ስልጣናት

መንግስቲ ስልጣን ኣለዎ፣ ግዝኣት ስልጣን ኣለዎ። ፖሊስ፣ ሕጊ፣ ወታደር፣ ወለዲ፣ መምህራን፣ መራሕቲ ሃይማኖት ወዘተ ስልጣን ኣለዎም።

ክልተ ዓይነት ስልጣን ኣሎ። ቀዳማይ፡ ድብቁ ስልጣን። ካልኣይ፡ ንቑሕ ስልጣን።

ዘይነቓሕ ወይ ድብቁ ስልጣን ዋጋ የብሉን። ብህጹጽ ንቑሓት ስልጣናት የድልዩና።

ዘይነቓሕ ወይ ድብቁ ስልጣናት ዓለም ብንብዓትን ስቓይን መሊኦምዋ።

ኣብ ገዛን ኣብ ቤት ትምህርትን ዘይነቓሕ ስልጣናት ብሰንኪ እቲ ዘይነቓሕ ወይ ድብቁ ምዃኖም ስልጣኖም ይግልጹ።

ዘይነቓሕ ወለድን መምህራንን ሎሚ ንዓይነ ስዉራት መራሕቲ ዓይነ ስዉራት ጥራይ እዮም ከምቲ ኣብ ቅዱሳት ጽሑፋት ዝብልዎ ድማ ኵላቶም ርእሶም ኣቐዲሞም ናብ መዓሙቕ ክወርዱ እዮም።

ዘይነቓሕ ወለድን መምህራንን ኣብ ግዜ ቘልዕነትና ዘይግብኦም ነገራት ክንገብር የገድዱና» ግናኸ ንሳቶም ግቡእ ከምዝመስሎም። ንጽቡቕና ኢሎም እዮም ዝብሉ።

ወለዲ ንውሉዳቶም ከም ቆሻሻ፣ ንሳቶም ድማ ካብ ደቅሰብ ዝለዓሉ ከም ዝዀኑ ገይሮም ብምሕሳብ ዘይነቓሕ ስልጣናት ምዃኖም የረጋግጹ።

መምህራን ንገለ ተመሃሮ ይጸልኡ፣ ንገለ ድማ የላህዩ ወይ ይሳቐዩ። ሓድሓደ ግዜ እቲ ዝጸልእዎ ተመሃራይ እኳ ክፉእ እንተዘይኰነ ብትሪ ይቐጽዕዎ፣ ነቶም ዝለመድዎም ብዙሓት ተመሃሮ ድማ ብዘይ ግቡእ ብሉጽ ነጥቢ ይህብዎም።

ወለድን መምህራን ትምህርትን ንህጻናት፣ ኣዋልድ፣ መንእሰያት ወዘተ ጌጋ ዝዀነ ሕግታት ይእዝዙ።

እቶም ኣስተውዓልት ዘይብሎም ስልጣናት ዘይግብኦም ነገራት ጥራይ እዮም ክገብሩ ዝኽእሉ።

ኣስተውዓልት ዘለዎም ስልጣናት የድልዩና። ኣስተውዓልት ንርእስኻ ምሉእ ብምፍላጥ፣ ንዅሎም ውሽጣዊ ኣኽብሮታትካ ምሉእ ብምፍላጥ ማለት ምዃኑ ይረደኣና።

ሓደ ሰብ ንርእሱ ምሉእ ብምፍላጥ ዝፈልጥ ጥራይ እዩ ብምልኣት ዝነቕሕ። እዚ ማለት ድማ ኣስተውዓሊት ምዃን ማለት እዩ።

ዅሉ ሰብ ንርእሱ ከም ዝፈልጥ ይኣምን፣ ግናኸ ኣብ ህይወት ንርእሱ ብሓቂ ዝፈልጥ ሰብ ምርካብ ኣዝዩ ከቢድ እዩ። ሰባት ብዛዕባ ርእሶም ፍጹም ጌጋ ሓሳባት ኣለዎም።

ንርእስኻ ምፍላጥ ዓበይቲን ኣሰካሕካሕቲን ጻዕርታት የድሊ። ንርእስኻ ብምፍላጥ ጥራይ ኢኻ ናብ ኣስተውዓልት ብሓቂ ትበጽሕ።

ጌጋ ምጥቃም ስልጣን ካብ ዘይምስትውዓል ዝመጽእ እዩ። ዋላ ሓደ ኣስተውዓሊ ስልጣን ነቲ ስልጣን ጌጋ ኣይጥቀመሉን።

ገሊኣቶም ፈላስፋት ንዅሉ ዓይነት ስልጣን ይቃወሙ፣ ንስልጣናት ይፍንፍኑ። ከምዚ ዝኣመሰለ ኣተሓሳስባ ጌጋ እዩ ምኽንያቱ ኣብ ዅሉ እተፈጥረ ነገር ካብቲ ንሽቶ ክሳብ ጸሓይ፡ መደባት፡ ደረጃታት፡ ሓይልታት ዝቆጻጸሩን ዘመሓድሩን ላዕለዎት ሓይልታት ከምኡ’ውን ትሕተዎት ሓይልታት ኣለዉ።

ኣብ ሓንቲ ቐላል መኽፈሊ ንህቢ ስልጣን ኣሎ ኣብቲ ንግስቲ። ኣብ ዝዀነ ይኹን ሓመድ ሻኽላ ስልጣንን ሕግታትን ኣሎ። ምፍራስ መርህ ስልጣን ናብ ትርጉም ኣልቦነት ይመራሕ።

እቶም ስልጣናት ናይዚ ወሳኒ እዋን ንሕና ኣብኡ ንነብር ዘለና ዘይነቓሕ እዮም ብሰንኪ እዚ ስነ-ኣእምሮኣዊ ሓቂ ድማ የዳኽዩ፣ የቝርኑ፣ ይግልጹ፣ ስቓይ ይፈጥሩ።

መምህራን፣ ኣሰልጠንቲ ወይ መራሕቲ መንፈስ፣ ናይ መንግስቲ ስልጣናት፣ ወለዲ ወዘተ ምሉእ ብምሉእ ኣስተውዓልት ዘለዎም የድልዩና። ከምኡ ጥራይ ኢና ብሓቂ ዝሓሸት ዓለም ክንፈጥር እንኽእል።

መምህራንን መራሕቲ መንፈስን ኣየድልዩንን ምባል ዕሽነት እዩ። ኣብ ዅሉ እተፈጥረ መርህ ስልጣን ዘይምፍላጥ ዘይግቡእ እዩ።

እቶም ባዕሎም ዝኣኽሎም፣ ትዕቢተኛታት መምህራንን መራሕቲ መንፈስን ኣየድልዩንን ኢሎም ይኣምኑ።

ድኽመትናን ድሕረትናን ክንፈልጥ ይግብኣና። ስልጣናት፣ መምህራን፣ መምህራን መንፈስ ወዘተ ከም ዘድልዩና ክንርዳእ ይግብኣና ግናኸ ንዓና ሓጊዞምን ብጥበብ መሪሖምናን ምእንቲ ክመርሑና ኣስተውዓልት ዘለዎም ክዀኑ ይግባእ።

እቲ ዘይነቓሕ ስልጣን ናይቶም መምህራን ንኽእለት ፈጠራ ናይቶም ተመሃሮ የጥፍኦ። እቲ ተመሃራይ እንተሳኢሉ፣ እቲ ዘይነቓሕ መምህር እንታይ ክስእል ከምዘለዎ፣ እንታይ ኦም ወይ መሬት ከም ዘንበሮ ይነግሮ፣ እቲ ተመሃራይ ድማ ተጨኒቑ ካብቲ ሜካኒካዊ ሕግታት ናይቲ መምህር ክወጽእ ኣይደፍርን።

እዚ ፈጠራ ኣይኰነን። እቲ ተመሃራይ ፈጣሪ ምዃን የድሊ። ምስቲ ኦም ዘለዎ ዅሉ ስምዒታት፣ ኲሉ እቲ ናይ ህይወት ውህበት ኣብ ነፍሲ ወከፍ ቅጠል ናይቲ ኦም ዝዘውር፣ ኲሉ እቲ መዓሙቚ ትርጉሙ ንምግላጽ ካብቲ ዘይነቓሕ ሕግታት ናይቲ ዘይነቓሕ መምህር ክወጽእ ክኽእል ይግባእ።

ሓደ ኣስተውዓሊ መምህር ነቲ ነጻነት ዝህብ ፈጠራ ናይቲ መንፈስ ኣይቃወሞን።

እቶም ኣስተውዓሊ ስልጣን ዘለዎም መምህራን ሓንጎል ናይቶም ተመሃሮ ኣየሰናኽሉን።

እቶም ዘይምስትውዓል መምህራን ብስልጣኖም ሓንጎልን ኣእምሮን ናይቶም ተመሃሮ የጥፍኡ።

እቶም ዘይነቓሕ ስልጣን ዘለዎም መምህራን ንተመሃሮ ጽቡቕ ክህልዉ ኢሎም ጥራይ እዮም ክቐጽዑን ዕሱባት ሕግታት ክእዝዙን ዝፈልጡ።

እቶም ኣስተውዓልት ዘለዎም መምህራን ነቶም ተመሃሮም ብትዕግስቲ ይምህርዎም፣ ነቲ ውልቃዊ ጸገማቶም ክርዳእዎም ብምሕጋዝ፣ ርድኢቶም ዅሉ ጌጋታቶም ክሰግሩን ብዓወት ክቕድሙን ይሕግዝዎም።

እቲ ኣስተውዓሊ ወይ ኣስተውዓልት ዝመልኦ ስልጣን ነቲ ኣእምሮ ከጥፍኦ ፈጺሙ ኣይክእልን።

እቲ ዘይነቓሕ ስልጣን ነቲ ኣእምሮ የጥፍኦ ነቶም ተመሃሮ ድማ ከቢድ ጉድኣት የውርድ።

ኣእምሮ ናባና ዝመጽእ ናይ ሓቂ ሓርነት ምስ እንረክብ ጥራይ እዩ እቶም መምህራን ምስቲ ኣስተውዓሊ ስልጣኖም ንሓርነት ፈጠራ ብሓቂ ከመኽብሩ ይፈልጡ።

እቶም ዘይነቓሕ መምህራን ዅሉ ከም ዝፈልጡ ይኣምኑ ነቲ ሓርነት ናይቶም ተመሃሮ ድማ ይሓፍሩ፣ ነቲ ኣእምሮኦም ብዘይ ህይወት ሕግታቶም ይቘራርጽዎ።

እቶም ኣስተውዓልት ዘለዎም መምህራን ኣይፈልጡን ከምኡ’ውን ነቲ ፈጠራዊ ክእለት ናይቶም ተመሃሮ ብምዕዛብ ንዓዶም ክብሪ ይህብዎ።

ተመሃሮ ኣብ ኣብያተ ትምህርቲ፣ ኣብ ኮሌጃት፣ ኣብ ዩኒቨርሲታት ካብቲ ቐላል ባህርይ ናይ ምቁጽጻር፡ ናብቲ ደማቕ ደረጃ ናይ ብልህታትን ነጻታትን ፍጡራት ምሳግጋር የድሊ ምእንቲ ንዅሉ ጸገማት ናይ ህልውና ብዓወት ክገጥሙ።

እዚ ድማ ኣስተውዓልት ዘለዎም፣ ብቕዓት ዘለዎም ንተመሃሮም ብሓቂ ግዲ ዘለዎም መምህራን የድሊ፣ ዝዀነ ዓይነት ገንዘባዊ ጭንቀት ከይህልዎም በቲ ዝግባእ ዝኽፈሉ መምህራን የድልዩ።

እቲ ዝገርም ድማ ዅሉ መምህር፣ ዅሉ ወላዲ፣ ዅሉ ተመሃራይ ንርእሱ ኣስተውዓልት ከምዘለዎ ይኣምን። ነቒሑ ኢሉ ድማ ይሓስብ» እቲ ዝዓበየ ጌጋኡ ድማ እዚ እዩ።

ኣብ ህይወት ኣስተውዓልትን ዝነቓሕ ሰብን ምርካብ ኣዝዩ ሒደት እዩ። ሰባት ሰውነቶም ምስ ደቂሱ ይሓልሙ፣ ሰውነቶም ኣብ ንቕሆ ምስ ዝህሉ’ውን ይሓልሙ።

ሰባት መካይን ይዝውሩ፣ እናሓለሙ፤ ይስርሑ እናሓለሙ፤ ኣብ ጐደናታት ይኸዱ እናሓለሙ፣ ኲሉ ግዜ እናሓለሙ ይነብሩ።

መምህር ጃንጥላ ምዝንጋዕ ወይ ኣብ መኪና መጽሓፍ ወይ ኪሱን ምሕዳግ ባህርያዊ እዩ። እዚ ዅሉ ዝኸውን ድማ መምህር ንቃሕትና ስለዝደቀሰት፣ ስለዝሓለመት እዩ።

ሰባት ከም ዝደቀሱ ምቕባል ኣዝዩ ከቢድ እዩ፣ ኲሉ ሰብ ንርእሱ ከም ዝነቓሕ እዩ ዝርኢ። ሓደ ሰብ ንንቃሕትና ከም ዝደቀሰት እንተተቐቢሉ፡ ካብቲ እዋን እቲ ጀምሩ ከም ዝነቓሕ ንጹር እዩ።

እቲ ተመሃራይ መጽሓፍ ወይ መጽሓፍ ቅዳድ ገዛውቲ ይዝንግዕ፣ እቲ ናብ ቤት ትምህርቲ ከወስዶ ዘለዎ፣ ከምዚ ዝኣመሰለ ምዝንጋዕ ብዙሕ ግዜ ልሙድ እዩ ከምኡ’ውን እዩ ግናኸ ነቲ ኩነታት ናይቲ ድቃስ እቲ ሰብኣዊ ንቃሕትና ዘለዎ የርኢ፣ የመልክት።

ተሳፈርቲ ናይ ዝዀነ ዓይነት ትራንስፖርት ኣብ ከተማ፣ ገለ ግዜ ካብ ጎደና የሕልፉዎ፣ ደቒሶም ነበሩ ምስ ነቐሑ ኸኣ ካብ ጎደና ከም ዘሕለፉዎም ይርድኦም ሕጂ ድማ ቁሩብ ጎደናታት ተመሊሶም ብእግሮም ክኸዱ ይግደዱ።

ኣዝዩ ሒደት ግዜ እዩ ሰብ ብሓቂ ዝነቓሕን ንውሑድ እዋናት ምስ ዝነቓሕ፣ ከም ኣብ ኩነታት ናይ ዘይውዳእ ፍርሒ፡ ንርእሱ ንእዋን ምሉእ ብምሉእ ይርእዮ። እዚ እዋናት ፈጺሙ ኣይርሳዕን።

እቲ ንብዓል ቤቱ ተመሊሱ ናብ ቤቱ ዝኸይድ ድሕሪ ምምላሱ ኻብቲ ዅሉ ከተማ ኲሉ ኣተሓሳስባኡ፣ ኲሉ ምኽንያታት፣ ኲሉ ሰባት፣ ኲሉ ነገራት ወዘተ ወዘተ ወዘተ ብንጹር ክዝክር ኣዝዩ ከቢድ እዩ። ክዝክር ምስ ፈተነ ኣብ ተዘክሮኡ ዓበይቲ ክፍተታት ይረክብ እዚ ድማ ነቲ ናይቲ ዝዓመቚ ድቃስ ዘሎ ኩነታት ማለት እዩ።

ገለ ተመሃሮ ስነ-ኣእምሮ ካብ ቅጽበት ናብ ቅጽበት ንቑሓት ኪነብሩ ሓሲቦም ነበሩ፣ ግናኸ ብሃንደበት ይድቅሱ፣ ምናልባት ኣብ ጎደና ፈታዊ ምስ ረኸቡ፣ ገለ ነገር ንምግዛእ ናብ መኽዘን ምስ ኣተዉ ወዘተ እሞ ሸነኽ ሰዓታት ሓሊፉ ካብ ቅጽበት ናብ ቅጽበት ንቑሓትን ነቓሕትን ኪነብሩ ዝነበሮም ውሳኔ ምስ ተዘክሮም፣ ኣብቲ ቦታ እቲ ምስ ኣተዉ፣ ወይ ነቲ ሰብ ምስ ረኸቡ ከም ዝደቐሱ ይርድኦም ወዘተ ወዘተ ወዘተ።

ኣስተውዓልት ዘለዎ ሰብ ምዃን ኣዝዩ ከቢድ እዩ ግናኸ ካብ ቅጽበት ናብ ቅጽበት ነቓሕትን ተጠንቀቕትን ክትነብር ብምምሃር ናብዚ ኩነታት ክትበጽሕ ትኽእል።

ናብ ኣስተውዓልት ክንበጽሕ እንተደሊና ንርእስና ብምልኣት ክንፈልጥ የድልየና።

ዅላትና ኣነ፣ ባዕለይ፣ እቲ ኢጎ ኣሎና ንርእስና ንምፍላጥ ክንፍትሾ ዝግብኣና ርእስና ንምፍላጥ ድማ ኣስተውዓሊት ንኸውን።

ንነፍሲ ወከፍ ጉድለታትና ብባዕልና ምዕዛብ፣ ምትንታን፣ ምርዳእ ብህጹጽ የድሊ።

ኣእምሮና፣ ስምዒታትና፣ ልምድታትና፣ ስምዒታትናን ጾታዊ ርክብናን ክንጽናዕ የድሊ።

ኣእምሮ ብዙሓት ደረጃታት፣ ዞባታት ወይ ክፍሊታት ድብቁ ኣለዎ ነዚኦም ድማ ብዕምቆት ብምዕዛብ፣ ብምትናን፣ ብዓሚቚ ምርምርን ብዕምቊ ዝዀነ ውሽጣዊ ምርዳእን ክንፈልጦም የድሊ።

ዝዀነ ይኹን ጉድለት ካብቲ ኣእምሮኣዊ ዞባ ጠፊኡ ኣብ ካልኦት ደረጃታት ናይቲ ዘይነቓሕ ኣእምሮ ክቕጽል ይኽእል።

እቲ ዝድለ ቀዳማይ ነገር ንገዛእ ርእስኻ ምሕሳይን ስቓይን ንምርዳእ ምትንሳእ እዩ። ድሕሪኡ ኣነ ካብ ቅጽበት ናብ ቅጽበት ትመውት። ሞት ናይቲ ስነ-ኣእምሮኣዊ ኣነ ብህጹጽ የድሊ።

ክሞት ጥራይ እዩ እቲ ብሓቂ ኣስተውዓሊ ዝዀነ ሰብ ኣብ ውሽጥና ዝውለድ። ንሱ ጥራይ እዩ ናይ ሓቂ ኣስተውዓሊ ስልጣን ክጥቀም ዝኽእል።

ምንቃሕ፣ ምሟት፣ ምውላድ። እዚኦም ናብ ናይ ሓቂ ንቑሕ ህላወ ዝወስዱና ሰለስተ ስነ-ኣእምሮኣዊ ዅነታት እዮም።

ንኽትመውት ምንቃሕ ኣለካ ንኽትውለድ ድማ ምሟት ኣለካ። ከይነቐሐ ዝመውት ዓሻ ቅዱስ ይኸውን። ከይሞተ ዝውለድ ከኣ እቲ ኣዝዩ ጻድቕን ኣዝዩ ክፉእን ዝዀነ ክልተ ስብእና ዘለዎ ሰብ ይኸውን።

ኣተገባብራ ናይቲ ናይ ሓቂ ስልጣን ነቶም ኣስተውዓሊ ሰብ ዘለዎም ጥራይ እዩ ክግበር ዝኽእል።

እቶም ገና ኣስተውዓሊ ሰብ ዘይብሎም፣ እቶም ገና ኣስተውዓልት ዘይብሎም፣ ንስልጣን ይግልጹን ብዙሕ ጉድኣት የውርዱን።

መምህራን ከመሓድሩ ክመሃሩ ይግብኦም እቶም ተመሃሮ ድማ ክእዘዙ ክመሃሩ ይግብኦም።

እቶም ንትእዛዝ ዝቃወሙ ስነ-ኣእምሮኣውያን ብሓቂ ተጋገይቲ እዮም ምኽንያቱ ቅድም ክእዘዝ ከይተማህረ ዋላ ሓደ ብኣስተውዓልት ከማሕድር ኣይክእልን።

ብኣስተውዓልት ከመሓድርን ብኣስተውዓልት ክእዘዝን ክኽእል ኣለዎ።