Gue na sango

Amaro Angue Agene

Biani lakue kue, na yâ ti bango tere ti zo mveni, a yeke lakue kota ye mingi ti sara mbeni kangbi so aluti na ndo ti lege ti pensé na popo ti aye so ayeke si na gigi na yâ ti gigi ti e ti lâ oko oko na dutingo ti bê ti e.

E yeke na bezoin hio mingi ti hinga ndo so e yeke dä na mbeni ngoi, na lege so andu dutingo ti bê ti e nga na ye so ayeke si na gigi so ayeke si na e. Gigi mveni ayeke molongo ti aye so ayeke si so ayeke hon na yâ ti ngoi na ndo…

Mbeni zo atene: “Gigi ayeke chaîne ti pasi so zo ayeke na ni so a kanga ni na âme…” Zo oko oko ayeke lani na liberté ti pensé tongana ti so lo ye; mbi pensé so na peko ti ngia so ayeke hon hio ti mbeni kete ngoi, bê ti zo ake lakue na vundu… Ye oko oko ayeke na nzoni ye ti lo mveni so ayeke nde, na dutingo ti bê ayeke nga ti mara nde; so ayeke mbeni ye so zo alingbi ti ke pëpe.

Biani, kusala ti yâ ni na ndo ti zo mveni andu na ngangu dutingo nde nde ti psychologique ti conscience… Zo oko alingbi pëpe ti ke so na yâ ti e e yeke yô akpale mingi na so ambeni dutingo so ayeke na lege ni pëpe ayeke dä… Tongana e ye biani ti changé biani, e yeke na bezoin hio mingi ti changé na ngangu adutingo ti conscience so ayeke na lege ni pëpe so…

Changement kue ti adutingo so ayeke na lege ni pëpe ayeke sara si achangement kue ayeke si na yâ ti gigi ti lâ oko oko… Tongana mbeni zo asara kusala ngangu na ndo ti adutingo so ayeke na lege ni pëpe, biani aye so ayeke nzoni pëpe ti gigi alingbi pëpe ti zia vundu na bê ti lo hio tongaso…

E yeke tene mbeni ye so gi zo so ayeke na fini na yâ ni si alingbi ti hinga, ti bâ ni biani na yâ ti aye so ayeke si. Zo so asara kusala na ndo ti lo mveni lakue ayeke zo so aye so ayeke si na lo ayeke sala ngangu na ndo ti lo; lo yeke tongana keke so ayeke nzere so ayeke na popo ti ngu ti kota ngu ti yanga ti ngu.

Aye so ayeke si ayeke changé lakue lakue na yâ ti bungbi ti ala nde nde; ala yeke ga na peko ti tere na yâ ti agbagba, ala yeke a-influence… Biani aye ti nzoni na aye ti sioni ayeke dä; ambeni ye ayeke nzoni mingi wala ayeke sioni ahon ambeni. Changement ti ambeni ye ayeke na lege ni; changement ti aye so asi, changement ti adutingo, nga na ambeni ye nde, ayeke biani na yâ ti wungo ti aye so zo alingbi ti sara.

Ye oko, ambeni dutingo ayeke dä so zo alingbi ti changé ni pëpe biani; na yâ ti aye so, a lingbi a yeda na ni na bê kue, atâa so ambeni ayeke sioni mingi na même ala yeke sara pasi… Biani vundu ayeke hon tongana e yeda pëpe na problème so asi.

A lingbi e bâ gigi tongana molongo ti adutingo ti yâ ni so ayeke si na peko ti tere; mbeni tâ mbaï ti gigi ti e mveni ayeke na yâ ti adutingo so kue. Na ngoi so e kiri e bâ gigi ti e kue, e mveni e lingbi ti bâ mbeni ye na lege ti bira, so aye mingi so ayeke nzoni pëpe alingbi lani ngbanga ti adutingo ti yâ ni so ayeke na lege ni pëpe.

Alexandre le Grand, atâa so lo yeke lakue na ngangu ti kanga nzara ti tere ti lo, lo zia tere ti lo na yâ ti aye so ahon ndo ni so asara si lo kui ngbanga ti kota bê ti lo… François I akui ngbanga ti saleté na ye ti pekro so ayeke sioni mingi, so mbaï adabe ti lo na ni lasi… Na ngoi so mbeni wali so ayeke sara ye na ngangu afâ Marat, lo yeke kui ngbanga ti kota bê na jaloux, lo bâ tere ti lo tongana zo ti mbilimbili kue.

Awali ti Parc des Cerfs ahunzi na biani ngangu kue ti zo ti bungbingo na anyama so ayeke sioni mingi so iri ti lo ayeke Louis XV. Azo mingi ayeke kui ngbanga ti nzara ti warango ye, ngonzo wala jaloux, aPsychologue ahinga ye so nzoni mingi.

Na ngoi so ye so bê ti e aye aluti na ngangu na ndo ti mbeni ye so li ti e ague dä pëpe, e ga azo so alingbi ti gue na panteon wala cimetière… Otelo aga zo ti fango zo ngbanga ti jaloux, na da ti kanga asi singo na azo so ayeke na lege ni pëpe.