Ubwigenge

Igisobanuro cy’ubwisanzure ni ikintu kitarumvikana ku bantu.

Ku bijyanye n’igitekerezo cy’ubwisanzure, cyagaragajwe buri gihe mu buryo bumwe cyangwa ubundi budahwitse, habaye amakosa akomeye cyane.

Mu by’ukuri, barwanira ijambo, bakora imyanzuro idasobanutse, bakora ihohoterwa ry’ubwoko bwose kandi bakamenesha amaraso mu bibuga by’urugamba.

Ijambo Ubwisanzure rirashimishije, buri wese ararikunda, ariko ntibafite ubwenge nyakuri ku bwaribwo, hari urujijo rufitanye isano n’iri jambo.

Ntibishoboka kubona abantu cumi na babiri basobanura ijambo Ubwisanzure mu buryo bumwe no mu buryo bumwe.

Ijambo Ubwisanzure, ntiryasobanutse na gato ku bitekerezo bya gishyira mu gaciro.

Buri wese afite ibitekerezo bitandukanye kuri iri jambo: ibitekerezo bya gishyira mu gaciro by’abantu batagira ukuri kwose.

Iyo ikibazo cy’ubwisanzure kibajijwe, habaho gushidikanya, kutagaragara, kudahuza mu bwenge bwa buri wese.

Ndizeye ko Don Emmanuel Kant ubwe, umwanditsi wa Critique of Pure Reason, na Critique of Practical Reason, atigeze asesengura iri jambo kugira ngo amuhe igisobanuro nyacyo.

Ubwisanzure, ijambo ryiza, ijambo ryiza: ibyaha bingahe byakozwe mu izina ryayo!

Nta gushidikanya ko ijambo Ubwisanzure ryashimishije imbaga; imisozi n’ibibaya, inzuzi n’inyanja byasizwe amarangi n’amaraso ku bw’iri jambo ry’ubumaji.

Ibendera zingahe, amaraso angahe n’intwari zingahe zakurikiranye mu mateka, igihe cyose ikibazo cy’ubwisanzure cyashyizwe ku meza y’ubuzima.

Ku bw’amahirwe make, nyuma y’ubwigenge bwose bwagezweho ku giciro kinini, uburetwa bukomeza imbere muri buri muntu.

Ni nde ufite umudendezo?, Ni nde wageze ku mudendezo uzwi?, Ni bangahe biyoboye?, ayi, ayi, ayi!

Umusore yifuza ubwisanzure; bisa n’aho bitangaje ko kenshi iyo bafite umutsima, ubuhungiro n’ubwugamo, bashaka guhunga inzu y’ababyeyi babo bashaka ubwisanzure.

Biragaragara ko bidahuye n’ukuri ko umusore ufite byose mu rugo, ashaka kwihunga, guhunga, kwitandukanya n’aho atuye, ashimishwa n’ijambo ubwisanzure. Biratangaje ko kwishimira ubwoko bwose bw’ituze mu rugo rushimishije, umuntu ashaka gutakaza ibyo afite, kugira ngo ajye muri ibyo bihugu by’isi hanyuma yinjire mu bubabare.

Ko umunyabwoba, uwabuze ubuzima, umusabirizi, yifuza by’ukuri kwitandukanya n’akazu, n’akazu, agamije kubona impinduka nziza, birakwiye; ariko ko umwana mwiza, umwana wa mama, ashaka gutoroka, guhunga, birasa n’aho bidahuye n’ukuri kandi birasa n’aho bidafite ishingiro; ariko ibi ni ukuri; ijambo Ubwisanzure, rirashimisha, rirayobya, nubwo nta muntu uzi kurisobanura neza.

Ko umukobwa ashaka ubwisanzure, ko yifuza guhindura inzu, ko ashaka gushyingirwa kugira ngo atoroke urugo rw’ababyeyi be kandi abeho ubuzima bwiza, birasa n’aho bishyize mu gaciro, kuko afite uburenganzira bwo kuba umubyeyi; ariko, mu buzima bwa umugore, asanga atari umudendezo, kandi yihanganye agomba gukomeza kwikorera iminyururu y’uburetwa.

Umukozi, ananiwe n’amategeko menshi, ashaka kubona umudendezo, kandi niba abashije kwigenga asanga ikibazo gikomeza kuba umucakara w’inyungu ze bwite n’imihangayiko.

Mu by’ukuri, buri gihe iyo turwaniye Ubwisanzure, dusanga duhemukiwe nubwo twatsinze.

Amaraso menshi yamenetse ku buntu mu izina ry’Ubwisanzure, ariko dukomeza kuba abacakara bacu bwite n’abandi.

Abantu barwanira amagambo batigeze basobanukirwa, nubwo inkoranya zibisobanura mu buryo bw’ikibonezamvugo.

Ubwisanzure ni ikintu ugomba kubona imbere muri wowe. Nta muntu ushobora kubigeraho hanze ye.

Kugendera mu kirere ni interuro yo mu Burasirazuba cyane isobanura uburyo bw’Ubwisanzure nyakuri.

Nta muntu ushobora by’ukuri kugerageza Ubwisanzure mu gihe umutimanama we ukomeza gufungirwa muri we, muri we.

Gusobanukirwa iyi njye ubwanjye, umuntu wanjye, ibyo ndi byo, birihutirwa iyo umuntu ashaka cyane kubona Ubwisanzure.

Ntabwo dushobora na gato gusenya ingoyi z’uburetwa tutabanje gusobanukirwa iki kibazo cyose cyanjye, ibi byose bireba njye, njye ubwanjye.

Uburetwa bugizwe n’iki?, Iki ni iki kidutera gucakirwa?, Ni ibiki bibuza?, ibi byose ni byo dukeneye kuvumbura.

Abakire n’abakene, abizera n’abatizera, bose barafashwe mu buryo busanzwe nubwo bibona nk’abafite umudendezo.

Mugihe umutimanama, ingingo, ikintu cyubahwa kandi gikwiye cyane dufite imbere muri twe, gikomeza gufungirwa muri njye ubwanjye, muri njye ubwanjye, muri njye ubwanjye, mu irari ryanjye n’ubwoba, mu byifuzo byanjye n’irari, mu mihangayiko yanjye n’urugomo, mu nenge zanjye za psychologiya; azaba afunzwe mu buryo busanzwe.

Igisobanuro cy’Ubwisanzure gishobora gusobanukirwa byuzuye gusa iyo ingoyi z’inzu yacu ya psychologiya zarimbuwe.

Mugihe “njye ubwanjye” akibaho umutimanama uzaba ufunzwe; gutoroka gereza bishoboka gusa binyuze mu kurimbuka kw’Ababuda, gushonga njye, kugabanya ivu, umukungugu wa cosmique.

Umutimanama udatuje, utagira njye, utagira njye ubwanjye rwose, udafite ibyifuzo, udafite irari, udafite irari cyangwa ubwoba, gerageza mu buryo butaziguye Ubwisanzure nyabwo.

Igitekerezo cyose cy’Ubwisanzure si Ubwisanzure. Ibitekerezo dukora ku Ubwisanzure biri kure y’Ukuri. Ibitekerezo twirema ku ngingo Ubwisanzure, ntaho bihuriye n’Ubwisanzure nyabwo.

Ubwisanzure ni ikintu tugomba kugerageza mu buryo butaziguye, kandi ibi bishoboka gusa dupfa psychologiya, dushonga njye, turangiza burundu njye ubwanjye.

Ntacyo byatwara gukomeza kurota Ubwisanzure, niba dukomeza nk’abacakara.

Byiza ko twibona nk’uko turi, tukitegereza neza iyi minyururu yose y’uburetwa idufungira mu buryo busanzwe.

Kumenya ubwacu, kubona ibyo turi imbere, tuzavumbura umuryango w’Ubwisanzure nyabwo.