manaatti, ijoollee hojjechuuf akka maashinii ta’uuf heerumuun faayidaa hin qabu, kanaaf yoo baranneefi gara mana barumsaa, koolleejjiifi yuunivarsiitii waggoota kudhaniifi kudha shanii yoo deemne barachuu dhiisuun ni wayya.

MAHATMA GHANDI nama addaa ture. Yeroo baay’ee tikseenni pirotestaantii sa’aatii hedduu balbala isaa dura taa’anii karaa pirotestaantiitiin gara Kiristaanummaatti isa jijjiiruuf carraaqqi godhu turan. Ghandi barsiisa tiksee hin fudhanne, hin didne, HIN HUBATE, NI KABAJE, kunoo haga kana. Yeroo baay’ee MAHATMA ni jedha ture: “Ani Biraahmaan, Yihudii, Kiristaana, Mahometaana, kkf dha. MAHATMA amantaan hundi barbaachisoo ta’uu hubateera sababiin isaas hundi isaanii GATII YEROO HIN QABNE walfakkaataa eegu.

Waan barreeffama yookaan yaada fudhachuun yookaan diduun guddina sammuu dhabuu agarsiisa. Waan tokko yeroo didnu yookaan fudhannu, sababiin isaas hin hubanne. Bakka HUBANNAAN jiru fudhachuun yookaan diduun hin barbaachisu.

Sammuun amanu, sammuun hin amanne, sammuun shakkii qabu, sammuu WALLAALAA dha. Daandiin OGUMMAA AMANUU, HIN AMANUU, YOOKAN SHAKKUU keessa hin jiru. Daandiin OGUMMAA GAAFACHUU, xiinxaluu, xiinxaluufi MUUXANNOO argachuu keessa jira.

DHUGAA wanta yeroof hin beekamneedha. Dhugaan waan tokko amanuu yookaan dhiisuu, yookaan shakkii qabuutiin walitti dhufeenya hin qabu. DHUGAA waan tokko fudhachuu yookaan diduu miti. DHUGAA MUUXANNOO ARGACHUU, JIRAACHUU, HUBACUU dha.

Carraaqqiin Barsiisotaa hundi yeroo dhumaatti barattoota gara MUUXANNOO waan dhugaatti geessuu qaba.

Barsiisonni fedhii moofaa hamaafi kan garaagarummaa qabu, kan yeroo hundumaa sammuu DAARAAFI JIJJIIRAMUU DANDA’UU kan daa’immanii BOCEESSUUF qabu dhiisuun ARIFACHIISAADHA. Namoonni GUDDATAN loogii, fedhii, yaada moofa’aa guutaman, kkf sammuu daa’immaniifi dargaggootaa karaa kana dhiittaa, yaada isaanii moofaa, wallaalaa, moofaa ta’een sammuu isaanii bocuuf yaaluun gowwummaadha.

LIBISUMMAA YAADAA BARATTOOTA kabajuun, dandeettii sammuu isaanii, ofumaan uumuuf qaban kabajuun caalaadha. Barsiisonni sammuu barattoota hidhuuf mirga hin qaban.

Wanti bu’uuraa waan yaadan sammuu barattootaatti DIKTEETERUU miti, guutummaatti AKKAMITTI YAADAN isa barsiisuutu caala. SAMMUUN meeshaa BEEKUMSAATI, barsiisonni meeshaa kana akkamitti ogummaadhaan akka to’atan barattoota barsiisuun barbaachisaadha.