እድመ ፍጻሜ

ዕድመ ፍጻሜ ካብ ሰላሳን ሓሙሽተን ዓመት ጀሚሩ ክሳብ ሓምሳን ሽዱሽተን ዓመት ይውድእ።

እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ቤቱ ኸመሓድርን ደቁ ኸምርሕን ይግባእ።

ኣብ ንቡር ህይወት፡ ነፍሲ ወከፍ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ሓላፊ ስድራቤት እዩ። ኣብ መንእሰይነቱን ኣብ ዕድመ ፍጻሜኡ ቤትን ሃብትን ዘይመስረተ ሰብ ደጊም ኣይመሰርትን፣ ብሓቂ ድማ ፈሺሉ እዩ።

ኣብ ዘመነ እርጋኖም ቤትን ሃብትን ንምምስራት ዝፍትን ሰባት ብሓቂ ርሕራሐ ዘለዎም እዮም።

እቲ ኣነ ናይ ስስዐ ናብ ዝለዓለ ደረጃ በጺሑ ሃብታም ሃብቲ ኸካውኽ ይደሊ። ሰብኣዊ ፍጡር እንጌራን ክዳንን መዕቆብን የድልዮ። እንጌራን ናይ ርእስኻ ገዛን ክዳውንትን ክዳውንትን ካፖርትን ንምሽፋን ኣካላትካ ምህላዉ ግቡእ እዩ፣ ንምንባር ግን ዓበይቲ ገንዘባዊ ድምርታት ምኽማች ኣየድልዮን እዩ።

ሀብቲ ይኹን ድኽነት ኣይንከላኸልን፣ ክልቲኦም ጽግዕታታት ክኹነኑ ይግብኦም።

ብዙሓት ኣብ ጭቃ ድኽነት ዝንዋወጹ ኣለዉ፡ ኣብ ጭቃ ሃብቲ ዝንዋወጹውን ብዙሓት እዮም።

ትሑት ሃብቲ ምህላው የድሊ እዩ፣ ማለት ጽቡቕ ኣትክልቲ ዘለዎ ጽቡቕ ገዛ፣ ድሕንትን ዝተረጋገጸን ምንጪ ኣታዊ ምህላዉ፣ ወትሩ ጽቡቕ ጌርካ ምቕራብን ጥሜት ዘይምሕላፍን። እዚ ንነፍሲ ወከፍ ሰብኣዊ ፍጡር ንቡር እዩ።

ድኽነትን ጥሜትን ሕማምን ድንቁርናን ኣብ ዝኾነ ይኹን ስልጡንን ምሁርን ሃገር ከቶ ክህሉ ኣይግባእን።

ዴሞክራሲ ገና ኣይተረጋገጸትን፣ ንሕና ግን ክንፈጥራ የድልየና። ሓደ ዜጋ እንጌራን ክዳንን መዕቆብን ክሳብ ዘይብሉ፣ ዴሞክራሲ ብተግባር ካብቲ ጽቡቕ ሓሳብ ሓሊፉ ኣይኸይድን።

ሓለፍቲ ስድራቤታት ተገንዘብቲ፡ ልዑላት፡ መስተይቲ ወይንን ስሱዓትን ሰካራማትን ጨካናትን ወዘተ ከቶ ክኾኑ የብሎምን።

ነፍሲ ወከፍ በሰል ዝኾነ ሰብ ደቁ ንኣብነቱ ከምዝመስሉን እቲ ኣብነቱ ጌጋ እንተኾይኑ ድማ ንዘርኡ ዘይግቡእ መንገዲ ከምዝጸርግን ብተሞክሮኡ ይፈልጥ እዩ።

እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ሓያለ ኣንስቲ ሒዙ ኣብ ሰኽራምነትን ድግስን ጭዋያን ወዘተ ምንባሩ ብሓቂ ዕሽነት እዩ።

እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ሓላፍነት መላእ ስድራቤት ይስከም እዩ፣ ብጌጋ መንገዲ እንተኸይዱ ድማ ኣብ ዓለም ዝያዳ ስርዓት ኣልቦነትን ዝያዳ ግርጭውነትን ዝያዳ መሪርነትን ከምጽእ ንጹር እዩ።

ኣቦን ኣደን ኣብ መንጎ ኣንስትዮን ተባዕትዮን ዘሎ ፍልልይ ክርድኦም ይግባእ። ኣዋልድ ፊዚክስን ኬሚስትርን ኣልጀብራን ወዘተ ምጽናዕ ዘይግቡእ እዩ። ኣእምሮ ኣንስተይቲ ካብ ኣእምሮ ተባዕታይ ዝተፈልየ እዩ፣ ከምዚኦም ዝኣመሰሉ ትምህርትታት ምስ ተባዕታይ ጾታ ብዙሕ ዝሰማማዕ እዩ፣ ንኣእምሮ ኣንስተይቲ ግን ፋይዳ የብሉን፣ ክሳብ መጠን ምጕዳእ እዩ።

ወለዲ ካብ ልቦም ኣብ መላእ መደብ ትምህርቲ ቤት ትምህርቲ መሰረታዊ ለውጢ ንምምጻእ ክቃለሱ ይግባእ።

ኣንስተይቲ ምንባብን ምጽሓፍን ፒያኖ ምጽዋትን ምእላይን ጥልፊ ምጥላፍን ብሓፈሻ ዅሉ ዓይነት ኣንስተይቲ ስራሓት ክትመሃር ይግባእ።

ንኣንስተይቲ ካብቲ ኣብ ቤት ትምህርቲ እትርከበሉ ጊዜ ጀሚርካ፡ ከም ኣደን ከም በዓልቲ ቤትን ዝግባኣ ልዑል ተልእኾ ክትዳሎ የድሊ።

ንኣእምሮ ኣንስቲ ምስ ተባዕታይ ጾታ ዝሰማማዕ ኣጸጋምን ኣሸጋርን መጽናዕትታት ምጕዳእ ዘይግቡእ እዩ።

ወለዲ፡ መምህራን፡ ኣብያተ ትምህርትን ዩኒቨርስቲታትን ንኣንስተይቲ ናብቲ ዝግባኣኣ አንስተይትነት ንምምላስ ዝያዳ ክግደሱ ይግባእ። ኣንስቲ ምውታርን ምስ ባንዴራታትን በራኸትን ኣብ ጎደናታት ከተማታት ተሰልፈን ክኸዳ ግዲ ምባልን ገርሂነት እዩ።

ኣንስተይቲ ኣዝያ ኣንስተይቲ ክትከውን ኣለዋ፡ ተባዕታይ ድማ ኣዝዩ ተባዕታይ ክኸውን ኣለዎ።

እቲ ኣብ መንጎ ዝርከብ ጾታ፡ ግብረ ሰዶም፡ ውጽኢት ምብልሻውን ጭካኔን እዩ።

እተን ንነዊሕን ኣሸጋርን ትምህርቲ ዝውፈራ ኣዋልድ የርግባን ምስአን ዝምርዓው ሰብ ኣይህሉን።

ኣብ ዘመናዊ ህይወት፡ ኣንስቲ ሓጺር ሞያ ምምራጽ ምቹእ እዩ፣ ባህሊ ጽባቐ፡ ሜካናግራፊ፡ ታኪግራፊ፡ ስፌት፡ መምህርነት ወዘተ ወዘተ ወዘተ።

ብመሰረቱ ኣንስተይቲ ኣብ ህይወት ገዛውቲ ጥራይ ክትውፈፍ ኣለዋ፡ እንተኾነ ግን በቲ ንነብሮ ዘሎና ግፍዕታት ዝመልኦ ዘመን ኣንስተይቲ ንምብላዕን ንምንባርን ክትሰርሕ የድልያ።

ኣብ ሓቀኛ ምሁርን ስልጡንን ሕብረተሰብ ኣንስተይቲ ንምንባር ካብ ገዛ ወጻኢ ክትሰርሕ ኣየድልያን እዩ። ካብ ገዛ ወጻኢ ምዕያይ ካብ ኩሉ ዓይነት ግፍዒ ዝኸፍአ እዩ።

እቲ ዘሎና ተባዕታይ ንጹግ ሓሳዊ ስርዓት ፈጢሩ ንኣንስተይቲ ኣንስተይትነታ ኣጥፊኡ ካብ ገዛኣ ኣውጺኡ ባርያ ገይርዋ።

ኣንስተይቲ ናብ “ተባዕታይ” ብኣእምሮ ተባዕታይ ዝተቐየረት፡ ሽጋራ ትስሕብን ጋዜጣ ትንብብን፡ ክዳውንታ ልዕሊ ጉልበታ ትበጽሕ ብፍርቂ ዝተገላበጠት ወይ ጸወታ ካናስታ ትጻወት፡ ውጽኢት ናይዚ ዘመን እዚ ዝተበላሸዉ ተባዕትዮ እዩ፣ እቲ ማሕበራዊ ኽፍኣት ናይ ስልጣኔት ትሞት ኣላ።

ኣንስተይቲ ናብ ዘመናዊ ሰላይ ዝተቐየረት፡ ሓኪም ተደራጊ፡ ጀግና ስፖርት፡ ኣልኮላዊ፡ ጽባቐኣ ንኸይትስእን ጡባታ ንደቃ ዝኸልእ ዘይተፈጥሮኣዊ ተግባር ዘርኢ ምልክት ሓደ ሓሳዊ ስልጣኔ እዩ።

ኣንጻርቲ ሓሳዊ ስርዓት ንምቅላስ ብሓቂ ድሌት ዘለዎም ሰብኡትን ኣንስትን ጽቡቕ ድሌት ዘለዎም ዓለምለኻዊ ሰራዊት ድሕነት ናይ ምውዳብ ሰዓት በጺሑ ኣሎ።

ሓድሽ ስልጣኔ፡ ሓድሽ ባህሊ ኣብ ዓለም ናይ ምትካል ሰዓት በጺሑ ኣሎ።

ኣንስተይቲ መሰረት ናይ ገዛ እያ እዚ እምኒ እዚ ጽቡቕ ተጻሪጉ ዘይተዳለወን ኩሉ ዓይነት ጫፎታትን ቅርጽታት ዝጎደሎን እንተኾይኑ እቲ ውጽኢት ናይ ማሕበራዊ ህይወት ጥፍኣት እዩ።

ተባዕታይ ፍልይ ዝበለን ዝተፈልየን እዩ፣ ስለዚ ድማ ሕክምና፡ ፊዚክስ፡ ኬሚስትሪ፡ ሒሳብ፡ ሕጊ፡ ኢንጂነሪንግ፡ ስነ-ኮኾብ ወዘተ ወዘተ ወዘተ ናይ ምጽናዕ ፍቓድ ክወሃቦ ይከኣል እዩ።

ወታሃደራዊ ቤት ትምህርቲ ተባዕትዮ ዘይግቡእ ኣይኮነን፡ ወታሃደራዊ ቤት ትምህርቲ ኣንስቲ ግን ካብ ዘይግባእነቱ ሓሊፉ ኣዝዩ ዘሕፍር እዩ።

ነተን መጻእት በዓልቲ ቤታት፡ ነተን መጻእት ኣዴታት ሕጻን ኣብ መንጎ ጡባተን ሒዘን ከም ተባዕትዮ ኣብ ጎደናታት ከተማታት ክሰርዑ ምርኣይ የሕፍር እዩ።

እዚ ኣብ ጾታ ኣብ ምጥፋእ ኣንስተይትነት ጥራይ ዘይኮነ ዘመልክት ኣብቲ ቁስሊ ጣትና ኣንቂጽካ ኣብቲ ኣብ ተባዕትዮ ዘሎ ምጥፋእ ተባዕትነት ይሕብር።

እቲ ተባዕታይ፡ ሓቀኛ ተባዕታይ፡ እቲ ጽቡቕ ተባዕታይ ወታሃደራዊ ሰልፊ ኣንስቲ ክቕበል ኣይክእልን እዩ። ተባዕታይ ንጽህና፡ ስነ-ልቦናዊ ባህርይ ናይ ተባዕታይ ሓሳብ ናይ ሰብኣይ ነዚ ዓይነታት ትርኢታት ብሓቂ ይንዕቕ እዩ፣ እዚ ትርኢት እዚ ክሳብ መወዳእታ ምብልሻው ሰብኣዊነት የርኢ።

ኣንስተይቲ ናብ ገዛኣ፡ ናብ አንስተይትነታ፡ ናብ ተፈጥሮኣዊ ጽባቐኣ፡ ናብ ናይ ቀደም ንጽህነታ፡ ናብ ሓቀኛ ቀሊልነታ ክትምለስ የድልየና። ንዅሉ እዚ ስርዓት እዚ ከነጥፍእን ኣብ ገጽ ምድሪ ሓድሽ ስልጣኔን ሓድሽ ቅርጻን ክንትክል የድልየና።

ወለድን መምህራንን ነተን ሓደስቲ ወለዶታት ብሓቀኛ ጥበብን ፍቕርን ከመዕብይዎም ክፈልጡ ይግባእ።

ወዲ ተባዕታይ ሓሳባዊ ሓበሬታ ጥራይ ዘይኮነ ክቕበል ሞያ ወይ ሞያዊ ዋን ኣልባም ክረክብ የድሊ። እቶም ወዲ ተባዕትዮ ሓላፍነት ናይ ምስትብሃልን ብመንገዲ ቕንዕናን ንቑሕ ፍቕርን ክኸዱ የድልዮም።

ኣብ መንከብ ናይቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ሓላፍነት በዓልቲ ቤትን ደቅን ኣዋልድን ይስከም።

እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ንዝለዓለ ሓላፍነት ዘለዎ ንጹህን ልዑል መንፈስን ርህሩህን ጽቡቕን ወዘተ ኣብ ስድራቤቱን ኣብ መላእ ዜጋታትን ይኽበረሉ እዩ።

እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ነቲ ህዝቢ ብምንዝርናኡን ብዝሙቱን ዘየሐጉስን ኩሉ ዓይነት ጌጋታትን ዘሰንብድ ንኹሉ ሰብ ዘጸልእ ይኸውን እዩ ንነፍሱ ጥራይ ዘይኮነ ዘሕዝን ንቤተሰቡውን የጕህዮ ንመላእ ዓለም ድማ ጓህን ግርጭውነትን የምጽእ።

እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ግዜኡ ብግቡእ ከመምንብር ክፈልጥ የድሊ። እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ መንእሰይነት ከምዝሓለፈ ክርድኦ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ።

ነቶም ኣብ መንእሰይነት ዝነበሩ ሸነናይ ድራማታትን ትርኢታትን ኣብቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ምድጋም የሕፍር።

ነፍሲ ወከፍ ግዜ ህይወት ውቃበ ኣለዎ፡ ከመምንብሮውን ክትፈልጥ ይግባእ።

እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ እርጋን ከይመጸኣካ ኣዝዩ ጽዒቑ ክሰርሕ ኣለዎ ልክዕ ከምቲ ሓመቶ በቲ ብርቱዕ ክረምቲ ከይመጸኣ በቲ ኣቀዲማ እተዳለወትን ኣገዳስነትን ዘለዎ ቅጠል ናብቲ መጕዓዝያ ናይ ሓመቶ ተሰጋግሮ ከምኡ ድማ እቲ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘሎ ሰብ ብፍጥነትን ብምድላውን ክሰርሕ ኣለዎ።

ብዙሓት መንእሰያት ኲሎም ናይ ህይወት ክብርታቶም ብስስዔ የጥፍኡዎም፡ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ምስበጽሑ ድማ ኣስናዕቲ፡ ኣረሜናዊያን፡ ድኻታት፡ ዝፈሸሉ ኾይኖም ይረኽቡ።

ብዙሓት ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ዘለዉ ሰባት ዘይተገንዘብዎ ኣብ መንእሰይነት ዝገበሩዎ ውዲታት ክደግሙ ምርኣይ ብሓቂ ዘሕፍር እዩ፣ ሕጂ ኣረሜናዊያን ምህላዎምን መንእሰይነት ከምዝሓለፈትካን ኣይተረድኡን።

ሓደ ካብቲ ዝዓበየ ጥፍኣት ናይዚ ትጠፍእ ዘላ ስልጣኔ እቲ ልምዲ መስተ እዩ።

ኣብ መንእሰይነት ብዙሓት ኣብ መስተ ይወድቑ ኣብ ዕድመ ፍጻሜ ምስ በጽሑ ድማ ገዛ ኣይመስረቱን ሃብቲ ኣይመስረቱን ትርፊ ዘለዎ ሞያ የብሎምን ኣብ መስተ ቤታት ይነብሩ መስተ እናለመኑ ኣስናዕቲ ኣረሜናውያን ዘስካሕክሑ ድኻታት ይኾኑ።

ሓለፍቲ ስድራቤትን መምህራንን ኣብ መንእሰያት ፍሉይ ኣቓልቦ ክገብሩ ናብ ጽቡቕ መንገዲ ብምምራሕ ዓለም ንምምሕያሽ ጤናማ ሓሳብ ክህልዎም ይግባእ።