እቲ ሳይንሳዊ ቃላታዊ ጸወታ

ኣመክንዮኣዊ ኣዘራርባ ብተወሳኺ፡ እቶም “ኣብ ውሽጢ”ን “ብዛዕባ” ዚብሉ ሓሳባት ይጸልውዎን ይውስንዎን እዮም፣ ንሳቶም ከቶ ናብቲ ቀጥታዊ ተመክሮ ናይቲ ሓቂ ኣየብጽሑናን።

ፍጻሜታት ተፈጥሮ፡ ከምቲ ስነ-ፍልጠት ዚርእዮ ኣዝዩ ዝረሓቐ እዩ።

ብርግጽ፡ ዝኾነ ይኹን ፍጻሜ ምስ ተረኽበ፡ ብኡ ንብኡ ብኸምዚ ወይ ብኸምቲ ኸቢድ ቃል ናይቲ ስነ-ፍልጠታዊ ቋንቋ ይግለጽ ወይ ይስየም።

ንጹር እዩ፡ እቶም ኣዝዮም ኸበድቲ ቃላት ናይቲ ዘመናዊ ስነ-ፍልጠት ንድንቁርና ንምኽሳቱ ጥራይ እዮም ዜገልግሉ።

ፍጻሜታት ተፈጥሮ ብዝኾነ ይኹን መገዲ ከምቲ እቶም ስነ-ፍልጠተኛታት ዚርእይዎ ኣይኮነን።

ህይወት ምስ ኩሎም መስርሕታትን ፍጻሜታትን ካብ እዋን ናብ እዋን፡ ካብ ቅጽበት ናብ ቅጽበት ትካየድ፣ እቲ ስነ-ፍልጠታዊ ኣእምሮ ንትንትንዋ ደው ምስ ዜብላ፡ ብሓቂ ይቐትላ።

ካብ ዝኾነ ይኹን ተፈጥሮኣዊ ፍጻሜ ዚውሰድ ዝኾነ ይኹን ግምት፡ ብዝኾነ ይኹን መገዲ ምስቲ ዝተወሰነ ሓቅነት ናይቲ ፍጻሜ ማዕረ ኣይኮነን፡ ብሳላሕታ እቲ ብገዛእ ርእሱ ንድፈ-ሓሳባት ዚስሕት ኣእምሮ ናይቲ ተመራማሪ፡ ኣብቲ ሓቅነት ናይቲ ግምታቱ ጽኑዕ እምነት ኣለዎ።

እቲ ዝሰሓተ ኣእምሮ ኣብ ፍጻሜታት ነጸብራቕ ናይ ገዛእ ርእሱ ኣምርታት ጥራይ ዘይኮነ ዚርኢ፡ ግን ከኣ ዝኸፍአ ድማ ነቲ ፍጻሜታት ልክዕን ምሉእ ብምሉእ ምስ ኩሎም እቶም ኣብ ኣእምሮ ዚውሰዱ ኣምርታት ማዕረ ክኾኑ ብምልኪ ይደሊ።

እቲ ፍጻሜ ናይ ኣእምሮኣዊ ስሕተት ኣዝዩ ባህ ዜብል እዩ፡ ሓደ እኳ ካብቶም ዕሸላት ዘመናውያን ተመራመርቲ ነቲ ሓቅነት ናይ ገዛእ ርእሶም ስሕተት ኣይቅበልዎን።

ብርግጽ፡ እቶም ብልህታት ናይዚ እዋን እዚ ብዝኾነ ይኹን መገዲ ኸም ዚሰሓቱ ኣይቅበልዎን።

እቲ ሓይሊ ናይ ውልቃዊ ምምዕዳው ኣብቲ ሓቅነት ናይ ኩሎም እቶም ኣምርታት ናይቲ ስነ-ፍልጠታዊ ቋንቋ ከም ዚኣምኑ ገይርዎም እዩ።

ንጹር እዩ፡ እቲ ዝሰሓተ ኣእምሮ ኹሉ ኸም ዚፈልጥ የሐልል፡ ብምልኪ ድማ ኩሎም መስርሕታት ናይ ተፈጥሮ በቲ መገዲ ናይቲ ብልህነቱ ክኸዱ ይደሊ።

ሓድሽ ፍጻሜ ብቕልጡፍ ምስ ተራእየ፡ ይምደብ፡ ይሰየም፡ ኣብ ከምዚ ወይ ኣብ ከምቲ ቦታ ይግበር፡ ከም ሓቂ እንተ ተረዲእዎ።

ነቶም ፍጻሜታት ንምስያም ኣማኢት ኣሽሓት ቃላት ተፈጢሮም ኣለዉ፡ እቶም ሓሰውቲ ምሁራት ግን ብዛዕባ ሓቅነት ናይቶም ኣይፈልጡን።

ከም ህያው ኣብነት ናይ ኩሉ እቲ ኣብዚ ምዕራፍ እዚ እነረጋግጾ ዘሎና፡ ነቲ ሰብነት ክንጠቅስ ኢና።

ብስም ሓቂ፡ እዚ ኣካላዊ ሰብነት ንዘመናውያን ተመራመርቲ ምሉእ ብምሉእ ከም ዘይፍለጥ ብጽንዓት ከነረጋግጽ ንኽእል ኢና።

ከምዚ ዝኣመሰለ መግለጺ ኣብ ቅድሚ መራሕቲ ናይቲ ዘመናዊ ስነ-ፍልጠት ኣዝዩ ትዕቢተኛ ኪኸውን ይኽእል እዩ፡ ብዘይ ጥርጥር ካባታቶም ነፍርዶ ኢና።

ይኹን እምበር፡ ከምዚ ዝኣመሰለ ዓቢ መግለጺ ንኽንገብር ኣዝዩ ድልዱል መሰረት ኣሎና፤ ብሳላሕታ እቶም ዝሰሓቱ ኣእምሮታት ብናይ ሓሶት ፍልጠቶም ርግጸኛታት ስለ ዝኾኑ፡ ነቲ ጭካኔ ዝመልኦ ሓቅነት ናይ ድንቁርናኦም ክቕበልዎ ኣይክእሉን እዮም።

ነቶም መራሕቲ ናይቲ ዘመናዊ ስነ-ፍልጠት፡ እቲ ኮንት ደ ካሊዮስትሮ፡ ባህ ዜብል ተዋሳኣይ ናይ መበል 16፡ 17ን 18ን ክፍለ-ዘመናት፡ ገና ኣብ መበል 20 ክፍለ-ዘመን ከም ዚነብር እንተ ኾይንና ንነግሮም፡ እቲ ፍሉጥ ፓራሴልሱስ፡ ፍሉጥ ሓካይም ናይቲ ማእከላይ ዘመን፡ ገና ከም ዘሎ እንተ ኾይንና ንነግሮም፡ እቶም መራሕቲ ናይቲ ሕጂ ዘሎ ስነ-ፍልጠት ከም ዚስሕቁልናን መግለጽና ኸቶ ከም ዘይቅበልዎን ርግጸኛታት ክትኾኑ ትኽእሉ ኢኹም።

ይኹን እምበር፡ ከምኡ እዩ፡ ሎሚ ኣብ ልዕሊ ምድሪ እቶም ናይ ሓቂ ተለወጥቲ፡ ዘይሞቱ ሰባት ምስ ኣካላት ካብ ኣሽሓትን ሚልዮናትን ዓመታት ንድሕሪት ዚምልሱ ይነብሩ ኣለዉ።

እቲ ደራሲ ናይዚ ስራሕ ነቶም ተለወጥቲ ይፈልጦም እዩ፡ ነቲ ዘመናዊ ጥርጠራ፡ ነቲ ስሕተት ናይቶም ስነ-ፍልጠተኛታትን ነቲ ኩነታት ድንቁርና ናይቶም ብልህታትን ኣይስሕትን እዩ።

በዚ ኹሉ ብዝኾነ ይኹን መገዲ እቶም መሻየኽቲ ናይቲ ስነ-ፍልጠታዊ ቋንቋ ነቲ ሓቅነት ናይቶም ዘይተለምዱ መግለጽና ኸም ዚቅበልዎም ኣብ ዝብል መሃይምነት ኣይንወድቕን ኢና።

እቲ ሰብነት ናይ ዝኾነ ይኹን ተለዋዋጢ ንቲ ቓንቓ ስነ-ፍልጠት ናይዚ ጊዜ እዚ ተጻብኦ እዩ።

እቲ ሰብነት ናይ ዝኾነ ይኹን ተለዋዋጢ ቅርጹ ክልውጥን ድሕሪኡ ብዘይ ዝኾነ ጉዳት ናብቲ ንቡር ኩነታቱ ክምለስን ይኽእል።

እቲ ሰብነት ናይ ዝኾነ ይኹን ተለዋዋጢ ብቅጽበት ኣብቲ ራብዓይ ዓምዲ ክኣቱን ክሳብ ዝኾነ ይኹን ኣትክልታዊ ወይ እንስሳዊ ቅርጺ ክሕዝን ድሕሪኡ ብዘይ ዝኾነ ጉዳት ናብቲ ንቡር ኩነታቱ ክምለስን ይኽእል።

እቲ ሰብነት ናይ ዝኾነ ይኹን ተለዋዋጢ ነቶም ኣረገውቲ ጽሑፋት ናይ ስሉጥ ኣካላዊ ኣሰራርሓ ብጽኑዕ ይጻረር።

ብሳላሕታ ዝኾነ ኻብዚ መግለጽታት ነቶም ዝሰሓቱ ናይቲ ቋንቋ ስነ-ፍልጠት ክስዕሮም ኣይክእልን እዩ።

እዞም ኣሕዋት፡ ኣብ ልዕሊ መንበሮም ተቐሚጦም፡ ብዘይ ጥርጥር ብንዕቀት፡ ምናልባት ብቁጥዓ፡ ምናልባት እውን ብቁሩብ ምሕረት ክጥምቱና እዮም።

ይኹን እምበር፡ ሓቂ እቲ ሓቂ እዩ፡ ሓቅነት ናይቶም ተለወጥቲ ከኣ ንኹሉ ዘመናዊ ንድፈ-ሓሳብ ተጻብኦ እዩ።

እቲ ደራሲ ናይቲ ስራሕ ነቶም ተለወጥቲ ይፈልጦም፡ ሓደ እኳ ኸም ዚኣምኖ ግን ኣይጽበን።

ነፍሲ ወከፍ ኣካል ናይቲ ሰብነት ብሕግታትን ሓይልታትን ዚቆጻጸር እዩ፡ እቶም ዝሰሓቱ ናይቲ ስነ-ፍልጠታዊ ቋንቋ ኸኣ ርሑቕ እውን ኣይፈልጡዎን።

እቶም ንጥረ ነገራት ናይቲ ተፈጥሮ ባዕላቶም ንባዕላቶም ንተግባራዊ ስነ-ፍልጠት ዘይፍለጡ እዮም፤ እተን ዝበለጻ ኬሚካላዊ ቀመራት ዘይተማልኣ እየን፤ H2O፡ ክልተ ኣቶማት ናይ ሃይድሮጅንን ሓደ ናይ ኦክስጅንን ንምፍጣር ማይ፡ ተሞክራዊ እዩ።

ኣብ ላቦራቶሪ ነቲ ኣቶም ናይ ኦክስጅን ምስ ክልተ ናይ ሃይድሮጅን ንምጽምባር እንተ ፈቲንና፡ ማይ ወይ ዝኾነ ይኹን ኣይፍጠርን እዩ፡ ምኽንያቱ እዚ ቀመር እዚ ዘይተማልአ ስለ ዝኾነ፡ ነቲ ንጥረ ነገር ሓዊ የድልዮ፡ በዚ እተጠቕሰ ንጥረ ነገር ጥራይ እዩ ማይ ክፍጠር ዚኽእል።

ምርዳእ እኳ ኣዝዩ ብሩህ እንተ ኾነ፡ ከቶ ናብቲ ተመክሮ ናይቲ ሓቂ ኪመርሓና ኣይክእልን እዩ።

እቲ ምድላው ናይ ንጥረ ነገራት ከምኡ እውን እቶም ኸበድቲ ቃላት ዚስየሙሎም፡ ከም መኽደኒ ንምኽሳት ድንቁርና ጥራይ እዩ ዜገልግል።

ኣእምሮ ከምዚ ወይ ከምቲ ንጥረ ነገር ዝተወሰነ ስም ከም ዘለዎን ባህርያት ከም ዘለዎን ኪደሊ፡ ዘይመስግንን ዘይከኣልን እዩ።

ለምንታይ እዩ እቲ ኣእምሮ ኹሉ ኸም ዚፈልጥ ዜሐልል፧ ስለምንታይ እዩ ንንጥረ ነገራትን ፍጻሜታትን ከምቲ ኺመስሎ ዚስሕት፧ ስለምንታይ እዩ እቲ ምስትውዓል ተፈጥሮ ፍጹም ቅዳሕ ናይ ኩሎም ንድፈ-ሓሳባቱን ኣምርታቱን ርእይቶታቱን ትምህርትታቱን ቅድመ ኣምርታቱን ኣድልዎታቱን ክትከውን ዚደሊ፧

ብሓቂ፡ እቶም ተፈጥሮኣዊ ፍጻሜታት ከምቲ ኺመስሎም ዘሎ ኣይኮኑን፡ እቶም ንጥረ ነገራትን ሓይልታት ናይቲ ተፈጥሮ ከኣ ብዝኾነ ይኹን መገዲ ከምቲ እቲ ኣእምሮ ዚሓስቦም ኣይኮኑን።

እቲ ዝነቕሕ ንቕሆ ኣእምሮ ኣይኮነን፡ ተዘክሮ እውን ኣይኮነን፡ ወይ ተመሳሳሊ። እቲ ዝተፈትሐ ንቕሆ ጥራይ እዩ ባዕሉን ብቀጥታን ነቲ ሓቅነት ናይቲ ናጻ ህይወት ኣብ ምንቅስቓሱ ኺፍትኖ ዚኽእል።

ይኹን እምበር፡ ኣብ ዉሽጢ ርእስና ዝኾነ ይኹን ውልቃዊ ንጥረ ነገር ክሳብ ዝህልው፡ እቲ ንቕሆ ኣብ መንጎ ከምዚ ዝኣመሰለ ንጥረ ነገር ምትዕጽጻፍ ኪቕጽል እዩ፡ ስለዚ ኸኣ ነቲ ቀጻልን ፍጹምን ብርሃን ኪሕጐስ ኣይክእልን እዩ።