Gue na sango

Mabanza Sioni

Ti gboto gboto na gïgï na bïkökö kue ayeke ye nde na ngoi so ayeke kpe na gbe ti vundu na ndö. A yeke na Centre ti bïkökö si ambeni gbâ ti bïkökö ayeke sigigi, a yeke pëpe na lege ti mbeni “Moi” so angbâ lakue tongana ti so azo so ahinga ndo nzoni me ahinga ye pëpe amä na bê na ni na buba, me a yeke na lege ti “A-Moi” nde nde na yâ ti e oko oko kue.

Tongana mbeni koli ayeke gbu li, lo mä na bê ngangu so lo, na lo mveni nga na bê ti lo mveni, ayeke gbu li. Lo ye pëpe ti hinga so zo ti nyama so ayeke na bïkökö so apensé mingi so gbâ ti apensé so ayeke hon na yâ ti hingango ye ti lo ayeke na lege ti “A-Moi” nde nde so e yeke na yâ ti e.

Ye so aye ti tene so e yeke pëpe atâ zo so ayeke pensé; biani e de ti wara pëpe li ti e mveni oko. Ye oko, oko oko kue ti “A-Moi” nde nde so e yeke yô na yâ ti e ayeke sara kusala na Centre ti bïkökö ti e, lo yeke sara kusala na ni lakue tongana lo lingbi ti pensé. Ye ti buba ayeke duti ande, teti nda ni, ti sara tere ti e oko na mara ti bïkökö ti sioni nga na ye ti vundu, ti mä na bê so a yeke ye so e mveni e yeke na ni.

A yeke polele, so bïkökö ti sioni so wala kâ ayeke sigigi na mbeni “Moi” so na mbeni ngoi ayeke sara kusala na Centre ti bïkökö ti e na lege so alingbi pëpe. Apensé ti sioni ayeke dä ti mara nde nde: kite, dengo kite, sioni bê na mbage ti mbeni zo nde, jaloux ti ndoye, jaloux ti vorongo, jaloux ti poroso, jaloux ndali ti akamarade wala mara ti sewa, bê ti warango ye, sarango ye ti saleté, vengence, ngonzo, baba, bê ti wango zo, kengo zo, vundu, nzi, sarango ye ti saleté na wali wala koli ti zo, nzoni pëpe, gloire, nga na ambeni ye nde.

Biani awokongo ti psychologie so e yeke na ni ayeke mingi mingi si même tongana e yeke na yangbo ti nginza nga na ayanga saki oko ti sara tënë, e lingbi pëpe ti diko ni kue na lege ni. Tongana molongo wala corolaire ti aye so e tene fade na nduzu, a yeke ye ti buba ti sara tere ti e oko na apensé ti sioni.

Tongana ti so lege ayeke pëpe ti tene ye asi sân mbeni raison, e tene na nene ni so mbeni pensé alingbi pëpe ti duti dä na lo mveni, na lege ti generation spontanée… Rapport na popo ti zo ti pensé nga na pensé ayeke polele; pensé ti sioni oko oko kue ayeke na nda ti lo na yâ ti zo ti pensé nde nde.

Na yâ ti e oko oko kue azo ti pensé ti sioni ayeke dä mingi tongana ti so apensé ti mara oko ayeke dä. Bâ ndo so na ndö ti ángulo pluralisé ti “Azo ti pensé nga na Apensé”, ye so asi ayeke so oko oko kue ti “A-Moi” so e yeke yô na yâ ti psyché ti e ayeke biani zo ti pensé nde nde.

A yeke lani na kite pëpe so, na yâ ti e oko oko kue azo ti pensé ayeke mingi mingi; ye oko, oko oko kue ti azo so, même tongana ala yeke gi mbage oko, ala mä na bê so ala yeke ye kue na mbeni ngoi… Azo ti mitomanie, azo ti égolatrie, azo ti narcissisme, azo ti paranoïaque, ala lingbi pëpe ti yeda na thèse ti “Pluralité ti Azo ti pensé” ngbanga ti so ala ye tere ti ala mingi mingi, ala bâ tere ti ala tongana “babâ ti Tarzan” wala “mama ti amolenge ti kondo”…

Tongana nyen mara ti azo so ayeke na lege ni pëpe alingbi ti yeda na idée so ala yeke na pëpe li ti ala mveni, li ti zo ti mayele, li ti dongo bê?… Ye oko, mara ti “Azo so ahinga ndo nzoni” apensé ye ti nzoni mingi na ndö ti ala mveni na ala yeke yü même bongo ti Aristippe ti fa ndara nga na be-ta-koto…

A yeke sara tënë kâ na ndö ti mbaï ti angbonga so Aristippe, na ye so lo ye ti fa ndara nga na be-ta-koto, lo yü mbeni ngbene bongo so asi singo na yâ ni na akanga; lo yô na maboko ti lo ti koli nduku ti philosophie na lo gue na lege ti alege ti Athènes na lo gue na lege ti alege ti Athènes… Ala tene so tongana Socrate abâ lo na ga, lo dekongo na kota go: “Ô Aristippe, a yeke bâ kota bê ti mo na yâ ti akanga ti bongo ti mo!”.

Zo so ayeke duti lakue pëpe na yâ ti duti ti gboto lê ti ye fini, gboto lê ti ye lakue, na pensé so lo yeke pensé, lo yeke sara tere ti lo oko hio na bïkökö ti sioni. Nda ti ye so ayeke so lo yeke kpengba na vundu ngangu ti “Moi ti Sioni”, auteur ti pensé so alingbi na ni na yâ ti tënë.

Na ngoi kue so e yeke sara tere ti e oko na mbeni pensé ti sioni, na ngoi ni kue e yeke duti ngbâa mingi ti “Moi” so alingbi na ni so ayeke fa ni. Na ndö ti Gnose, na ndö ti Nzoni lege, na ndö ti kusala na ndö ti e mveni, atara ti e mveni ayeke biani na yâ ti “A-Moi” so ake Gnose, kusala ti gingo nda ti ye, ngbanga ti so ala hinga pëpe so dutingo ti ala na yâ ti psyché ti e ayeke na yâ ti kpale ti kuâ na lege ti Gnose nga na kusala.

“A-Moi ti Sioni” nga na azo ti pikango ye so ayeke gbu hio ambeni ndo so abungbi na yâ ti li ti e so a bata ni na yâ ti Centre ti bïkökö ti e na ala yeke sigigi na molongo na molongo na mara ti li ti sioni nga na ti vundu. Tongana e yeda na apensé so, na “A-Moi ti Sioni” so na mbeni ngoi ayeke komande Centre ti bïkökö ti e, e yeke duti ande na ngangu pëpe ti zi tere ti e na yâ ti aye so ayeke si na pekoni.

E lingbi lâ oko pëpe ti girisa so “Moi ti Sioni” oko oko kue ayeke “Auto-Engaña” nga ayeke “Engaña”, nda ti tënë ni: Lo yeke tene mvene. Na ngoi kue so e yeke bâ hio gingo ti ngangu, tongana zo so ayeke gi ye awara vundu, na Gnose, na kusala ti gingo nda ti ye, tongana lo girisa kota bê na lo zia ye ti nzoni ahon, a yeke polele so mbeni Moi ti Sioni ahanda lo.

“Moi ti Sioni ti Adulterio” ayeke futi pendere agangbango nga ayeke sara si amolenge awara vundu. “Moi ti Sioni ti Jaloux” ayeke handa azo so aye tere nga ayeke futi ngia ti ala. “Moi ti Sioni ti Baba ti Mystique” ayeke handa azo so amû tere ti ala kue na Nzoni lege nga azo so, na bâ tere ti ala tongana azo ti ndara, ala ke Maître ti ala wala ala kä lo…

Moi ti Sioni ayeke hunda aye so e mveni e bâ, adabe ti e, anzoni ye so e ye mingi, be-biani ti e, nga, na lege ti mbeni sorongo so ayeke ngangu mingi ti aye so kue, lo fa ye na yâ ti mbeni lumière ti wataka, ye so asara si zo asara ye na ngangu mingi na kpale ayeke ga… Ye oko, tongana zo awara “Moi” na kusala, tongana lo manda ti duti na yâ ti duti ti gboto lê, mara ti handa tongaso ayeke ga ye so alingbi pëpe…