Nini Ya Kuwaza. Namna Ya Kuwaza.

Nyumbani kwetu na shuleni, wazazi na walimu hutueleza kila mara mambo tunayopaswa kuwaza, lakini hawajawahi kutufunza JINSI YA KUWAZA.

Kujua nini cha kuwaza ni rahisi sana. Wazazi wetu, walimu, washauri, waandishi wa vitabu, n.k., kila mmoja ni dikteta kwa njia yake, kila mmoja anataka tuwaze kulingana na maagizo yake, matakwa yake, nadharia zake, chuki zake, n.k.

Madikteta wa akili wamejaa kama magugu. Kuna mwelekeo mbaya kila mahali wa kuifanya akili ya mtu mwingine kuwa mateka, kuifungia, kuilazimisha kuishi ndani ya kanuni, chuki, shule fulani, n.k.

Mamilioni na mamilioni ya DIKTETA wa akili hawajawahi kutaka kuheshimu uhuru wa akili wa mtu yeyote. Ikiwa mtu hawazi kama wao, huhesabiwa kuwa mpotovu, msaliti, mjinga, n.k.

Kila mtu anataka kumfanya kila mtu kuwa mateka, kila mtu anataka kukanyaga uhuru wa kiakili wa wengine. Hakuna anayetaka kuheshimu uhuru wa mawazo ya wengine. Kila mmoja anajiona kuwa MWENYE AKILI, MWENYE HIKIMA, MWENYE AJABU, na anataka, kama kawaida, wengine wawe kama yeye, wamfanye kuwa mfano wao, wawaze kama yeye.

Akili imetumiwa vibaya sana. Angalia WAFANYABIASHARA, na matangazo yao kupitia gazeti, redio, televisheni, n.k. Matangazo ya kibiashara hufanywa kwa njia ya kidikteta! Nunua sabuni fulani! Viatu fulani! Bei fulani! Dola fulani! Nunua sasa hivi! Mara moja! Usiache mpaka kesho! Ni lazima iwe mara moja! n.k. Kinachokosekana tu ni wao kusema kwamba ikiwa hautatii, tutakufunga gerezani, au tutakuua.

Baba anataka kumlazimisha mtoto wake mawazo yake kwa nguvu na mwalimu wa shule anagombana, anaadhibu na anaweka alama za chini ikiwa mvulana au msichana hakubali KWA DIKTETA mawazo ya mwalimu.

Nusu ya ubinadamu inataka kuifanya akili ya nusu nyingine ya ubinadamu kuwa mateka. Mwelekeo huo wa kuifanya akili ya wengine kuwa mateka unaonekana wazi tunapochunguza ukurasa mweusi wa historia nyeusi.

Kulikuwa na na kuna DIKTETA ZA KIMADHARAU kila mahali zinazojaribu kuwafanya watu kuwa mateka. Utawala wa kidikteta wa umwagaji damu ambao huamuru kile ambacho watu wanapaswa kuwaza. Ole wake yule! anayejaribu kuwaza kwa uhuru: huyo huenda bila kuepukika kwenye kambi za mateso, Siberia, gerezani, kazi za kulazimishwa, kunyongwa, kupigwa risasi, kufukuzwa, n.k.

WALA WALIMU, WALA WAZAZI, wala vitabu, hawataki kufunza JINSI YA KUWAZA.

Watu wanapenda kuwalazimisha wengine kuwaza kulingana na wanavyoamini inapaswa kuwa na ni wazi kwamba kila mtu katika hili ni DIKTETA kwa njia yake, kila mtu anajiona kuwa kauli ya mwisho, kila mtu anaamini kwa dhati kwamba wengine wote wanapaswa kuwaza kama yeye, kwa sababu yeye ndiye bora kuliko wote.

Wazazi, walimu, waajiri, n.k., wanagombana na wanaendelea kuwagombanisha wasaidizi wao.

Inatisha tabia hiyo mbaya ya ubinadamu ya kukosa heshima kwa wengine, kukanyaga akili za wengine, kufungia, kufungia, kufanya utumwa, kufunga mawazo ya wengine.

Mume anataka kumlazimisha mke wake mawazo yake kichwani na kwa nguvu, mafundisho yake, mawazo yake, n.k. na mke anataka kufanya vivyo hivyo. Mara nyingi mume na mke hutengana kwa sababu ya kutopatana kwa mawazo. Wanandoa hawataki kuelewa umuhimu wa kuheshimu uhuru wa kiakili wa wengine.

Hakuna mwenzi anayestahili kumfanya akili ya mwenzi mwingine kuwa mateka. Kila mmoja anastahili heshima. Kila mmoja ana haki ya kuwaza anavyotaka, kukiri dini yake, kuwa wa chama cha kisiasa anachotaka.

Watoto wa shule hulazimishwa kuwaza kwa nguvu juu ya mawazo fulani lakini hawafundishwi jinsi ya kusimamia akili. Akili ya watoto ni laini, ya elastic, inayoweza kubadilika na akili ya wazee tayari ni ngumu, imara, kama udongo katika mold, haibadiliki tena, haiwezi kubadilika tena. Akili ya watoto na vijana inaweza kubadilika sana, inaweza kubadilika.

Watoto na vijana wanaweza kufundishwa JINSI YA KUWAZA. Wazee ni ngumu sana kuwafundisha JINSI YA KUWAZA kwa sababu wao tayari wako jinsi walivyo na ndivyo wanakufa. Ni nadra sana kupata katika maisha mzee yeyote anayevutiwa na kubadilika kabisa.

Akili za watu huumbwa tangu utoto. Hiyo ndiyo wazazi na walimu wa shule wanapendelea kufanya. Wanafurahia kuunda akili za watoto na vijana. Akili iliyoingizwa kwenye mold kwa kweli ni akili iliyoandaliwa, akili ya mtumwa.

Inahitajika kwamba WALIMU wavunje pingu za akili. Ni haraka kwamba walimu wanajua jinsi ya kuelekeza akili za watoto kuelekea uhuru wa kweli ili wasijiache wafanywe watumwa tena. Ni muhimu kwamba walimu wawafundishe wanafunzi JINSI YA KUWAZA.

Walimu lazima waelewe umuhimu wa kuwafundisha wanafunzi njia ya uchambuzi, kutafakari, uelewa. Hakuna mtu mwenye uelewa anayepaswa kukubali kamwe chochote kwa namna ya kimafundisho. Ni haraka kuchunguza kwanza. Kuelewa, kuuliza, kabla ya kukubali.

Kwa maneno mengine, tutasema kwamba hakuna haja ya kukubali, lakini ya kuchunguza, kuchambua, kutafakari na kuelewa. Uelewa unapokuwa kamili, kukubalika hakuhitajiki.

Haifai kujaza vichwa vyetu na habari za kiakili ikiwa tunapoondoka shuleni HATUJUI KUWAZA na tunaendelea kama AUTOMATA ZINAZOISHI, kama mashine, tukirudia utaratibu uleule wa wazazi wetu, babu na babu zetu, n.k. Kurudia kila wakati kitu kilekile, kuishi maisha ya mashine, kutoka nyumbani hadi ofisini na kutoka ofisini hadi nyumbani, kuoa ili kuwa mashine ndogo za kutengeneza watoto, hiyo si kuishi na ikiwa tunasoma kwa ajili hiyo, na kwa ajili hiyo tunaenda shule na chuo na chuo kikuu kwa miaka kumi au kumi na tano, itakuwa bora kutosoma.

MAHATMA GHANDI alikuwa mtu wa kipekee sana. Mara nyingi wachungaji Waprotestanti walikaa mlangoni mwake kwa masaa na masaa wakijitahidi kumgeuza kuwa Mkristo katika fomu yao ya Kiprotestanti. Ghandi hakukubali mafundisho ya wachungaji, wala hakuikataa, alielewa, aliiheshimu, na hiyo ndiyo yote. Mara nyingi MAHATMA alisema: “Mimi ni Brahmán, Myahudi, Mkristo, Mwislamu, n.k. MAHATMA alielewa kwamba dini zote zinahitajika kwa sababu zote zinahifadhi THAMANI ZA MILELE zilezile.

Kukubali au kukataa fundisho au dhana fulani, huonyesha ukosefu wa ukomavu wa kiakili. Tunapokataa au kukubali kitu, ni kwa sababu hatujaelewa. Pale ambapo kuna UELEWA kukubalika au kukataliwa huenda bila kusema.

Akili inayoamini, akili isiyoamini, akili inayotilia shaka, ni akili MJINGA. Njia ya HEKIMA haihusishi KUAMINI au kutokuamini au KUWAKILI. Njia ya HEKIMA inahusisha KUULIZA, kuchambua, kutafakari na KUJARIBU.

UKWELI ndio usiojulikana kutoka wakati hadi wakati. Ukweli hauna uhusiano wowote na kile mtu anaamini au haamini, wala mashaka. UKWELI si suala la kukubali kitu au kukataa. UKWELI ni suala la KUJARIBU, KUISHI, KUELEWA.

Jitihada zote za WALIMU lazima hatimaye ziwaelekeze wanafunzi kwenye UZOEFU wa kile kilicho halisi, cha kweli.

Ni HARAKA kwamba WALIMU waachane na tabia hiyo ya kizamani na yenye madhara inayoelekezwa kila mara katika KUUMBA akili PLASTIKI na INAYOWEZA KUBADILIKA ya watoto. Ni ujinga kwamba WATU WAZIMA waliojaa chuki, tamaa, mawazo ya zamani, n.k. wanakanyaga akili za watoto na vijana, wakijaribu kuunda akili kulingana na mawazo yao ya zamani, ya kijinga, ya kizamani.

Ni bora kuheshimu UHURU WA KIAKILI wa WANAFUNZI, kuheshimu haraka yao ya kiakili, uamuzi wao wa ubunifu. Walimu hawana haki ya kufunga akili za wanafunzi.

Jambo la msingi si KUIAMURU AKILI za wanafunzi kile wanachopaswa kuwaza, lakini kuwafundisha kwa ukamilifu JINSI YA KUWAZA. AKILI ndiyo chombo cha MAARIFA na ni muhimu kwamba WALIMU wawafundishe wanafunzi wao jinsi ya kusimamia chombo hicho kwa busara.