Jijjiirama Cimaa

Hanga namni tokko dogoggora ofii isaa Tokko, Adda hin baane, hin hirame jedhee amanuutti itti fufuutti, jijjiiramni murteessaa waan hin danda’amne ta’uun isaa ifa dha. Dhugaan dalagaa isooteriikii of ilaaluu cimaa irraa jalqabuun, baay’ina wantoota xiinqaa, Anummaa yookaan wantoota hin barbaachisne keessa keenyaa balleessuu, balleessuun barbaachisaa ta’e nu agarsiisaa jira.

Dhugumatti, dogoggora hin beekamne balleessuun karaa kamiinuu hin danda’amu ture; wanta psyche keenyaa irraa adda baasuu barbaannu duraan ilaaluun barbaachisaa dha. Dalagaan akkanaa kun alaa miti, keessaati, namoonni kitaabni kabaja yookaan sirni naamusa alaa fi gogaa kamiyyuu milkaa’inatti isaan geessa jedhanii yaadan, dhugumatti guutummaatti dogoggora keessa jiru.

Dhugaan iftoomina qabu fi murteessaan dalagaan dhuunfaa xiyyeeffannoo guutuu of ilaaluutti jalqabuun isaa, kun immoo carraaqqii dhuunfaa addaa tokko tokkoon keenyaa irraa barbaaduu keenya argisiisuuf sababa ga’aa ta’eedha. Dhugaa dubbachuuf utuu hin sossobiin, akkana jechuun cimsuun barbaachisaa dha: Namni kamiyyuu dalagaa kana nuuf hojjechuu hin danda’u.

Wanta wantoota xiinqaa keessa keenyaatti fe’an hundumaa kallattiin utuu hin ilaaliin psyche keenya keessatti jijjiiramni tokkollee hin danda’amu. Baay’ina dogoggoraa fudhachuuf kennuun, barannoo fi ilaallannoo kallatti barbaachisaa ta’uu dhiisuun, dhugumatti karaa irraa deebi’uu yookaan baqachuu, of irraa baqachuu, mala of gowwoomsuuti.

Karaa carraaqqii cimaa ilaallannoo ofii gartokko hin qabne, karaa irraa deebi’uun gosa kamiyyuu utuu hin qabaatiin, dhugumatti “Tokko” osoo hin taane “Baay’ee” akka taane mirkaneessuu dandeenya. Baay’ina ANI fudhachuu fi ilaallannoo cimaa karaa gochuun gama lamaan addaati.

Namni tokko barumsa Anummaa baay’ee kan hin mirkaneessine fudhachuu danda’a; kun immoo of eeggannoon of ilaaluun qofa danda’ama. Dalagaa ilaallannoo keessaa irraa dheessuu, karaa irraa deebi’uu barbaaduun mallattoo hin dogoggorsiisne manca’iinsaati. Hanga namni tokko yeroo hunda nama tokkoo fi isauma jedhee amanuutti, jijjiiramuu hin danda’u, kaayyoon dalagaa kanaa immoo sirriitti jireenya keessa keenyaa keessatti jijjiirama tartiiba tartiibaan argamsiisuu ta’uun isaa ifa dha.

Jijjiiramni murteessaan carraa ifa ta’ee kan yeroo baay’ee yeroo ofirratti hin hojjetamnetti badu dha. Qabxiin jalqabaa jijjiirama murteessaa yeroo namni tokko ofii isaa Tokko jedhee itti fufuutti dhokataa ta’ee itti fufa. Warreen barumsa Anummaa baay’ee didan of hin ilaalle jedhanii ifatti argisiisu.

Of ilaaluun cimaan karaa irraa deebi’uun gosa kamiyyuu utuu hin qabaatiin ofii keenyaan dhugaa hamaa akka “Tokko” osoo hin taane “Baay’ee” akka taane mirkaneessuuf nu dandeessisa. Addunyaa yaada mataa keessatti, teoriiwwan se’udoo-esoterikii yookaan se’udoo-okkulistii adda addaa yeroo hunda of irraa baqachuuf karaa baqaa ta’u… Dhugumatti, ofiisaa yeroo hunda nama tokkoo fi isauma jedhee amanuun of ilaaluuf gufuu ta’a…

Namni tokko akkana jechuu danda’a: “Ani Tokko osoo hin taane Baay’ee akka ta’e nan beeka, Gnosis na barsiiseera”. Ibseen akkanaa kun, yoo dhugaa ta’eyyuu, yoo muuxannoon guutuun hin jiraanne ta’e ilaalcha barumsaa sana irratti, ifatti ibsi akkanaa kun alaa fi gogaa ta’a. Mirkaneessuu, muuxannoo qabaachuu fi hubachuun bu’uura; jijjiirama murteessaa argamsiisuuf karaa hubannoon hojjechuun yoo kana qofa ta’e danda’ama.

Ibsuun waan tokkoo fi hubachuun waan biraati. Yeroo namni tokko, “Tokko osoo hin taane Baay’ee akka ta’e nan hubadha” jedhu, hubannoon isaa yoo dhugaa ta’ee fi dubbii hin barbaachisne dubbii hin ifoomnetti yoo hin taane, kun mirkaneessa, agarsiisa, himata, mirkaneessa guutuu barumsa Anummaa baay’eeti. Beekumsi fi Hubannoon adda. Inni duraa sammuu irraa, inni lammaffaan onnee irraati.

Beekumsi qofti barumsa Anummaa baay’ee homaa hin fayyadu; gaddisiisaatti, yeroo keessa jiraannu kana keessatti, beekumsi hubannoo irra baay’ee darbeera, bineensichi hubannoo hin qabne namicha jedhamu dogoggoraan gama beekumsaa qofa guddisee gama Uumaa isaatti gaddaan dagatee. Barumsa Anummaa baay’ee beekuu fi hubachuun jijjiirama murteessaa dhugaa hundaaf bu’uura.

Yeroo namni tokko of eeggannoon of ilaaluu jalqabu yeroo inni Tokko osoo hin taane Baay’ee jedhu irraa, ifatti dalagaa cimaa uumama keessa isaa irratti jalqabee jira.