Kiwango cha Kuwa

Sisi nani? Tunatoka wapi?, Tunaenda wapi?, Tunaishi kwa ajili ya nini?, Kwa nini tunaishi?…

Hakuna ubishi kuwa huyu “Mnyama Mwenye Akili” maskini anayeitwa mwanadamu kimakosa, hajui tu, lakini pia hajui kwamba hajui… Kibaya zaidi ni hali ngumu na ya ajabu tuliyomo, hatujui siri ya majanga yetu yote na bado tunaamini tunajua kila kitu…

Mchukue “Mnyama Mwenye Akili” mmoja, mtu wa wale wanaojifanya wana ushawishi maishani, mpeleke katikati ya Jangwa la Sahara, umwache huko mbali na Oasisi yoyote na uangalie kutoka kwenye chombo cha angani kila kinachotokea… Matendo yatazungumza yenyewe; huyu “Binadamu Mwenye Akili” ingawa anajifanya ana nguvu na anaamini yeye ni mwanamume sana, kimsingi anaonekana kuwa dhaifu sana…

Huyu “Mnyama Mwenye Akili” ni mjinga kwa asilimia mia moja; anafikiria mema kumhusu yeye mwenyewe; anaamini anaweza kufanya vizuri kupitia Chekechea, Miongozo ya Adabu, Shule za Msingi, Sekondari, Elimu ya Juu, Chuo Kikuu, sifa nzuri ya baba, n.k., n.k., n.k. Kwa bahati mbaya, baada ya herufi nyingi na adabu nzuri, vyeo na pesa, tunajua vizuri kwamba maumivu yoyote ya tumbo yanatuhuzunisha na kwamba kimsingi tunaendelea kuwa na huzuni na bahati mbaya…

Inatosha kusoma Historia ya Ulimwengu kujua kwamba sisi ni wale wale washenzi wa zamani na kwamba badala ya kuboreka tumekuwa wabaya zaidi… Karne hii ya 20 na uzuri wake wote, vita, ukahaba, ushoga wa ulimwengu, uozo wa kijinsia, dawa za kulevya, pombe, ukatili mwingi, uovu uliokithiri, unyama, n.k., n.k., n.k., ni kioo ambacho tunapaswa kujiangalia; hakuna sababu ya msingi ya kujivunia kufikia hatua ya juu ya maendeleo…

Kufikiria kwamba wakati unamaanisha maendeleo ni upuuzi, kwa bahati mbaya “wajinga walioelimika” wanaendelea kufungwa kwenye “Mafundisho ya Mageuzi”… Katika kurasa zote nyeusi za “Historia Nyeusi” tunapata daima ukatili ule ule mbaya, tamaa, vita, n.k. Hata hivyo watu wetu wa kisasa “Walioendelea Zaidi” bado wanaamini kwamba jambo hilo la Vita ni jambo la pili, ajali ya kupita ambayo haina uhusiano wowote na “Ustaarabu wa Kisasa” wao unaozungumziwa sana.

Hakika jambo muhimu ni tabia ya kila mtu; watu wengine watakuwa walevi, wengine hawanywi pombe, wale waaminifu na hawa wengine wasio na aibu; kuna kila kitu maishani… Umati ni jumla ya watu binafsi; kile ambacho mtu binafsi ni umati, ni Serikali, n.k. Kwa hivyo umati ni ugani wa mtu binafsi; mabadiliko ya umati, ya watu, hayawezekani ikiwa mtu binafsi, ikiwa kila mtu, habadiliki…

Hakuna anayeweza kukataa kwamba kuna ngazi tofauti za kijamii; kuna watu wa kanisa na makahaba; wa biashara na mashamba, n.k., n.k., n.k. Pia kuna Ngazi tofauti za Kuwa. Kile tulicho ndani, tukufu au wachoyo, wakarimu au wachoyo, wenye jeuri au watulivu, safi au wa uasherati, huvutia hali tofauti za maisha…

Mtu mwasherati atavutia daima matukio, maigizo na hata majanga ya uasherati ambayo atajikuta ameingia… Mlevi atavutia walevi na atajikuta daima katika baa na vilabu, hilo ni dhahiri… Mfadhili, mchoyo atavutia nini? Ni matatizo mangapi, magereza, majanga?

Hata hivyo watu wenye uchungu, waliochoka kuteseka, wanataka kubadilika, kugeuza ukurasa wa historia yao… Watu maskini! Wanataka kubadilika na hawajui jinsi gani; hawajui utaratibu; wamekwama katika njia panda… Kilichowapata jana kinawapata leo na kitawapata kesho; daima hurudia makosa yale yale na hawajifunzi masomo ya maisha hata kwa bunduki.

Vitu vyote vinajirudia katika maisha yao wenyewe; wanasema mambo yale yale, wanafanya mambo yale yale, wanalalamika mambo yale yale… Marudio haya ya kuchosha ya maigizo, vichekesho na majanga, yataendelea tunapobeba ndani yetu mambo yasiyotakikana ya Ghadhabu, Tamaa, Uasherati, Husuda, Kiburi, Uvivu, Ulafi, n.k., n.k., n.k.

Kiwango chetu cha maadili ni kipi?, au bora zaidi: Kiwango chetu cha Kuwa ni kipi? Wakati Kiwango cha Kuwa hakibadiliki kabisa, marudio ya taabu zetu zote, matukio, majanga na bahati mbaya yataendelea… Vitu vyote, hali zote, zinazotokea nje yetu, kwenye jukwaa la ulimwengu huu, ni onyesho la pekee la kile tunachobeba ndani.

Kwa sababu nzuri tunaweza kuthibitisha kwa uzito kwamba “nje ni onyesho la ndani”. Mtu anapobadilika ndani na mabadiliko hayo ni ya kweli, nje, hali, maisha, pia hubadilika.

Nimekuwa nikiona kwa wakati huu (Mwaka 1974), kikundi cha watu walioingia kwenye ardhi ya mtu mwingine. Hapa Mexico watu hao hupokea sifa ya ajabu ya “VIBARUA”. Ni majirani wa koloni ya mashambani ya Churubusco, wako karibu sana na nyumba yangu, sababu hii ndiyo iliyoniwezesha kuwasoma kwa karibu…

Kuwa maskini kamwe hakuwezi kuwa uhalifu, lakini jambo zito sio hilo, bali ni katika Kiwango chao cha Kuwa… Kila siku wanapigana kati yao, wanalewa, wanatukanana, wanageuka kuwa wauaji wa wenzao wa bahati mbaya, hakika wanaishi katika vibanda vichafu ambavyo ndani yake badala ya upendo unatawala chuki…

Mara nyingi nimefikiria kwamba ikiwa mtu yeyote kati yao, ataondoa kutoka ndani yake chuki, ghadhabu, uasherati, ulevi, uovu, ukatili, ubinafsi, uzushi, husuda, kujipenda, kiburi, n.k., n.k., n.k., atawapendeza watu wengine, atashirikiana kwa Sheria rahisi ya Ufanano wa Kisaikolojia na watu walioboreshwa zaidi, wa kiroho zaidi; uhusiano huo mpya utakuwa wa uhakika kwa mabadiliko ya kiuchumi na kijamii…

Huo ndio utaratibu ambao ungemruhusu mtu huyo, kuacha “karakana”, “shimo” chafu… Kwa hivyo, ikiwa kweli tunataka mabadiliko ya kweli, jambo la kwanza tunalopaswa kuelewa ni kwamba kila mmoja wetu (iwe mweupe au mweusi, manjano au kahawia, mjinga au aliyeelimika, n.k.), yuko katika “Kiwango cha Kuwa” fulani.

Kiwango chetu cha Kuwa ni kipi? Je, umewahi kutafakari juu ya hilo? Haitawezekana kupita kwenda ngazi nyingine ikiwa hatujui hali tuliyomo.