Kwitondera Umuntu Ubwe

Kwikitegereza imbere mu mutima wawe ubwawe ni uburyo bwiza bwo kugera ku mpinduka zikomeye.

Kumenya no kwitegereza biratandukanye. Benshi bafata kwitegereza ubwawe nk’aho ari ukumenya. Uzi ko wicaye ku ntebe mu cyumba, ariko ntibivuze ko urimo kwitegereza iyo ntebe.

Tuzi ko mu kanya runaka twisanga mu bihe bibi, wenda dufite ikibazo runaka cyangwa duhangayikishijwe n’iki n’iki, cyangwa turi mu bihe byo kutoroherwa cyangwa kutamenya ibyo dukora, n’ibindi, ariko ntibivuze ko turi kubyitegereza.

Waba wumva utishimiye umuntu? Hari umuntu utagukundira? Kubera iki? Wavuga ko uzi uwo muntu… Ndakwinginze! Murebe, kumenya ntikigera ari ukureba; ntukitiranye kumenya no kureba…

Kwitegereza ubwawe, ariko ari ibintu ukora ijana ku ijana, ni uburyo bwo kwihindura, mu gihe kumenya, ari ibintu umuntu yakira, atari ko bimeze.

Ni ukuri kumenya si igikorwa cyo kwitondera. Kwita ku byo uri mo imbere muri wowe, ku byo wumva imbere muri wowe, nibyo byiza, ni ibintu ukora…

Mu gihe umuntu atishimiye undi uko abyumva, kuko tubishaka kandi akenshi nta mpamvu, umuntu abona imigani myinshi yegeranirizwa mu mutwe, itsinda ry’amajwi avuga kandi akarangurura urusaku mu buryo butunganye imbere muri wowe, ibyo bavuga, ibyiyumvo bibi bigaragara imbere muri twe, uburyohe bubi byose bisiga muri psyché yacu, n’ibindi, n’ibindi, n’ibindi.

Biragaragara ko muri ubwo buryo tunabona ko imbere duca nabi umuntu tutishimiye.

Ariko kugira ngo ubone ibyo byose, birasaba ko uta umutima ku byo uri mo imbere muri wowe; si ukita ku byo wakira.

Kwita ku bintu byimbitse bituruka ku ruhande rw’ubitegereza, mu gihe ibitekerezo n’ibyiyumvo ari iby’uruhande rurebwa.

Ibi byose biratwumvisha ko kumenya ari ikintu cyo kwakira gusa kandi kidakora, bitandukanye cyane no kwitegereza ubwawe, ari igikorwa cyo kwitondera.

Ntabwo dushaka kuvuga ko nta kwitegereza gukora ku bwawe, ariko ubwo buryo bwo kwitegereza ntaho buhuriye no kwitegereza psychologique turimo kuvuga.

Gutekereza no kwitegereza nabyo biratandukanye cyane. Umuntu wese arashobora kwangiza ubushobozi bwo kwitekerezaho ibyo ashaka byose, ariko ntibivuze ko arimo kwitegereza koko.

Dukeneye kubona “Jyewe” zitandukanye zikora, tukazivumbura muri psyché yacu, tukumva ko muri buri muntu muri bo harimo igice cy’ubwenge bwacu bwite, tukicuza kuba twaraziremye, n’ibindi.

Hanyuma tuzatangara. “Ariko se uyu Jyewe ari gukora iki?” “Ari kuvuga iki?” “Ashaka iki?” “Kubera iki anyica ubwibone?”, “N’uburakari bwe?”, n’ibindi, n’ibindi, n’ibindi.

Hanyuma tuzareba imbere muri twe, ibyo bitekerezo byose, ibyiyumvo, ibyifuzo, ibishyushye, amakinamico yihariye, amakinamico bwite, ibinyoma byateguwe, imbwirwaruhame, impamvu, indwara, ibitanda byo kuryoherwa, ibishushanyo by’ubwibone, n’ibindi, n’ibindi, n’ibindi.

Akenshi mbere yo gusinzira mu kanya gato ko guhinduka hagati yo gukanguka no gusinzira twumva imbere mu mutwe wacu amajwi atandukanye aganira, ni Jyewe zitandukanye zigomba guca umubano wose n’ibigo bitandukanye by’imashini yacu kugira ngo hanyuma twirohe mu isi ya molekuleri, muri “Ikiyaga cya Gatanu”.