ምርዳእን ተዘክሮን

ምዝካር፡ ነቲ ዝርኣናዮን ዝሰማዕናዮን፡ ነቲ ዘንበብናዮን፡ ካልኦት ሰባት ዝበሉናን፡ ዝገጠመናን፡ ወዘተ ኣብ ኣእምሮና ንምዕቃብ እንገብሮ ጻዕሪ እዩ።

መምህራን ንተምሃሮም ቃላቶም፡ ኣረፍተ ነገራቶም፡ ኣብ መጻሕፍቲ ትምህርቲ ዝተጻሕፈ፡ ምሉእ ምዕራፋት፡ ከቢድ ስራሕ፡ ምስ ኩሎም ነጥብታቶምን ኮማታቶምን፡ ወዘተ ኣብ ኣእምሮኦም ከዕቅቡ ይደልዩ።

ፈተና ምሕላፍ ማለት፡ ነቲ ዝተነገርናዮ፡ ነቲ ብሜካኒካዊ መንገዲ ዘንበብናዮ፡ ንምዝራብ፡ ከም ጅግኒ፡ ሃርማዝ ወይ ድቢ ክንደግሞ፡ ኩሉ ኣብ ኣእምሮና ዝዓቐብናዮ ማለት እዩ።

ሓድሽ ወለዶ ከም ሬድዮኮንሶል ኩሉ ኣብ ኣእምሮ ዝተቐረጸ ድጋሜ ምድጋም፡ ብትዅረት ተረዲእካ ማለት ከምዘይኮነ ክርድኦ ኣለዎ። ምዝካር ምስትውዓል ኣይኮነን፡ ከይተስተውዓልካ ምዝካር ዋጋ የብሉን፡ ምዝካር ናይ ትማሊ እዩ፡ ምዉት ነገር፡ ህይወት ዘይብሉ ነገር እዩ።

ኩሎም ተምሃሮ ኣብያተ ትምህርቲ፡ ኮሌጃት፡ ዩኒቨርስቲታት ነቲ ጥልቅ ትርጉም ናይ ጥልቅ ምስትውዓል ብሓቂ ክርድኡዎ ግድን፡ ህጹጽን ህያውነት ዝመልኦን እዋን እዩ።

ምስትውዓል ፈጣን፡ ቀጥታዊ፡ ብብርቱዕ እንነብሮ፡ ብዓሚቝ እንፍትኖን መወዳእታኡ ናይ ንቑሕ ተግባር ናይ ውሽጣዊ ምንጪ ሓይሊ ዝኸውን ነገር እዩ።

ምዝካር፡ ምድጋም ምዉት ነገር እዩ፡ ናይ ትማሊ ዝኾነን ጐዳኢ ብዝኾነ መንገዲ ናብ ተኣማኒነት፡ መሪሕ ቃል፡ ሓሳብ፡ ናብ ሜካኒካዊ መንገዲ ክንመስሎን ብዘይ ንቕሓት ክንስዕቦን እንደሊ ሓሳብ ይኸውን።

ኣብ ሓቀኛ ምስትውዓል፡ ኣብ ጥልቅ ምስትውዓል፡ ኣብ ውሽጣዊ ጥልቅ ምስትውዓል ናይ ሕልና ውሽጣዊ ጸቕጢ ጥራይ እዩ ዘሎ፡ ካብቲ ውሽጥና ዘሎ ባይታ ዝተወልደ ቀጻሊ ጸቕጢ ጥራይ እዩ ዘሎ።

ልክዕ ምስትውዓል ከም ድንገታዊ ተግባር፡ ተፈጥሮኣዊ፡ ቀሊል፡ ካብቲ ጐዳኢ ናይ ምርጫ መስርሕ ነጻ፡ ካብ ዝኾነ ይኹን ዓይነት ጥርጣረ የጽልል። ናብቲ ናይ ተግባር ሕቡእ ምንጪ ዝተቐየረ ምስትውዓል ዜደንቕ፡ ድንቂ፡ ህንጸታዊን ብመሰረቱ ኽብሪ ዝህብን እዩ።

ኣብቲ ዘንበብናዮ ምዝካር ዝተመስረተ ተግባር፡ ናብኡ ክንበጽሕ እንምነዮ ተኣማኒነት፡ ስርዓት፡ ኣካይዳ ዝተምሃርናዮ፡ ኣብ ኣእምሮና ዝተዓቐበ ተሞክሮ፡ ወዘተ ተሳሒቱ እዩ፡ ኣብቲ ጐዳኢ ምርጫ ዝውከል፡ ክልተ ዝወገነ፡ ኣብ ሓሳባዊ ምርጫ ዝተመስረተን ናብ ጌጋን ስቓይን ጥራይ ዝመርሕ እዩ።

ነቲ ተግባር ምስቲ ምዝካር ምትዕርራይ፡ ነቲ ተግባር ምስቲ ኣብ ኣእምሮ ዝተዓቐበ ዝኽርታት ከም ዝሰማማዕ ምግባር፡ ሠራሕ፡ ዘይግቡእን ብዘይ ድንገታዊነትን መወዳእታኡ ናብ ጌጋን ስቓይን ጥራይ ክመርሓና ዝኽእል ነገር እዩ።

ነቲ ፈተና ምሕላፍ፡ ነቲ ዓመት ምሕላፍ፡ ጽቡቕ መጠን ናይ ብልሓትን ዝኽርን ዘለዎ ዝኾነ ይኹን ዓሻ እዩ ዝገብሮ።

ነቲ ዝተመሃርናዮን ክንፍተነሉን ኢና ንዝበሃል ትምህርቲ ምስትውዓል ኣዝዩ ዝተፈላለየ ነገር እዩ፡ ምስ ዝኽሪ ዝኾነ ይኹን ርክብ የብሉን፡ ናይ ሓቂ ኣእምሮ ምስ ምሁርነት ክትምታት የብላን።

እቶም ኩሎም ተግባራቶም ህይወቶም ኣብቶም ተኣማንነታትን ንድፈ ሓሳባትን ናይ ኩሉ ዓይነት ዝኽርታት ኣብ መኽዘናት ኣእምሮ ክተኵሩ ዝደልዩ ሰባት፡ ወትሩ ካብ ምምዝዛን ናብ ምምዝዛን እዮም ዝኸዱ፡ ምምዝዛን ኣብ ዝህሉ ድማ ቅንኣት እውን ይህልው። እዞም ሰባት ነባህርያቶም፡ ስድራቤቶም፡ ደቆም ምስቶም ደቂ ጎረቤቶም፡ ምስቶም ጎረባብቲ ሰባት የነጻጽሩ። ነቤቶም፡ ንናውቶም፡ ንክዳውንቶም፡ ኩሎም ነገሮም ምስቲ ናይ ጎረቤቶም ወይ ናይ ጎረባብቶም ወይ ናይ ቀረባኦም ነገራት የነጻጽሩ። ነሓሳቦም፡ ንኣእምሮ ናይ ደቆም ምስቲ ናይ ካልኦት ሰባት ሓሳብ፡ ምስቲ ናይ ካልኦት ሰባት ኣእምሮ የነጻጽሩ እሞ እቲ ቅንኣት ይመጽእ፡ ሽዑ ናይቲ ተግባር ሕቡእ ምንጪ ይኸውን።

ንኽፍኣት ዓለም ኩሉ ኣሠራርያ ሕብረተሰብ ኣብ ቅንኣትን መንፈስ ምግዛእን ዝተመስረተ እዩ። ኩሉ ሰብ ንኹሉ ሰብ ይቐንእ። ንሓሳባት፡ ንነገራት፡ ንሰባት ንቐንእን ገንዘብን ተወሳኺ ገንዘብን ክንረክብ ንደሊ፡ ኣብ ኣእምሮና እነዕቅቦ ሓድሽ ንድፈ ሓሳብ፡ ሓደስቲ ሓሳባት፡ ንመመሳስልትና ንምድናቕ ሓደስቲ ነገራት፡ ወዘተ።

ኣብ ሓቀኛ፡ ሕጋዊ፡ ትክክለኛ ምስትውዓል ናይ ሓቂ ፍቕሪ ኣሎ እምበር ናይ ዝኽሪ ንጹር ቃላት ኣይኮነን።

እቶም ዝዝከሩ ነገራት፡ እቲ ኣብ ዝኽሪ ዝተወከለ ቶሎው ኢዱ ይወጽእ ምኽንያቱ ዝኽሪ ዘየማኒ ስለዝኾነ። ተምሃሮ ኣብቲ መኽዘን ናይ ዝኽሪ ተኣማንነት ዘይብሎም ተኣማንነታት፡ ንድፈ ሓሳባት፡ ምሉእ ጽሑፋት ኣብ ግብራዊ ሂወት ዋጋ ዘይብሎም ብምዝውታር ካብ ዝኽሪ ብዘይ ዝኾነ ይኹን ምልክት ይጠፍኡ።

እቶም ሰባት ብሜካኒካዊ መንገዲ ብምንባብን ብምንባብን ጥራይ ዝነብሩ፡ እቶም ኣብ መንጎ መኽዘናት ዝኽሪ ንድፈ ሓሳባት ብምዕቃብ ዝሕጐሱ ንኣእምሮ ይዕንዉዎ፡ ብመከራ ይጎድኡዎ።

ንሕና ኣብ ሓቀኛ ጥልቅን ንቑሕን ኣብ ጥልቅ ምስትውዓል ዝተመስረተ መጽናዕቲ ኣይንዛረብን ኢና። ንሕና ነቲ ግዜኡ ዝሓለፈ ስልቲ ስነ-ትምህርቲ ጥራይ ኢና እንኹንን። ንኹሉ ሜካኒካዊ ስርዓት መጽናዕቲ፡ ንኹሉ ምዝካር፡ ወዘተ ንኹንን። ናይ ሓቂ ምስትውዓል ኣብ ዝህሉ ምዝካር የድሊ ኣይኮነን።

ክትመሃር የድሊ፡ ጠቃሚ መጻሕፍቲ የድልዩ፡ መምህራን፡ ኣብያተ ትምህርቲ፡ ኮሌጃት፡ ዩኒቨርስቲታት የድልዩ። ጉሩ፡ መምህራን መንፈስ፡ ማሃትማታት፡ ወዘተ የድልዩ። ግን ነቲ ትምህርቲ ብምሉእ ክርድኦ የድሊ እምበር ኣብ መንጎ ናይቲ ተኣማንነት ዘይብሉ ዝኽሪ መኽዘናት ምውዳቕ ጥራይ ኣይኮነን።

ነቲ ኣብ ዝኽሪ ዝተዓቐበ ምዝካር ርእስና ምስኡ ናይ ምንጽጻር ሕማቕ ጣዕሚ ክሳብ ዘለና፡ ምስቲ ተኣማኒነት፡ ክንከውን እንምነዮን ዘይንኾነን፡ ወዘተ ብሓቂ ነጻ ክንከውን ኣይንኽእልን ኢና።

ነቲ ዝተቐበልናዮ ትምህርቲ ብሓቂ ምስ ተረደእናዮ፡ ኣብ ዝኽሪ ከነዝክሮ ኣየድልየናን፡ ወይ ናብ ተኣማኒነት ክንቕይሮ ኣየድልየናን።

ኣብቲ እንታይ ኣብዚን ሕጂን ምስቲ ጸኒሕና ክንከውን እንደልዮ ምስ ምምዝዛን ኣብ ዝህሉ፡ ኣብቲ ናይ ግብሪ ሂወትን ምስቲ ክንሰማማዕ እንደልዮ ተኣማኒነት ወይ ኣርኣያ ምስ ምምዝዛን ኣብ ዝህሉ ናይ ሓቂ ፍቕሪ ክህሉ ኣይክእልን እዩ።

ኩሉ ምምዝዛን ጽያፍ እዩ፡ ኩሉ ምምዝዛን ፍርሒ፡ ቅንኣት፡ ትዕቢት፡ ወዘተ የምጽእ። ነቲ ክንበጽሖ እንደልዮ ከምዘይንኽእል ፍርሒ፡ ኣብቲ ናይ ካልኦት ምዕባለ ቅንኣት፡ ካብ ካልኦት ንላዕሊ ምዃንና ስለንኣምን ትዕቢት። እቲ ኣገዳሲ ኣብቲ እንነብሮ ግብራዊ ሂወት፡ ጽቡቕ ዘይንመስል፡ ቀናኢ፡ ግጉይ፡ ስሱዕ፡ ወዘተ ይኹን፡ ከም ቅዱሳት ሰባት ምምሳል የብልናን፡ ካብባዶ ኽንጅምር፡ ከምቲ ዘለናዮ ኽንርዳኣና የድሊ እምበር ክንከውን ከም እንደሊ ወይ ክንመስል ከም እንፍትኖ ኣይኮነን።

ነቲ ኣነ፡ ነቲ ባዕለይ ንምፍራስ ኣይከኣልን እዩ፡ ነቲ እንታይ ብሓቂ ኣብዚን ሕጂን ዘለናዮ ብውጽኢትን ብግልጽን ክንርኢ፡ ንምስትውዓል እንተዘይተማሂርና።

ብሓቂ ክንርድእ እንተደኣ ደሊና ንመምህራንና፡ መምህራትና፡ ጉሩታት፡ ካህናት፡ መምህራን፡ መምህራን መንፈስ፡ ወዘተ ክንሰምዖም ኣለና።

እቶም መንእሰያት ኣንስትን ተባዕትዮን ናይ ሓድሽ ማዕበል ነቲ ትርጉም ናይ ምኽባር፡ ንወለድና፡ ንመምህራንና፡ ንመምህራትና፡ ንመራሕቲ መንፈስ፡ ንጉሩታት፡ ንማሃትማታት፡ ወዘተ ስኢኖምዎ እዮም።

ነቲ ትምህርቲ ምኽባርን ምፍቃርን ምስኣንና ምስትውዓል ኣይከኣልን እዩ።

እቲ ቀሊል ሜካኒካዊ ናይቲ ዝተመሃርናዮ ምዝካር ካብ ዝኽሪ ጥራይ ከይተረደእናዮ ንኣእምሮን ልብን የሳቒን ቅንኣትን ፍርሕን ትዕቢትን የፍሪ።

ብሓቂ ብንቑሕን ብዓሚቚን መንገዲ ክንሰምዕ ምስ እንኽእል ውሽጥና ዜደንቕ ሓይሊ ይወጽእ፡ ዜደንቕ ምስትውዓል፡ ተፈጥሮኣዊ፡ ቀሊል፡ ካብ ኩሉ ሜካኒካዊ መስርሕ ነጻ፡ ካብ ኩሉ ምሕሳብ ነጻ፡ ካብ ኩሉ ምዝካር ነጻ።

እቲ ተምሃራይ ነቲ ኽገብሮ ዘለዎ ዜደንቕ ጻዕሪ ምዝካር ኣእምሮኡ እንተድኣ ተገላጊሉ፡ ነቶም ተምሃሮ ካልኣይ ደረጃ ናይቲ ኣቃውማ ናይቲ እምቢትን ናይቲ ሰደቓዊ ሰሌዳ ናይቶም ንጥረ ነገራት ምምሃርን ነቲ ናይ ባችለር ንምድሪታዊነትን ንቘንታን ምስትውዓል ምግባርን ምሉእ ብምሉእ ክከኣል እዩ።

ምስ ገለ መምህራን ኣብያተ ትምህርቲ ከም ዝተዘራረብናዮ ነቲ ኣረጊት ግዜኡ ዝሓለፈ ስነ-ትምህርቲ ብናይ ሓቂ ኣድናቖት ከም ዝፈርሁ ንርድኦ ኢና። እቶም ተምሃሮ ኩሉ ነገር ከይተረድኦም ብዝኽሪ ክመሃሩዎ ይደልዩ።

ምስምማዕ ካብ ምዝካር ጽቡቕ ምዃኑ ሓድሓደ ግዜ ይቀበሉ እዮም ግን ሽዑ እተን ቀመር ናይ ፊዚክስ፡ ኬሚስትሪ፡ ሕሳብ፡ ወዘተ ኣብ ዝኽሪ ክስረጻ የጽዕቁ።

እቲ ሓሳብ ጌጋ ምዃኑ ንጹር እዩ ምኽንያቱ ሓንቲ ቀመር ናይ ፊዚክስ፡ ኬሚስትሪ፡ ሕሳብ፡ ወዘተ ብግቡእ ኣብ ደረጃ ኣእምሮ ጥራይ ዘይኮነስ ከምቶም ዘይንፈልጦም፡ ንኡስ ንቕሓት፡ ትሕቲ ንቕሓት ወዘተ እውን ምስ ተረድአት፡ ኣብ ዝኽሪ ከንስርጻ ኣየድልን እዩ፡ ናይ ስነ ልቦናና አካል ክኸውን ይመጽእን ኩነታት ሂወት ምስ ዝጠልቦ ከም ፈጣን ባህርያዊ ፍልጠት ክግለጽ ይኽእልን እዩ።

እዚ ምሉእ ፍልጠት ንንቑሕ ሸቶ ዝመልኦ ኣገባብ መግለጺ ናይ ኩሉፍልጠት ዓይነት ይህበና።

እቲ ጥልቅን ኣብ ኩሎም ደረጃታት ኣእምሮን ዝኾነ ምስትውዓል ብምድህሳስ ጥልቅ ኣስተንትኖ ጥራይ ይከኣል እዩ።