Nyé Lé Bêré. Léndé Lé Bêré.

Na yâ da ti e na na ekole, ababâ na amamgäda ayeke fa lakue na e ye so a lingbi e gbu li na ndö ni, me ala fa lâ oko pëpe na e MÂNÂ TI GBÛLI.

Ti hinga ye ti gbu li na ndö ni ayeke kete ye mingi. Ababâ ti e, amamgäda ti e, awafango ye ti e, awasurua buku, na ambeni nde. zo oko oko kue ayeke zo ti kanga lege na lege ti lo mveni, zo oko oko kue aye ti tene e gbu li na ndö ti aye so lo tene, aye so lo hunda, aye so lo bâ, na ambeni nde.

Azo ti kanga lege na li ayeke mingi tongana sioni pere. Mbeni sioni ye ayeke dä so aye ti kanga li ti ambeni zo, ti kanga ni na yâ ti bouteille, ti forcé ni ti ngbâ na yâ ti ambeni gerege, ambeni ye so zo abâ, ambeni ekole, na ambeni nde.

Azo saki mingi na million mingi ti kanga lege na li aye lâ oko pëpe ti bâ yâ ti liberté ti li ti zo oko pëpe. Tongana zo agbu li tongana ala pëpe, a bâ lo tongana zo ti sioni, zo so ake yanga, zo so ahinga ye pëpe, na ambeni nde.

Azo kue aye ti kanga azo kue, azo kue aye ti doro liberté ti hinga ye ti amba ti ala. Zo oko aye pëpe ti bâ yâ ti liberté ti li ti zo nde. Zo oko oko kue abâ tere ti lo tongana zo ti mbilimbili, zo ti ndara, zo ti dongo bê, na lo ye, tongana ye so ayeke na lege ni, ti tene amba ti lo aga tongana lo, ti sara lo tongana tapande ti ala, ti gbu li tongana lo.

A sara ye ti ngangu mingi na li ti zo. Bâ azo ti dengo buze, na aye so ala yeke fa na yâ ti ambeti-sango, radio, télé, na ambeni nde. A yeke sara aye ti dengo buze na lege ti kanga lege. Vo sapon tongaso! Vo poro ti gere tongaso! Ngere ni ayeke tongaso! Dollar ayeke tongaso! Vo fadeso! Hio mingi! Zia ni pëpe teti kekereke! A lingbi ti sara ni hio mingi! Na ndö ni, gi ti tene tongana mo mä yanga pëpe e yeke bi mo na da ti kanga, wala e yeke fâ mo.

Babâ aye ti forcé molenge ti lo ti gbu li na ndö ti aye so lo pensé, na mamgäda ti ekole ayeke suku, ayeke punir na ayeke mû note ti gbe tongana molenge-koli wala molenge-wali amä yanga pëpe na lege ti kanga lege na aye so mamgäda apensé.

Ndambo ti azo aye ti kanga li ti ndambo ti azo so angbâ. Ye so azo aye ti sara ti kanga li ti amba ti ala ayeke sigigi polele tongana e manda sioni lembeti ti sioni mbaï.

Na ndo kue, adictature ti mênë ayeke dä na ala ngbâ ti sara ngangu ti kanga azo. Adictature ti mênë so ayeke fa ye so a lingbi azo agbu li na ndö ni. Mawa na zo so aye ti gbu li na liberté: zo so ayeke gue ande biani na yâ ti camp ti concentration, na Sibérie, na da ti kanga, na ngangu kua, na keke ti fango zo, na fango zo, na bungbi ti azo so a zi ala na kodoro ti ala, na ambeni nde.

Amamgäda-koli na amamgäda-wali, ababâ na amämê, na ambeti, aye pëpe ti fa MÂNÂ TI GBÛLI.

A nzere na azo ti forcé ambeni zo ti gbu li alingbi na ye so ala bâ so ayeke na lege ni, na a yeke polele so zo oko oko na yâ ti ye so ayeke zo ti kanga lege na lege ti lo mveni, zo oko oko abâ tere ti lo tongana nda ti tënë ni, zo oko oko amä na bê biani so a lingbi azo kue agbu li tongana lo, ngbanga ti so lo yeke ye ti nzoni ahon atanga ni kue.

Ababâ na amämê, amamgäda, amveni ti kua, na ambeni nde, ayeke suku na ayeke kiri ti suku na azo ti kua ti ala.

Ye ti mbeto ayeke dä, ye ti sioni so azo ayeke sara so ayeke so ala bâ yâ ti amba ti ala pëpe, ala doro li ti amba ti ala, ala kanga, ala gboto, ala kanga, ala kanga li ti amba ti ala na chaîne.

Koli aye ti zia na yâ ti li ti wali ti lo aye so lo pensé, na na ngangu, aye so lo fa, aye so lo pensé, na ambeni nde, na wali aye ti sara gi oko ye so. Mingi ni koli na wali ayeke sara divorce ngbanga ti so ala mä tere pëpe na ndö ti aye so ala pensé. Akoli na awali aye pëpe ti mä yâ ti bezoin ti bâ yâ ti liberté ti hinga ye ti amba ti ala.

Mbeni koli wala wali oko ayeke na droit pëpe ti kanga li ti mbeni koli wala wali nde. Zo oko oko kue ayeke na ngele na biani. Zo oko oko kue ayeke na droit ti gbu li tongana ti so lo ye, ti sara vorongo ti lo, ti gue na yâ ti parti politique so lo ye.

A yeke forcé amolenge ti ekole ti gbu li na ndö ti ambeni pensé tongaso me a yeke fa na ala pëpe ti sara kua na li ti ala. Li ti amolenge ayeke pendere, ayeke elastike, ayeke yengia, na li ti ambakoro ayeke ngangu awe, a luti, tongana sese na yâ ti mbeni ye, a yeke changé pëpe, a lingbi ti changé pëpe. Li ti amolenge na amaseka alingbi ti changé mingi, a lingbi ti changé.

A lingbi ti fa na amolenge na amaseka MÂNÂ TI GBÛLI. A yeke ngangu mingi ti fa na ambakoro MÂNÂ TI GBÛLI ngbanga ti so ala yeke tongana ti so ala yeke awe na ala yeke kui tongaso. A yeke ngangu mingi ti wara na yâ ti fini mbeni mbakoro so asara nzara ti changé biani.

A yeke fa lege na li ti azo ngbâ ti londo na ngoi so ala yeke amolenge. Ye so ababâ na amamgäda ti ekole aye mingi ti sara la. A nzere na ala ti fa lege na li ti amolenge na amaseka. Li so a zia na yâ ti mbeni ye ayeke li so a leke ni awe biani, li ti ngbâ.

A bezoin ti tene AMAMGÄDA-KOLI na AMAMGÄDA-WALI afâ angangu chaîne ti li. A yeke hio ti tene amamgäda ahinga ti fa lege na li ti amolenge na liberté ti biani si ala zia pëpe si a kanga ala mbeni. A yeke kota ye ti tene amamgäda afa na a-élève MÂNÂ TI SARA PENSÉE.

A lingbi amamgäda ahinga bezoin ti fa na a-élève lege ti gbu li nzoni, ti gbu li, ti mä yâ ti ye. Mbeni zo so amä yâ ti ye ayeke yeda lâ oko pëpe na mbeni ye na lege ti dogme. A yeke hio ti tene a sara gbegbi kozoni. Ti mä yâ ti ye, ti hunda, kozoni si a yeda.

Na yâ ti ambeni tënë nde, e yeke tene so bezoin ti yeda ayeke dä pëpe, me ti sara gbegbi, ti gbu li nzoni, ti gbu li, na ti mä yâ ti ye. Tongana gbungo li ayeke mbilimbili, yeda ayeke bezoin pëpe.

Ye oko ayeke na nzoni pëpe ti sara si li ti e asi singo na hingango ye ti li tongana e sigigi na ekole E HINGA PËPE TI GBÛLI na E NGBA TI GUE LÂKUE TONGANA APUSU KUA SO AYÜ NGU, tongana amachine, ti kiri na oko lege ti ababâ ti e, akoguru ti e na akoguru-kota ti e, na ambeni nde. Ti kiri lakue na oko ye, ti sara fini ti amachine, ti londo na da ti gue na bureau na ti londo na bureau ti gue na da, ti sara mariage ti ga amachine ti sara amolenge, ye so ayeke fini pëpe na tongana e manda teti ye so, na teti ye so e gue na ekole na na collège na na université teti ngu bale-oko wala bale-oku, a yeke nzoni ti manda pëpe.

MAHATMA GHANDI ayeke mbeni zo so ayeke nde mingi. Mingi ni awafango-nzapa ti protestant aduti na yanga ti da ti lo teti ngbonga mingi na ala sara ngangu ti sara si lo ga Chrétien na yâ ti lege ti protestant ti ala. Ghandi ayeda pëpe na fango ye ti awafango-nzapa, lo ke ni nga pëpe, lo MÄ YÂ TI YE, lo BÂ YÂ TI YE, na a yeke gi ye so. Mingi ni MAHATMA ayeke tene: “Mbi yeke Brahmán, Juif, Chrétien, Mahometano, na ambeni nde. MAHATMA amä yâ ti ye so abeingö ti vorongo nzapa kue ayeke na bezoin ni ngbanga ti so ala kue ayeke bata oko MINGI TI NGELE TI LAKUE LAKUE.

Ye so ti yeda wala ti ke mbeni fango ye wala idée, afa so li ti zo akpengba pëpe. Tongana e ke wala e yeda na mbeni ye, a yeke ngbanga ti so e mä yâ ti ye ni pëpe. Na ndo so MÂNGO LI ayeke dä, yeda wala keke asigigi na gigi.

Li so amä na bê, li so amä na bê pëpe, li so ayeke dë kite, ayeke LI TI WARANGO YE PËPE. Lege ti NDARA ayeke pëpe ti AMÄ NA BÊ wala TI AMÄ NA BÊ PËPE wala TI DË KITE. Lege ti NDARA ayeke ti HUNDA, ti gbu li nzoni, ti gbu li, na ti TARA.

TÂ TËNË ayeke ye so a hinga pëpe fadeso na fadeso. Tâ tënë ayeke na ye ti sara pëpe na ye so zo amä na bê wala ake ti mä na bê, wala na kite nga pëpe. TÂ TËNË ayeke tënë ti yeda na mbeni ye wala ti ke ni pëpe. TÂ TËNË ayeke tënë ti TARA, TI DÛRÔ NGU, TI MÄ YÂ TI YE.

Ngangu kue ti AMAMGÄDA a lingbi ti gue na a-élève na yâ ti TARA ti ye so ayeke tâ ye, ti tâ tënë.

A yeke HIO ti tene AMAMGÄDA-KOLI na AMAMGÄDA-WALI azia lege so ayeke ngbene ye na so ayeke sioni so ayeke gue lakue ti sara MODEL na li ti AMOLENGE so LI TI ALA AYENGIA NA A LINGBI TI SARA YE NA ALA. Ye ti buba ayeke so AZO TI KOTA so li ti ala asi singo na aye so zo abâ, aye so asara zo ti sara ye na ngangu, aye so a bâ kozo so ayeke ngbene ye, na ambeni nde, ala doro li ti amolenge na amaseka tongaso, ala sara ngangu ti sara modèle na li ti ala alingbi na ngbene pensé ti ala, so ayeke kirikiri, so ayeke ngbene ye.

A yeke nzoni mingi ti bâ yâ ti LIBERTÉ TI HINGA YE ti A-ÉLÈVE, ti bâ yâ ti hio ti li ti ala, ye so ala sara hio. Amamgäda-koli na amamgäda-wali ayeke na droit pëpe ti kanga li ti a-élève.

Kota ye ni ayeke pëpe ti FA NA LI ti a-élève ye so a lingbi ala gbu li na ndö ni, me ti fa na ala na mbilimbili, MÂNÂ TI GBÛLI. LI ayeke ye so a sara kua na ni ti hinga YE na a yeke bezoin ti tene AMAMGÄDA-KOLI na AMAMGÄDA-WALI afa na a-élève ti ala ti sara kua na ye so na ndara.