ኣእምሮ

ብተመክሮ፡ ነቲ ፍቕሪ ዝበሃል ነገር ምሉእ ብምሉእ ንምርዳእ፡ ነቲ ሓያል ጸገም ኣእምሮ ምሉእ ብምሉእ ክንርድኦ ይግባእ።

እቶም ኣእምሮ ማለት ሓንጎል እዩ ዝብሉ፡ ፈጺሞም ተጋገዩ። ኣእምሮ ሓይሊ ኣለዎ፡ ስውር እዩ፡ ካብ ስጋዊ ኣካል ርእሱ ክእሊ እዩ፡ ኣብ ገሊኡ ናይ መደንዘዚ ኲነታት ወይ ድማ ኣብ ንቡር ድቃስ፡ ናብ ርሑቕ ቦታታት ተንቀሳቒሱ ኣብቲ ቦታታት ዝኸውን ዘሎ ክርኢን ክሰምዕን ይኽእል።

ኣብ ላቦራቶሪታት ፓራሳይኮሎጂ፡ ኣብ ኲነታት መደንዘዝያ ኣብ ዝርከቡ ሰባት ምርምራት ይግበር።

ብዙሓት ሰባት ኣብ ኲነታት መደንዘዝያ ኴኖም ብዛዕባ ዝተፈጸሙ ፍጻሜታት፡ ሰባትን ኩነታትን ኣብ ርሑቕ ርቀት ዝነበሩ ብዝርዝር ሓቢሮም።

ሳይንቲስቲ ድሕሪ እዚ ተመኩሮታት እዚ፡ ሓቅነት ናይቲ ሓበሬታታት ኣረጋጊጾም። ሓቅነት ናይቲ ፍጻሜታት፡ ትክክለኛነት ናይቲ ኩነታት ኣረጋጊጾም።

በዚ ናይ ፓራሳይኮሎጂ ላቦራቶሪታት ዝካየድ ተመኩሮታት፡ ሓንጎል ኣእምሮ ከምዘይኮነ ብምዕዛብን ተመክሮን ተረጋጊጹ።

ብሓቂን ብእውነትን ኣእምሮ ካብ ሓንጎል ነጻ ኾይኑ ብግዜን ብቦታን ተንቀሳቒሱ ኣብ ርሑቕ ቦታታት ዝኸውን ዘሎ ነገራት ክርእን ክሰምዕን ከምዝኽእል ክንዛረብ ንኽእል።

ሓቅነት ናይቲ ተወሳኺ ስምዒታት ኣካል ድሮ ብፍጹም ተረጋጊጹ እዩ፡ ነዚ ተወሳኺ ስምዒታት ክነጽግ ዝኽእል ዕቡድን ዓሻን ጥራይ እዩ።

ሓንጎል ሓሳባት ንምምዕባል እዩ ተፈጢሩ፡ እቲ ሓሳብ ግን ኣይኮነን። ሓንጎል መሳርሒ ናይቲ ኣእምሮ እዩ፡ እቲ ኣእምሮ ግን ኣይኮነን።

ብዛዕባ ፍቕሪ ምሉእ ብምሉእ ክንፈልጥ እንተደሊና ብዛዕባ ኣእምሮ ኣጸቢቕና ክነጽንዕ የድልየና።

ህጻናትን መንእሰያትን ደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን ዝያዳ ዝስሕሑ፡ ቀልጠፍቲ፡ ንቑሓት ወዘተ ኣእምሮ ኣለዎም።

ብዙሓት ህጻናትን መንእሰያትን ብዛዕባ ከምዚ ወይ ከምቲ ካብ ወለዶምን መምህራኖምን ክሓቱ ባህ ይብሎም፡ ገለ ነገር ክፈልጡ ይደልዩ፡ ክፈልጡ ስለዝደልዩ ድማ ይሓቱ፡ ይዕዘቡ፡ ዓበይቲ ዘየስተብህልዎ ወይ ዘይፈልጥዎ ነገራት የስተውዕሉ።

እዋን እናሓለፈ፡ ዕድሜና እናወሰኸ ክኸይድ፡ ኣእምሮ ቀስ ብቀስ ይተርር።

ኣእምሮ ኣረጋውያን ጽኑዕ፡ ዝደፈነ እዩ፡ ብዝኾነ ይኹን ኣገባብ ኣይቀየርን እዩ።

ኣረጋውያን ከምኡ እዮም፡ ከምኡ ኸኣ ይሞቱ፡ ካብ ሓደ ጽኑዕ ነጥቢ ብምብጋስ እዮም ንኹሉ ዝቀርቡ።

እቲ ናይ ኣረጋውያን “ድንቁርና”፡ ጥርጣረታቶም፡ ጽኑዓት ሓሳባቶም ወዘተ ኹሉ ሓደ ላይ፡ ሓደ እምኒ ይመስል። ስለዚ እዩ እቲ ልማዳዊ ኣበሃህላ “ባህርን ቅርጽን ክሳብ መቓብር” ዝብል።

እቶም ንውልቀ ሰብነት ተመሃሮ ንምምስራት ዝተመደቡ መምህራን ኣእምሮ ኣጸቢቖም ከጽንዑ ይግባእ፡ ምእንቲ ንሓደስቲ ወለዶታት ብጥበብ ከምርሑዎም።

ኣእምሮ ብግዜ እናተረረ ከመይ ከምዝኸይድ ምሉእ ብምሉእ ምርዳእ የሕዝን።

ኣእምሮ ነቲ ሓቂ ዝቐትል፡ ነቲ ናይ ሓቂ ነገር ዝቐትል እዩ። ኣእምሮ ፍቕሪ የጥፍእ።

እቲ ዝኣረገ ሰብ ፍቕሪ ክገብር ኣይክእልን እዩ፡ ምኽንያቱ ኣእምሮኡ ብኣሰቃቒ ተመክሮታት፡ ጥርጣረታት፡ ከም ሓጺን ዝተርሩ ሓሳባት ወዘተ ዝመልእ እዩ።

ገና ፍቕሪ ክገብሩ ይኽእሉ እዮም ኢሎም ዝኣምኑ ገለ ኣረገውቲ ዓያሱ ኣለዉ፡ ግን ከምኡ ዝኸውን ዘሎ እቶም ኣረገውቲ ብስምዒታዊ ድሌት ስለዝመልኡን ስምዒት ምስ ፍቕሪ ስለዝጋወሱን እዩ።

ኩሎም “ኣረገውቲ ዓያሱ”ን “ኣደ ዓያሱ”ን ቅድሚ ምማቶም ብሓያል ስምዒታዊ ድሌት የሕልፉ፡ ንሳቶም ድማ ፍቕሪ እዩ ኢሎም ይኣምኑ።

ፍቕሪ ናይ ኣረጋውያን ኣይከውንን እዩ፡ ምኽንያቱ ኣእምሮ ብ “ድንቁርና” “ጽኑዓት ሓሳባት” “ጥርጣረታት” “ቅንኣት” “ተመክሮታት” “ዝኽርታት” “ስምዒታዊ ድሌት” ወዘተ ስለዘጥፍኦ።

ኣእምሮ እቲ ዝኸፍአ ጸላኢ ናይ ፍቕሪ እዩ። ኣብተን ልዕል ዝበላ ሃገራት፡ ኣእምሮ ናይ ህዝቢ ፋብሪካታት፡ ሕሳባት ባንኪ፡ ነዳዲን ሴሉሎይድን ጥራይ ስለዝሸትት ፍቕሪ የለን።

ንኣእምሮ ዝኸውን ብዙሓት ኣቁሑት ኣለዉ፡ ኣእምሮ ናይ ነፍሲ ወከፍ ሰብ ድማ ኣጸቢቑ ኣብቲ ኣቑሑት ተዓሺጉ ኣሎ።

ገሊኦም ኣእምሮኦም ኣብቲ ኣስካሕካሒ ኮሚኒዝም ይዕሽጉ፡ ገሊኦም ድማ ኣብቲ ጨካን ካፒታሊዝም ይዕሽጉዎ።

ኣእምሮኦም ኣብ ቅንኣት፡ ጽልኢ፡ ሃብታም ናይ ምዃን ድሌት፡ ኣብ ጽቡቕ ማሕበራዊ ደረጃ፡ ተስፋ ምቁራጽ፡ ኣብ ገሊኦም ሰባት ተኣሳሲሮም፡ ኣብ ናቶም ስቓይ ተኣሳሲሮም፡ ኣብ ጸገማት ስድራቤቶም ወዘተ ዝዕሽጉ ኣለዉ።

ህዝቢ ኣእምሮ ምዕሻግ የፈትዉዎ፡ ነቲ ኣቑሑት ሓንጊዶም ናብ ቊራጽነት ክልውጡዎ ዝውስኑ ሒደት እዮም።

ነጻነት ኣድልዩና፡ ንህዝቢ ግን ባርነት የሐጉሶም፡ ኣእምሮኡ ብጽቡቕ ዘይተዓሸገ ሰብ ኣብ ሂወት ምርካብ ብጣዕሚ ሒደት እዩ።

መምህራን ነዚ ኹሉ ንተመሃሮኦም ክምህርዎም ይግባእ። ንሓደስቲ ወለዶታት ናቶም ኣእምሮ ክምርምሩ፡ ከስተውዕልዎ፡ ክርድእዎ ክምህርዎም ይግባእ፡ በዚ ጥልቅ ምርዳእ ጥራይ ኢና ኣእምሮ ከይተርር፡ ከይቀዝቅዝን ከይዕሸግን ክንከላኸል ንኽእል።

እቲ ዓለም ክልውጦ ዝኽእል ብፍቕሪ ዝጽዋዕ እዩ፡ ኣእምሮ ግን ፍቕሪ የጥፍእ።

ናቶም ኣእምሮና ከነጽንዕ፡ ከነስተውዕልን ብጥልቀት ክንመርምርን ብሓቂ ክንርድኦን የድልየና። ከምዚ ኢልና ጥራይ ኢና ናይ ርእስና ጌታታት ኾይና ነቲ ፍቕሪ ዝቐትል ክንቀትሎን ብሓቂ ሕጉሳት ክንኸውንን ንኽእል።

እቶም ብዛዕባ ፍቕሪ ብጽቡቕ ዝሓልሙ፡ እቶም ብዛዕባ ፍቕሪ ፕሮጀክት ዝሰርሑ፡ እቶም ፍቕሪ ከከም ድሌቶምን ዘይምድላዮምን፡ ፕሮጀክቶምን ሕልሞምን፡ ሕግታቶምን ጥርጣረታቶምን፡ ዝኽርታቶምን ተመክሮታቶምን ክሰርሕ ዝደልዩ ፡ ፍቕሪ እንታይ ምዃኑ ፈጺሞም ክፈልጡ ኣይክእሉን እዮም፡ ብሓቂ ንሳቶም ጸላእቲ ናይ ፍቕሪ ኾይኖም ኣለዉ።

ነቲ መስርሕ ኣእምሮ ኣብ ኲነታት ምኽዕዓት ተመክሮታት እንታይ ምዃኑ ምሉእ ብምሉእ ምርዳእ የድሊ።

መምህራን ብዙሕ ግዜ ብግቡእ ይወቕዑ፡ ግን ሓድሓደ ግዜ ብዓሻነትን ብዘይ ናይ ሓቂ ምኽንያትን፡ ነቲ ግቡእ ዘይኮነ ወቐሳ ኣብ ኣእምሮ ተመሃሮ ከምዝተርፍ ከይተረድኡ ይወቕዑ፡ ሳዕቤን ናይ ከምዚ ዝበለ ጌጋ ኣካይዳ፡ ፍቕሪ ንመምህር ንምስኣን የብጽሕ።

ኣእምሮ ፍቕሪ የጥፍእ፡ እዚ ድማ መምህራን ናይ ኣብያተ ትምህርቲ፡ ኮሌጃት ዩኒቨርሲቲታትን ፈጺሞም ክዝንግዕዎ የብሎምን።

ነዚ ንውቃበ ናይ ፍቕሪ ዘጥፍኦ ኹሉ ኣገባባት ኣእምሮ ብምልኣት ምርዳእ የድሊ።

ወላዲ ወይ ኣቦ ስድራ ምዃን ኣይኣኽልን እዩ፡ ፍቕሪ ክግበር ይግባእ። ወለዲ ንደቆም ከምዘፍቅርዎም ይኣምኑ ምኽንያቱ ኣለዉዎም፡ ናቶም ስለዝኾኑ፡ ከምቲ ብሽክለታ ወይ መኪና ወይ ገዛ ዘለዎ ሰብ ናቶም ስለዝኾኑ።

እዚ ናይ ምቁጽጻር ስምዒት ወይ ጥገኝነት፡ ምስ ፍቕሪ ዝጋወስ ይመስል ግን ፈጺሙ ፍቕሪ ኣይከውንን እዩ።

እቶም ኣብ ካልኣይ ቤተሰብና ዝኾኑ ኣብያተ ትምህርቲ መምህራን ንደቂ መዛሙርቶም ከምዚኦም ከም ዝብጻሕዎም ከምዘፍቅርዎም ይኣምኑ ምኽንያቱ ናቶም ስለዝኾኑ ይውንኑዎም፡ እዚ ግን ፍቕሪ ኣይኮነን። ስምዒት ምቁጽጻር ወይ ጥገኝነት ፍቕሪ ኣይኮነን።

ኣእምሮ ፍቕሪ የጥፍእ፡ እዚ ድማ ነቲ ግጉይ ኣገባባት ናይ ኣእምሮ፡ ዘይግቡእ ኣተሓሳስባና፡ ሕማቕ ልምድታትና፡ ናይ መኪና ኣሰራርሓ ልምድታት፡ ግጉይ ኣገባብ ነገራት ምርኣይ ወዘተ ኹሉ ብምርድእና፡ ነቲ ንግዜ ዘይብሉ ብሓቂ ንክንነብሮ፡ ነቲ ፍቕሪ ዝበሃል ነገር ንክንፍትኖ ንኽእል።

እቶም ፍቕሪ ኣብ ናቶም ልምዳዊ ማኪና ክፍሊ ክኸውን ዝደልዩ፡ እቶም ፍቕሪ ኣብቲ ግጉይ መስመር ናይ ገዛእ ርእሶም ጥርጣረታት፡ ድሌታት፡ ፍርሕታት፡ ተመኩሮታት ናይ ሂወት፡ ናይ ርእሰ ፍትወት ኣገባብ ነገራት ምርኣይ፡ ግጉይ ኣገባብ ምሕሳብ ወዘተ ዝኸይድ ክኸውን ዝደልዩ፡ በዚ ተግባሮም ፍቕሪ የጥፍኡ ምኽንያቱ ንሱ ፈጺሙ ክግዛእ ኣይፈቅድን እዩ።

እቶም ፍቕሪ ከከም ድሌተይ፡ ከከም ምንዮተይ፡ ከከም ሓሳበይ ክሰርሕ ዝደልዩ፡ ፍቕሪ የጥፍኡ ምኽንያቱ ኩፒዶ፡ ኣምላኽ ፍቕሪ፡ ብእኔነት ክግዛእ ፈጺሙ ኣይፈቅድን እዩ።

ነቲ እኔነት፡ ነቲ ኣነ ባዕለይ፡ ንነፍሲ ወከፍና ምእንቲ ነቲ ህጻን ናይ ፍቕሪ ከይንስእን ክንውድኦ ይግባእ።

እቲ ኣነ ብዝኽርታት፡ ድሌታት፡ ፍርሕታት፡ ጽልእታት፡ ስምዒታት፡ ተመክሮታት፡ ርእሰ ፍትወት፡ ቅንኢ፡ ስስዔ፡ ዝሙት ወዘተ ዝተመልአ እዩ።

ነፍሲ ወከፍ ጉድለት ብንጽል ብምርድኡ ጥራይ፤ ብምጽናዑ፡ ብምዕዛቡ ብቐጥታ ኣብ ከባቢ ምስትውዓል ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ኹሎም ትሕቲ ንቃሕ ደረጃታት ናይ ኣእምሮ፡ ነፍሲ ወከፍ ጉድለት እናጠፍአ፡ ካብ እዋን ናብ እዋን ንመውት ኣለና። ከምኡ ኢልና ጥራይ ኢና ውህደት እኔነት ንረክብ።

እቶም ነቲ ፍቕሪ ኣብቲ ኣስካሕካሒ ኣቑሑት ናይ እኔነት ከዕሽግዎ ዝደልዩ፡ ፍቕሪ የጥፍኡ፡ ብዘይ ፍቕሪ ይተርፉ ምኽንያቱ ፍቕሪ ፈጺሙ ክዕሸግ ኣይክእልን እዩ።

እቲ ዘሕዝን ነገር ህዝቢ ፍቕሪ ከከም ናቶም ልምድታት፡ ድሌታት፡ ልማዳት ወዘተ ክሰርሕ ይደልዩ፡ ህዝቢ ፍቕሪ ንእኔነት ክግዛእ ይደልዩ፡ እዚ ድማ ፈጺሙ ኣይከውንን እዩ ምኽንያቱ ፍቕሪ ንእኔነት ኣይእዘዝን እዩ።

እቶም ናይ ፍቕሪ መርዓውቲ ወይ ዝያዳ ስምዒት ዝመልኦም፡ ኣብዛ ዓለም ከምዝበዝሑ ክንዛረብ ንኽእል፡ ፍቕሪ ብተኣማንነት ኣብቲ መስመር ናይ ገዛእ ርእሶም ድሌታት፡ ምኞታት፡ ጌጋታት ወዘተ ክኸይድ ኣለዎ ኢሎም ይግምቱ፡ ኣብዚ ድማ ፈጺሞም ተጋገዩ።

ንዛረብ ብዛዕባ ክልቲኦም፡ ይብሉ እቶም ፍቕረኛታት ወይ ስምዒት ዝመልኦም፡ እዚ ድማ ኣብዛ ዓለም ዝበዝሕ እዩ፡ ድሕሪኡ ድማ ርክባት፡ ፕሮጀክታት፡ ናፍቖትን ትንፋስን ይመጽእ። ነፍሲ ወከፍ ገለ ይብል፡ ፕሮጀክቱ፡ ድሌቱ፡ ኣገባቡ ነገራት ኣብ ሂወት ምርኣይ የቕርብ፡ ፍቕሪ ድማ ከም ማኪና ባቡር ኣብቲ ኣእምሮ ዝሰርሖ ናይ ሓጺን መስመር ክኸይድ ይደሊ።

ክንደይ ኢና ጌጋ እንኸይድ ዘለና ኣቱም ፍቕረኛታት ወይ ስምዒት ዝመልኣኩም! ክንደይ ኢና ካብ ሓቂ ዝረሓቕና!

ፍቕሪ ንእኔነት ኣይእዘዝን እዩ፡ መርዓውቲ ኸኣ መቓውሒ ኸሲሶም ክገዝእዎ ምስ ደለዩ ካብቲ ሓዳር ብመከራ ይሃድም።

ኣእምሮ ሕማቕ ባህሪ ምውድዳር ኣለዎ። ሰብኣይ ንሓንቲ መርዓት ምስ ካልእ መርዓት የነጻጽር። ሰበይቲ ንሰብኣይ ምስ ካልእ ሰብኣይ ትነጻጽር። መምህር ንሓደ ተማሪ ምስ ካልእ ተማሪ የነጻጽር፡ ከምዚኦም ኹሎም ተመሃሮ ሓደ ዓይነት ኣኽብሮት ከምዘይግበኦም። ብሓቂ ኹሉ ምውድዳር ኣስካሕካሒ እዩ።

እቲ ጽቡቕ ምዕራብ ጸሓይ ርእዩ ምስ ካልእ ዝነጻጽር፡ ነቲ ኣብ ቅድሚ ዓይኑ ዘሎ ጽባቐ ብሓቂ ክርዳእ ኣይክእልን እዩ።

እቲ ጽቡቕ ጎቦ ርእዩ ምስ ካልእ ትማሊ ዝረኣዮ ዝነጻጽር፡ ነቲ ኣብ ቅድሚ ዓይኑ ዘሎ ጽባቐ ጎቦ ብሓቂ ኣይርድኦን እዩ።

ኣብቲ ምውድዳር ዝህሉዎ ናይ ሓቂ ፍቕሪ ኣይህሉን እዩ። እቶም ኣቦን ኣደን ንደቆም ብሓቂ ዘፍቅሩ፡ ፈጺሞም ምስ ማንም ኣየነጻጽርዎምን፡ የፍቅርዎም፡ እቲ ኩሉ እዩ።

እቲ ንሰበይቱ ብሓቂ ዘፍቅር ሰብኣይ፡ ንማንም ከነጻጽራ ጌጋ ፈጺሙ ኣይገብርን እዩ፡ የፍቅራ፡ እቲ ኩሉ እዩ።

እቲ መምህር ንደቂ መዛሙርቱ ዘፍቅር፡ ፈጺሙ ኣየድልዎንምን፡ ፈጺሙ ኣየነጻጽሮምን፡ ብሓቂ የፍቅሮም፡ እቲ ኩሉ እዩ።

ኣእምሮ ብምውድዳራት ዝተኸፍለ፡ ኣእምሮ ባርያ ናይ ክልተነት፡ ፍቕሪ የጥፍእ።

ኣእምሮ ብውግእ ናይ ተጻራሪ ዝተኸፍለ ነቲ ሓድሽ ነገር ክርድኦ ኣይኽእልን እዩ፡ ይተርር፡ ይቅዝቅዝ።

ኣእምሮ ብዙሓት ጥልቀታት፡ ከባብታት፡ ትሕቲ ንቃሕ መሬታት፡ መትረቢታት ኣለዎ፡ እቲ ዝበለጸ ግን ምንነት፡ ንቃሕትነት እዩ፡ ኣብ ማእከል እዩ።

እቲ ክልተነት ምስ ተወድአ፡ እቲ ኣእምሮ ምሉእ፡ ህዱእ፡ ድምጽ ዘይብሉ፡ ጥልቅ ምስ ኾነ፡ ምስ ዘየነጻጸረ፡ ሽዑ እዩ እቲ ምንነት፡ ንቃሕትነት ዝነቅሕ፡ እዚ ድማ ናይ ሓቂ ሸቶ መሰረታዊ ትምህርቲ ክኸውን ኣለዎ።

ኣብ መንጎ ዕላማውን ኣርእስታውን ንፍለ። ኣብቲ ዕላማዊ ንቃሕትነት ነቒሑ ኣሎ። ኣብቲ ኣርእስታዊ ድማ ንቃሕትነት ደቒሱ ኣሎ፡ ትሕቲ ንቃሕትነት።

ነቲ ዕላማዊ ፍልጠት ክትረክብ እትኽእል ብዕላማዊ ንቃሕትነት ጥራይ እዩ።

እቲ ሕጂ ተመሃሮ ኣብ ኹሎም ኣብያተ ትምህርቲ፡ ኮሌጃትን ዩኒቨርሲቲታትን ዝረኽብዎ ዘለዉ ኣእምራዊ ሓበሬታታት፡ ኣርእስታዊ ሚእቲ ሚእቲ እዩ።

ዕላማዊ ፍልጠት ብዘይ ዕላማዊ ንቃሕትነት ክርከብ ኣይክእልን እዩ።

ተመሃሮ መጀመርታ ንናይ ርእሶም ንቃሕትነት ድሕሪኡ ድማ ንዕላማዊ ንቃሕትነት ክበጽሑ ይግባእ።

በቲ መንገዲ ናይ ፍቕሪ ጥራይ ኢና ንዕላማዊ ንቃሕትነትን ንዕላማዊ ፍልጠትን ክንበጽሕ ንኽእል።

ነቲ ሓያል ጸገም ኣእምሮ ምእንቲ ነቲ መንገዲ ናይ ፍቕሪ ክንጓዓዝ እንተደሊና ክንርድኦ ይግባእ።