Gue na sango

Awä Hale

Masebändä ayeke kangbi na ambeti use, mbeti oko oko ayeke na ngu mbasambala. Mbeti ti kozoni ayeke komanse na ngu 21 na ahunzi na ngu 28. Mbeti use ni ayeke komanse na ngu 28 na ahunzi na ngu 35.

Gunda ti masebändä ayeke na yanga-da, na ekole, na lege. Masebändä so ayeke londo na gunda ti FANGO YE TI LIGONGO ayeke sara si zo alondo na li ti lo, na a sara si zo ayeke na nengo.

Masebändä so ayeke londo na ndö ti gunda so ayeke lege ti wataka, a yeke lege so ague na mbage so ayeke na lege ni pëpe.

Mingi ti akoli ayeke sara kua na mbage ti gigi ti ala ti sara si tanga ti gigi ti ala aga ye ti vundu.

Amaseka ayeke tï na yâ ti maboko ti awali-ndumba ngbanga ti so ala yeke na bango ndo so ayeke na lege ni pëpe na ndö ti dutingo koli.

Akpengba ye so amaseka ayeke sara ahon ndö ni ayeke ambeti so a tokua ni ti sara kua na ndö ti ngu so zo aga mbakoro, na a yeke futa ni na ngere ngangu na peko ti ngu 30.

Tongana FANGO YE TI LIGONGO ayeke dä pëpe, masebändä ayeke ga ye so asara zo ti ngbâ na yâ ti nyongo samba: a yeke kobela ti handango lê ti zo, samba, na nzara ti tere ti zo.

Ye kue so zo ayeke duti ande na gigi ti lo ayeke duti na ngangu na yâ ti angu 30 so zo ayeke na fini.

Na yâ ti akota ye kue so azo asara so e hinga ni, atâa na ngoi so ahon wala na ngoi ti e, mingi ni akomanse kozo si zo ayeke na ngu 30.

Zo so aga na ngu 30 ayeke bâ tere ti lo na ambeni ngoi tongana zo so ayeke sigigi na yâ ti kota bira so lo bâ gbâ ti amba ti lo ayeke tï na peko ti mba.

Na ngu 30, akoli na awali agirisa fini ti ala kue na ngia, na tongana ala tï na yâ ti akozo ye so ala sara, ala si singo na beku pëpe na ala zia lege ni.

Aye so zo abâ na yâ ti gigi ti lo ayeke ga na peko ti aye so zo abâ na yâ ti masebändä. Tongana FANGO YE TI LIGONGO ayeke dä pëpe, ye so mbakoro ayeke wara ayeke beku so ayeke dä pëpe.

Masebändä ayeke hunda zo ti kpe. Pendere ayeke gbä ti masebändä, me a yeke ye ti handango lê ti zo, a ninga pëpe.

Masebändä ayeke na GIGI ti fini na GBANGUI so ayeke ngbâ na ngangu pëpe. Amaseka so ayeke na GBANGUI so ayeke ngbâ na ngangu na GIGI ti fini ayeke wara ni na yâ ti fini pëpe.

Tongana FANGO YE TI LIGONGO ayeke dä pëpe, amaseka ayeke ga azo so bê ti ala ayeke sara ye kirikiri, azo so asoulé, awabuba, azo so ayeke tene ye ti son zo, azo so ayeke na nzara ti wali wala koli, azo so asara ye na ngangu, azo so ayeke gboto ye, azo so ayeke sara kota bê, azo so ayeke sara jaloux, azo ti kengo zo, azo so ayeke pika zo, awanzi, azo so ayeke sara kota li, azo so ayeke mû ngu, na ambeni ye nde.

Maseka-koli ayeke Lâ ti été so ayeke hon hio. Amaseka aye mingi ti buba ngele ti fini ti maseka-koli.

Ambakoro ayeke sara faute ti sara kua na amaseka na ti gue na ala na yâ ti bira.

Amaseka alingbi ti gbian tere ti ala na ti gbian Dunia tongana ala mû lege ti FANGO YE TI LIGONGO.

Na yâ ti masebändä e si singo na aye so e bâ, so ague na e gi na beku so ayeke dä pëpe.

MBI yeke sara kua na wâ ti masebändä ti sara si zo akpengba na ti ga na ngangu.

MBI aye aye so amû ngia na zo, aye so bê ti zo ayeke sara ye kirikiri na ni na ngere kue, même tongana ngu so zo aga mbakoro aga ye ti vundu kue.

Gi bungbi ti koli na wali, samba, na aye ti ngia ti mara kue agbu bê ti amaseka.

Amaseka aye pëpe ti hinga so dutingo ngbâa ti ye ti ngia ayeke ti awali-ndumba, me a yeke ti akoli so ayeke tâ zo pëpe.

Ye ti ngia oko ayeke ninga pëpe. Nzara ti aye ti ngia ayeke kobela so asara si ANIMAL INTELECTUAL aga ye ti baba mingi. Kota wasungo mbaï ti yanga ti espagnol Jorge Manrique, atene:

“Ye ti ngia ayeke hon hio tongana nyen, tongana e dabe ti e na pekoni, a ga na vundu, tongana na lê ti e ngoi kue so ahon ayeke nzoni ahon”

Aristote atene tënë na ndö ti ye ti ngia, lo tene: “Tongana a yeke ti fâ ngbanga na ndö ti ye ti ngia, e azo e yeke awafango ngbanga so ayeke sara ye na lege ni pëpe”.

ANIMAL INTELECTUAL ayeke sara ye na ngia ti mû na lo raison ti sara ye ti ngia. Federico le Grand ayeke na kpale pëpe ti tene na ngangu: “YE TI NGIA AYKE NZONI YE SO AYEKE Biani NA YÂ TI FËNI SO”.

Vundu so azo alingbi ti gbu ni pëpe ayeke vundu so aga na lege ti ninga ti ye ti ngia so akpengba mingi.

Amaseka so ayeke sara ye kirikiri ayeke si singo tongana asioni pere. MBI so ayeke sara ye kirikiri ayeke mû lakue raison ti sara ye ti ngia.

Zo so ayeke sara ye kirikiri CRÓNICO ake mariage wala lo ye ti zia ni na peko. Kota ye ayeke ti zia mariage na peko na raison ti sara aye ti ngia kue ti sese.

A yeke ye ti buba ti hunzi ngangu ti masebändä na pekoni ti sara mariage, amaseka so ayeke sara ye ti buba so ayeke amolenge.

Gbâ ti akoli asara mariage ngbanga ti so ala fatigué, gbâ ti awali asara mariage ngbanga ti so ala ye ti hinga ye, na ye so asigigi na lege ti abuba ye so ayeke lakue handango lê ti zo.

Koli kue so ahinga ye aye biani na lo ye wali so lo soro na bê ti lo kue.

A lingbi e sara mariage lakue na ngoi so e de maseka tongana e ye biani pëpe ti duti na ngu so zo aga mbakoro so ayeke ye ti vundu.

Ngoi ayeke dä ndali ti ye kue na yâ ti fini. Ti tene mbeni maseka-koli asara mariage ayeke ye so ayeke normal, me ti tene mbeni mbakoro asara mariage ayeke ye ti buba.

A lingbi amaseka asara mariage na ala hinga ti leke yanga-da ti ala. A lingbi e girisa pëpe so sioni nyama ti jaloux ayeke futi yanga-da.

Salomon atene: “Jaloux ayeke ngangu tongana dû ti kuâ; wâ ti ala ayeke wâ ti wâ”.

Mara ti ANIMAL INTELECTUAL ayeke sara jaloux tongana ambwa. Jaloux ayeke kue ANIMAL.

Zo so ayeke sara jaloux na mbeni wali ahinga pëpe zo so lo yeke sara kua na tere ti lo. A yeke nzoni ti sara jaloux na lo pëpe ti hinga mara ti wali so e yeke na lo.

Toto ti wali so asara jaloux so asara zo ti kui ayeke sara zo ti kui ahon pembe ti mbwa so ayeke na wâ ti gbadi.

A yeke wataka ti tene so ndo so jaloux ayeke dä, ndoye ayeke dä. Jaloux alondo lâ oko pëpe na ndö ti ndoye, ndoye na jaloux alingbi pëpe. Lingu ti jaloux ayeke na yâ ti mbeto.

MBI yeke mû na jaloux raison ti mara mingi. MBI ayeke sara mbeto ti girisa zo so aye lo.

Zo so aye ti zi MBI biani a lingbi lakue ti yeda ti girisa ye so aye lo mingi.

Na yâ ti sarango ye e lingbi ti fa na gigi na peko ti angu mingi ti bâ ndo, so zo kue so ayeke sara ye na ngangu na ndö ti bungbi ti koli na wali aga koli so ayeke sara jaloux.

Koli kue ayeke lani zo ti bungbi koli na wali na lege so ayeke na lege ni pëpe.

A lingbi koli na wali aduti beoko na lege so ala ye na ala ndoye, me na lege ti mbeto na jaloux pëpe.

Na gbele KOTA NDIA a lingbi koli akiri tënë ndali ti sarango ye ti lo na wali ndali ti sarango ye ti lo. Koli alingbi pëpe ti kiri tënë ndali ti sarango ye ti wali wala wali alingbi pëpe ti kiri tënë ndali ti sarango ye ti koli ti lo. Zo oko oko akiri tënë ndali ti sarango ye ti lo wani na zia si jaloux ahunzi.

Kota kpale ti masebändä ayeke MARIAGE.

Maseka-wali so ayeke sara ye kirikiri na akoli mingi angbâ kumbamba “ngbanga ti so ala use kue awara beku pëpe na tere ti lo.

A yeke necessaire ti tene amaseka-wali ahinga ti bata zo so ayeke sara mariage na tere ti ala tongana ala ye biani ti sara mariage.

A yeke necessaire ti bungbi ndoye na NZARA PËPE. Amaseka so aye tere na amaseka-wali, ahinga pëpe ti gbâ tënë na popo ti ndoye na nzara.

A yeke hunda hio ti hinga so NZARA ayeke wen so ayeke handa li na bê.

Koli kue so bê ti lo ayeke sara ye kirikiri na wali kue so bê ti lo ayeke sara ye kirikiri alingbi même ti de zendo na ngu ti lê ti mênë so ala yeke biani aye tere.

Na peko ti so a sara nzara ti tere ti nyama awe, château ti ambaï ayeke tï na sese.

Tï ti gbâ ti mariage ayeke ngbanga ti so ala sara mariage ngbanga ti nzara ti tere ti nyama, me pëpe ngbanga ti NDOYE.

Kota lapa so e mû na yâ ti masebändä ayeke MARIAGE na na yâ ti Ekole, Collège na Université a lingbi ti leke amaseka na amaseka-wali ndali ti kota lapa so.

A yeke ye ti vundu so gbâ ti amaseka na amaseka-wali ayeke sara mariage ndali ti ngele ti nginza wala gi ye so ayeke sara si azo aduti nzoni.

Tongana a sara MARIAGE ndali ti nzara ti tere ti nyama wala ndali ti aye so ayeke sara si azo aduti nzoni wala ngele ti nginza, ye so ayeke sigigi ayeke tï.

Gbâ ti couple ayeke tï na mariage ngbanga ti so a yeke ngangu ti bungbi adidi nde nde.

Wali so asara mariage na mbeni maseka-koli so ayeke sara jaloux, ayeke sara ngonzo, ayeke sara ye na ngangu, ayeke ga mbeni zo so mbeni zo so ayeke pika lo ayeke sara ye na ngangu na tere ti lo.

Maseka-koli so asara mariage na mbeni wali so ayeke sara jaloux, ayeke sara ngonzo, ayeke sara ye na ngangu, a yeke polele so lo yeke hon na yâ ti fini ti lo na yâ ti enfer.

Ti tene biani ndoye aduti na popo ti azo use, a yeke hunda hio ti tene nzara ti tere ti nyama aduti dä pëpe, a yeke necessaire ti zi MBI ti jaloux, a yeke necessaire ti zi ngonzo, a yeke kota ye ti tene zo asara ye na nzoni bê na yâ ti aye kue.

MBI ayeke sara sioni na yanga-da, MINGI NI MÊME ayeke futi mango tere. Tongana amaseka na amaseka-wali asara mandango ye ti e TI FANGO YE TI LIGONGO na ala leke na bê ti ala ti zi MBI, a yeke polele na lê ti azo kue so ala alingbi ti wara lege ti MARIAGE SO AYEKE Mbilimbili-kue.

Gi na ziango EGO si ngia alingbi ti duti biani na yâ ti yanga-da. Ti amaseka na amaseka-wali so aye ti duti na ngia na mariage, e yeke fa na ala ti sara mandango ye ngangu na ndö ti FANGO YE TI E TI LIGONGO na ti zi MBI.

Gbâ ti Babâ ti sewa ayeke sara jaloux na amolenge ti ala ti wali na mbeto mingi na ala ye pëpe ti tene ala sara mariage. Mara ti sarango ye so ayeke ye ti buba nduru na 100% ngbanga ti so a hunda na amaseka-wali ti sara mariage na ti sara mariage.

Ye so ayeke sigigi na lege ti mango ye so ayeke dä pëpe ayeke akoli so ayeke sara mariage na hondengo tere, na lege, na kpale lakue ti tï na yâ ti maboko ti zo so aye ti handa zo.

A lingbi amaseka-wali aduti lakue na liberté ti sara mariage, me ngbanga ti so ala zi MBI ade pëpe, a yeke nzoni ti zia ala na tere ti zo so ayeke sara mariage gi ala wani pëpe.

A lingbi amaseka na amaseka-wali aduti na liberté ti sara matanga ti ala na yanga-da. Aye so ayeke gboto lê na lege ni ayeke sara sioni na zo oko pëpe na a hunda na Masebändä ti gboto lê.

Ye so ayeke sara sioni na masebändä ayeke samba, sigareta, bungbi ti koli na wali, bungbi ti azo so asoulé, sarango ye kirikiri, ndo so ala yeke nyon samba dä, ndo so ala yeke sara ngia dä, etc.

Matanga ti sewa, adanse so ayeke na lege ni, nzoni bia, ague na yâ ti ngonda, etc, alingbi pëpe ti sara sioni na zo oko.

Li ayeke sara sioni na ndoye. Gbâ ti amaseka agirisa lege ti sara mariage na nzoni wali ngbanga ti mbeto ti ala ti nginza, adabe ti ala na ye so ahon, na agingo bê ndali ti kekereke.

Mbeto ti fini, ti nzara, ti mawa, na apapa ti li so ayeke senge senge aga lingu ti zia mariage na peko.

Gbâ ti amaseka aleke na bê ti ala ti sara mariage pëpe juska ala yeke na gbâ ti nginza, yanga-da wani, oto ti laso na gbâ ti asenge ye tongana ti so aye so kue ayeke ngia.

A yeke ye ti vundu so mara ti akoli so agirisa pendere lege ti mariage ngbanga ti mbeto ti fini, ti kui, na ye so azo ayeke tene, etc.

Mara ti akoli so angbâ kumbamba ti gigi ti ala kue wala ala sara mariage na peko mingi, tongana ngoi angbâ na ala pëpe ti londo na sewa na ti fa ye na amolenge ti ala.

Biani ye kue so koli ayeke na bezoin ni ti bata wali ti lo na amolenge ti lo ayeke ti tene lo yeke na kua wala kua so ayeke sara si zo alondo na li ti lo, a yeke gi ye so.

Gbâ ti amaseka-wali angbâ kumbamba ngbanga ti so ala yeke soro koli. Awali so ayeke diko ye, so aye ye ti ala wani, ayeke ngbâ kumbamba wala atï biani na yâ ti mariage.

A yeke necessaire ti tene amaseka-wali ahinga so koli kue ayeke girisa beku na tere ti wali so aye ye ti lo wani, so ayeke diko ye na so ayeke sara kota li.

Ambeni maseka-wali so aye ti gbu koli asara pendere na lê ti ala ahon ndö ni, ala zi ndo so pendere ayeke sigigi dä na ndö ti lê ti ala, ala sara kusaa na kuä ti li ti ala, ala sara kusaa na kuä ti li ti wataka na akpa ti lê ti wataka, awali so ahinga pëpe kusala ti li ti koli.

Koli ayeke ke na yâ ti li ti lo amasia so a sara pendere na ala na ayeke yeda na pendere so ayeke biani na lege ni na ngia so ayeke senge.

Koli aye ti bâ na yâ ti wali tënë ti warango ye, tënë ti sarango ye na ngangu pëpe, tâ ndoye na nzoni bê, ngia so ayeke senge ti nature.

Amaseka-wali so aye ti sara mariage a hunda na ala ti hinga kusala ti li ti koli nzoni.

NDOYE ayeke SUMUM ti ndara. A yeke bata ndoye na ndoye. Wâ ti fini ti lakue lakue ayeke ndoye.