Dhuunfaa

“Tokkummaa” of jechuun dhugumaan tapha nama gaddisiisuudha; gaddisiisaanis yaanni gowwummaa kun nu keessa tokkoon tokkoon keenya keessa jira.

Kan nama gaddisiisu, yeroo mara waan gaarii qofa ofitti yaaddaa, dhuunfaan dhugaa akka hin qabnu hubachuun gonkumaa nu hin dhufu.

Waan hunda irra kan caalu, tokkoon tokkoon keenya hubannoo guutuu fi fedhii ofii qabna jennee yaaduu sobaa ofii keenyaafuu kennina.

Hiyyeeyyii nu! Akkam gowwoota! Wallaalummaan balaa hunda irra caalu ta’uun isaa hin shakkisiisu.

Nu keessa tokkoon tokkoon keenya keessa namoota kumaatamaan lakkaa’aman kan adda addaa, dhimmoota adda addaa, “Ani” ykn namoota wal lolu, olaantummaaf wal qabsaa’an, akkasumas tartiiba ykn walta’iinsa tokko hin qabne.

Osoo beeknuu, osoo abjuu fi yaada addaa hedduu keessaa dammaqnee, jireenyi hammam adda ta’a ture. ..

Kana malees, miirri gadhee fi of ilaaluu fi jaalalli ofii nu booji’u, nu naaffisu, yoomiyyuu of yaadachuuf, akkuma jirruutti of arguu nu hin hayyamu..

Fedhii tokko qabna jennee yaanna, dhugumatti garuu fedhii adda addaa hedduu qabna. (Ani tokkoon tokkoon fedhii isaa qaba)

Tragi-komediin Multipilisiitii Keessaa kanaa hundaa sodaachisaadha; fedhiin keessaa adda addaa walitti bu’u, walitti bu’iinsa keessa jiraatu, kallattii adda addaan hojjetu.

Osoo Dhuunfaa dhugaa qabaannee, Osoo Multipilisiitii bakka Tokkummaa tokko qabaannee, itti fufiinsa kaayyoo, hubannoo dammaqaa, fedhii addaa, dhuunfaa qabaanna ture.

Jijjiiramuun barbaachisaadha, haa ta’u malee ofuma keenyaaf amanamaa ta’uun jalqabuu qabna.

Waan nuuf hin malle fi waan nu hir’atu beekuuf galmee xiinqalbii ofii keenyaa hojjechuu qabna.

Dhuunfaa argachuun ni danda’ama, garuu yoo akka qabnu itti amanne carraan kun ni bada.

Waan qabna jennee itti amannu argachuuf gonkumaa akka hin qabsoofne ifaadha. Yaanni addaa Dhuunfaa akka qabnu nu amansiisa, hanga kanatti addunyaa irratti manneen barnootaa akkasitti barsiisanuu jiru.

Yaada addaa irratti qabsaa’uun ariifachiisaadha, kun akka waan kanaa ykn sanaa fakkeessuu nu godha, dhugumatti garuu hiyyeessota, qaanii hin qabne fi jaloota yeroo taanu.

Dhiira akka taane yaanna, dhugumatti garuu mammaloota sammuu qaban kan Dhuunfaa hin qabne qofa yeroo taanu.

Warri afaanfajjiin Waaqayyoo, Mahaatmaa, fi kkf akka taane itti yaadu, sammuu dhuunfaa fi Fedhii Beekumsaa akka hin qabne hin shakkisiisaniyyuu.

Warri of jaallattoon Ego isaanii jaallataniif, yaada Multipilisiitii Egoo isaanii keessa jiru gonkumaa hin fudhatan.

Warri paranooyidii oftuulummaa kilasikaawaa isaanitti argamuun, kitaaba kana hin dubbisanuu…

Miira tolfamaa fi muuxannoo sobaa kan haala ajaa’ibsiisaa keessa nu galchuu malees, guddina keessaa hunda ittisan dhibee miidhaa geessisu irraa ooluu yoo barbaanne, yaada addaa ofii keenyaa irratti du’aa’aaf qabsaa’uun barbaachisaadha.

Bineensi sammuu qabu yaada isaatti waan naaffifamuuf, leenca ykn qoraattii akka ta’e abjuu abjoona dhugumatti garuu raammoo lafaa fokkisaa irra hin caalu yeroo taanu.

Afaanfajjiin mirkaneessaa armaan olitti dhiyaate gonkumaa hin fudhatu; ifaadha inni akka archihieroofanti itti dhaga’ama waan jedhamu hundaan; yaanni addaa homaa akka hin taane hin shakkisiisan, “waan yaada addaa malee homaa”.

Yaanni addaa humna dhugaa kan ilmaan namaa irratti guutuu addunyaatti hojjetuu fi Humanooyidii Sammuu qabu haala hirriibaa keessaatti eegu, nama akka ta’e, dhuunfaa dhugaa, fedhii, hubannoo dammaqaa, sammuu addaa, kkf, kkf, kkf akka qabu amansiisa.

Tokko akka taane yeroo yaannu, bakka ofii keenyaa jiru irraa socho’uu hin dandeenyu, bakka tokkotti dhaabbanna, dhuma irrattis ni mancaana, duubatti deebina.

Tokkoon tokkoon keenya sadarkaa xiinqalbii murtaa’aa keessa jira, namoota ykn “Ani” nama keenya keessa jiraatan hundumaa kallattiin yoo hin argannetti sadarkaa sana keessaa bahuu hin dandeenyu.

Of ilaaluu dhihoo fayyadamuun namoota hafuura keenya keessa jiraatan arguu fi jijjiirama hundee argachuuf balleessuu barbaachisu akka dandeenyu ifaadha.

Hubannoon kun, of ilaaluun kun, yaada dogoggoraa ofii keenyaa irratti qabnu hundaa bu’uura irraa jijjiira, bu’aadhumaanis dhuunfaa dhugaa akka hin qabne dhugaa konkreetii ni mul’isna.

Hanga of hin ilaaluutti, tokko akka taane yaada addaa keessaatti jiraanna, bu’aadhumaanis jireenyi keenya dogoggora ta’a.

Hanga jijjiiramni keessaa hafuura keenya keessaatti hin raawwatamnetti namoota nu waliin jiran waliin sirriitti walitti hidhamuu hin danda’amu.

Jijjiiramni dhihoo kamiyyuu balleessuu “Ani” isa nu keessa geessinu dura barbaada.

“Ani” akkanaa gonkumaa hin balleessinu keessa keenyatti yoo hin ilaalle.

Warri tokko akka taane itti dhaga’amu, waan gaarii ofitti yaadu, barumsa hedduu gonkumaa hin fudhatan, “Ani” ilaaluu hin barbaadan bu’aadhumaanis carraan jijjiiramaa isaan keessaatti hin danda’amu.

Yoo hin balleessinee jijjiiramuun hin danda’amu, garuu eenyutu abbaa Dhuunfaa ta’ee, balleessuu akka qabu yoo fudhate, dhugumatti maal balleessuu akka qabu wallaala.

Emperoo, eenyutu tokko akka ta’e itti amanu akka hin daganne, of gowwoomsuun maal balleessuu akka qabu akka beeku itti amana, dhugumatti garuu beekuu akka hin beekneyyuu hin beeku, wallaalaa ifa ta’eedha.

“Of jaalala dhabsiisuu” barbaadna “Dhuunfatti makamuuf”, garuu eenyutu akka abbaa Dhuunfaa ta’ee amanu of jaalala dhabsiisuun gonkumaa hin danda’amu.

Dhuunfaan dhibbeenta dhibbaan qulqulluudha, warri isaa qaban muraasa, garuu hundi akka qaban itti yaadu.

Akkamitti “Ani” balleessuu dandeenya, yoo “Ani” tokkicha qabna jennee itti amanne?

Dhugumatti kan of ilaaluu hin yaalle qofa “Ani” Tokkicha akka qabu yaada.

Emperoo barumsa kana keessatti ifa ta’uu qabna sababni isaas Dhuunfaa dhugaa yaada “Ani Ol Aanaa” ykn waan akkanaa tokko waliin walitti naquuf balaan xiinqalbii jira.

Dhuunfaan Qulqulluun bifaa “Ani” kamiyyuu ol fagaatee argama, waan ta’eedha, waan yeroo mara turee fi yeroo mara ta’a.

Dhuunfaan seera qabeessi “Ser” dha fi sababa “Ser” ta’ee, “Ser” mataa isaati.

“Ser” fi “Ani” addaan baasa. Eenyutu “Ani” waliin “Ser” walitti naqu, dhugumatti gonkumaa of hin ilaalle.

Hanga Haalli, hubannoon, hidhamtee keessa guutuu garee “Ani” nu keessa geessinu hundumaa, jijjiiramni hundee waan hin danda’amne caala.