እተን ሰለስተ ኣእምሮ

ኣዎንታዊ መምርሒ ዘይብሎምን ብምዉቕዑቕ ምጥርጣር ዝመረዙን ብዙሓት ምሁራት ሌባታት ኣብ ኩሉ ቦታ ይርከቡ።

እቲ ኣጸያፊ መርዚ ምጥርጣር ካብ መበል 18 ክፍለ ዘመን ኣትሒዙ ንሰብኣዊ ኣእምሮ ብኣዝዩ ዘስግእ መልክዑ ተላቢዑዎ ኔሩ።

ቅድሚ እቲ ክፍለ ዘመን እታ ኣብ ገጽ سواحل ስጳኛ እትርከብ ኖንትራባዳ ወይ ድብቕቲ ዝተባህለት ደሴት ብቐጻሊ ትርአን ትጭበጥን ነበረት።

እታ ደሴት ኣብ ውሽጢ ራብዓይ ቁመት ከም እትርከብ ጥርጥር የብሉን። ምስቲ ምስጢራዊ ደሴት ዝተተሓሓዙ ብዙሓት ተረታት ኣለዉ።

ድሕሪ መበል 18 ክፍለ ዘመን እታ ዝተጠቕሰት ደሴት ኣብ ዘልኣለማዊነት ጠፊኣ፣ ብዛዕባኣ ዝፈልጥ የለን።

ኣብ ግዜ ንጉስ ኣርቱሮን ፈረሰኛታት ክብ ጠረጴዛን፣ ኣባላ ናይ ተፈጥሮ ኣብ ኩሉ ቦታ እናተራእዩ ናብ ውሽጢ ናይ ኣካላዊ ከባቢና ብዓሚቑ ይሰግጉ ነበሩ።

ብዙሓት ዛንታታት ብዛዕባ ድሙታት፣ ጅኒታትን ተረትን ኣብቲ ልምሉም ኤሪም ዝኾነት ኣየርላንድ ክሳብ ሕጂ ይርከቡ እዮም፤ ብድሌትና ግን እዚ ኹሉ ንጹህ ነገር፣ እዚ ኹሉ ውበት ናይ ነፍሲ ዓለም፣ ብሰንኪ ምሁራት ሌባታት ጥበብን ኣዝዩ ዝበዝሕ ናይ እንስሳዊ ማንነት ምዕባለን ደጊም ብሰብኣዊ ፍጥረት ኣይርአን እዩ።

ሎሚ እቶም ምሁራት ብዛዕባ እዚ ኹሉ ነገር ይስሕቑ፣ ኣብ ውሽጦም እኳ ደሓን እንተዘይኾኑ ከይተረፈ ኣይቕበልዎን እዮም።

ሰባት ሰለስተ ኣእምሮታት ከም ዘሎና እንተዝርድኡ፣ ካልእ ደሃይ ምተሰምዐ፣ ምናልባት እኳ ነዚ ትምህርቲታት እዚ ብዝያዳ ምተገደሱ ነይሮም።

እቲ ዘሕዝን ግን እቶም ዘይፈልጡ ምሁራት፣ ኣብቲ ኸቢድ ትምህርቲ ዝጠሓሉ፣ ነዚ ትምህርትታትና ኣትኩሮም ንምጽናዕ እኳ ግዜ የብሎምን።

እዞም ድኻታት ሰባት እዚኣቶም ኣርኪቶም እዮም፣ ብኸንቱ ምሁርነት ተዋሪዶም ይርከቡ፣ ብቕኑዕ መገዲ ከም ዝኸዱ ይሓስቡ፣ ኣብ መወዳእታ ዘየብሉ ጽርግያ ከም ዝኣተዉ እኳ ኣይግምቱን እዮም።

ብናይ ሓቂ ስም ከምኡውን ብሓጺሩ ሰለስተ ኣእምሮታት ከም ዘሎና ክንዛረብ ይግበኣና።

ንመጀመርታ ስምዒታዊ ኣእምሮ ክንብሎ ንኽእልን ይግበኣናን፣ ንኻልኣይ ከኣ ማእከላይ ኣእምሮ ኢልና ክንሰይሞ ኢና። ንሳልሳይ ከኣ ውሽጣዊ ኣእምሮ ክንብሎ ኢና።

ሕጂ ነፍሲ ወከፍ ካብዞም ሰለስተ ኣእምሮታት ፈሊናን ብጥንቃቐን ክንጽንዖም ኢና።

ከይተርጎመና ስምዒታዊ ኣእምሮ እቲ ትሕዝትኡ ዝምልከት ሓሳባት ብናይ ግዳም ስምዒት ተረድኦታት የዳሉ።

ኣብ ከምዚ ኹነታት እዚ ስምዒታዊ ኣእምሮ ኣዝዩ ሸካራይን ዓሻን እዩ፣ ብኣካላዊ መልክዑ ዘይተረጋገጸ ዝኾነ ይኹን ነገር ክቕበል ኣይክእልን እዩ።

ከምቲ እቲ ትሕዝትኡ ዝምልከት ሓሳባት ናይ ስምዒታዊ ኣእምሮ መሰረቱ ናይ ግዳም ስምዒት መረዳእታታት ስለ ዝኾነ፣ ብዛዕባ እቲ ሓቂ፣ ብዛዕባ ምሥጢራት ህይወትን ሞትን፣ ብዛዕባ ነፍስን መንፈስን ወዘተ ዝፈልጦ ነገር የብሉን።

ንሌባታት ምሁራት፣ ብስምዒታት ተታሒዞም ኣብ መንጎ እቲ ትሕዝትኡ ዝምልከት ሓሳባት ናይ ስምዒታዊ ኣእምሮ ዝተኣስሩ፣ እቲ ሕቡእ ትምህርትታትና ዕብደት ይመስሎም።

ኣብ ውሽጢ ምኽንያት ናይ ዘይምኽንያት፣ ኣብ ዓለም ናይቲ ዘይቅቡል፣ ብናይ ግዳም ስምዒታዊ ዓለም ስለ ዝተገደዱ ሓቂ ኣለዎም። ከመይ ኢሉ እዩ ስምዒታዊ ኣእምሮ ስምዒታዊ ዘይኮነ ነገር ክቕበል ዝኽእል?

እንተደኣ መረዳእታታት ናይ ስምዒታት ንኹሎም ተግባራውነት ናይ ስምዒታዊ ኣእምሮ ስውር ምንጪ ኾይኖም፣ እዚ ኹሉ ናይ ስምዒት ሓሳባት ከም ዘመንጩ ግልጺ እዩ።

ማእከላይ ኣእምሮ እተፈልየ እዩ፣ እንተኾነ ግና ብዛዕባ ሓቂ ብቐጥታ ዝፈልጦ ነገር የብሉን፣ ክኣምን ጥራይ እዩ ዝኽእል እሞ እቲ ኹሉ እዩ።

ኣብ ማእከላይ ኣእምሮ እምነታዊ እምነታት፣ ዘይተሰባበሩ ስርዓታት ሃይማኖት ወዘተ ኣለዉ።

ውሽጣዊ ኣእምሮ ንቀጥታዊ ተመኩሮ ናይ ሓቂ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ።

ከይተርጎመና ውሽጣዊ ኣእምሮ እቲ ትሕዝትኡ ዝምልከት ሓሳባት ብናይቲ ልዑል ሕልናዊነት ናይቲ ፍጡር ዝተዋህቡ ሓበሬታታት የዳሉ።

ከይተርጎመና ሕልናዊነት ነቲ ሓቂ ክመክሮን ክርድኦን ይኽእል። ሕልናዊነት ብሓቂ ከም ዝፈልጥ ጥርጥር የብሉን።

እንተኾነ ግና ንተግባራዊነት ሕልናዊነት ኣማላዲ፣ ናይ ተግባር መሳርሒ የድልዮ፣ እዚ ኸኣ ውሽጣዊ ኣእምሮ እዩ።

ሕልናዊነት ነቲ ሓቂ ናይ ነፍሲ ወከፍ ተፈጥሮኣዊ ክስተት ብቐጥታ ይፈልጥን ብውሽጣዊ ኣእምሮ ኣቢሉ ክገልጾ ይኽእል።

ውሽጣዊ ኣእምሮ ምኽፋት ካብ ዓለም ናይ ጥርጣሬን ድንቊርናን ንምውጻእ እቲ ዝሕሸ መገዲ እዩ።

እዚ ማለት ውሽጣዊ ኣእምሮ ምኽፋት ጥራይ እዩ እቲ ሓቀኛ እምነት ኣብ ሰብኣዊ ፍጥረት ዝውለድ።

እዚ ጉዳይ ካብ ካልእ መኣዝን እንተድኣ ተመልኪትናዮ፣ እቲ ስፍሓታዊ ምጥርጣር ፍልይ ዝበለ መለለዪ ናይ ድንቊርና እዩ ክንብል ንኽእል ኢና። እቶም ዘይፈልጡ ምሁራት ሚእቲ ሚእቲ ከም ዝጠራጠሩ ጥርጥር የብሉን።

እምነት ቀጥታዊ ምርኣይ ናይቲ ሓቂ እዩ፤ መሰረታዊ ጥበብ፤ ተመኩሮ ናይቲ ካብ ስጋ፣ ስምዒታትን ኣእምሮን ንላዕሊ ዝኾነ ነገር እዩ።

ኣብ መንጎ እምነትን እምነታዊ እምነትን ፍለዩ። እምነታዊ እምነታት ኣብ ማእከላይ ኣእምሮ ተቐሚጦም ይርከቡ፣ እምነት ግን መለለዪ ናይ ውሽጣዊ ኣእምሮ እዩ።

እቲ ዘሕዝን ግን ኩሉ ግዜ እምነታዊ እምነት ምስ እምነት ናይ ምሕዋስ ኣዝማሚያ ኣሎ። እኳ ደኣ እውን ዘደንቕ እንተኾነ፣ ነዚ ዝስዕብ ከነጕልሕ ኢና፦ “እቲ ሓቀኛ እምነት ዘለዎ ከኣ ክኣምን ኣየድልዮን እዩ።”

እቲ ሓቀኛ እምነት ህያው ጥበብ፣ ግቡእ ፍልጠት፣ ቀጥታዊ ተመኩሮ ስለ ዝኾነ እዩ።

እቲ ዝኾነ ነገር ኣብ ብዙሓት ክፍለ ዘመናት እምነት ምስ እምነታዊ እምነት ተሓዊሱ ኔሩ እዩ፣ ሕጂ ከኣ እምነት ሓቀኛ ጥበብ እምበር ከንቱ እምነታዊ እምነት ከም ዘይኮነ ንሰባት ንምርዳእ ብዙሕ ስራሕ የድሊ።

እቶም ጠቢባን ተግባራውነት ናይ ውሽጣዊ ኣእምሮ ምንጪ ዝኾኑ ኹሎም እቶም ኣብ ሕልናዊነት ዝተቐመጡ ዘደንቑ ሓበሬታታት ናይ ጥበብ እዮም።

እቲ ውሽጣዊ ኣእምሮኡ ዝኸፈተ ነቲ ዝሓለፈ ህይወቱ ይዝክር፣ ነቲ ምስጢራት ናይ ህይወትን ሞትን ይፈልጥ፣ ብዝኣንበቦ ወይ ብዘየንበቦ ዘይኮነስ፣ ብኻልእ ብዝተባህለ ወይ ብዘይተባህለ ዘይኮነስ፣ ብዝኣመነ ወይ ብዘየኣመነ ዘይኮነስ፣ ብቀጥታ ተመኩሮ፣ ብህያውነት፣ ብውልቃዊነት እዩ ዝፈልጥ።

እዚ ንብሎ ዘለና ንስምዒታዊ ኣእምሮ ደስ ኣይብሎን፣ ካብ ስልጣኑ ስለ ዝወጸ ክቕበሎ ኣይክእልን እዩ፣ ምስ መረዳእታታት ናይ ግዳም ስምዒታት ዝኾነ ይኹን ዝምድና የብሉን፣ ምስቲ ትሕዝትኡ ዝምልከት ሓሳባት ዘይተተሓሓዘ እዩ፣ ምስቲ ኣብ ቤት ትምህርቲ ዝተማህሮ፣ ኣብ ዝተፈላለዩ መጻሕፍቲ ዝተምሃሮ ወዘተ ዝኾነ ይኹን ዝምድና የብሉን።

እዚ ንብሎ ዘለና ንማእከላይ ኣእምሮ እውን ኣይቅበሎን እዩ፣ ምኽንያቱ እቲ ዝኣምኖ ስለ ዝነጽግ፣ እቲ ናይ ሃይማኖት ኣስተምህሮቱ ክዝክር ዝገበሮ ስለ ዘፍርስ እዩ።

እቲ ዓቢይ ካቢር ዝኾነ የሱስ ንደቀ መዛሙርቱ “ካብ እርሻስ ናይ ሰዱቃውያንን ካብ እርሻስ ናይ ፈሪሳውያንን ተጠንቀቑ” እናበለ የተንብሆም።

የሱስ ክርስቶስ በዚ መጠንቀቕታ ንትምህርቲ ናይቶም ስፍሓታውያን ሰዱቃውያንን ናይቶም ግቡዛት ፈሪሳውያንን ከም ዝጠቐሰ ግልጺ እዩ።

ትምህርቲ ናይ ሰዱቃውያን ኣብ ስምዒታዊ ኣእምሮ እዩ ዝርከብ፣ ንሱ ኸኣ ትምህርቲ ናይቶም ሓሙሽተ ስምዒታት እዩ።

ትምህርቲ ናይ ፈሪሳውያን ኣብ ማእከላይ ኣእምሮ እዩ ዝርከብ፣ እዚ ዘይምርመርን ዘይስበርን እዩ።

ፈሪሳውያን ጽቡቓት ሰባት ምዃኖም ንኽንገርዎም፣ ኣብ ቅድሚ ካልኦት ንምምሳል፣ ንርእሶም ግን ከቶ ኣይሰርሕሉን እዮም ማለት ንስርዓቶም ንምክባር ይካፈሉ ምዃኖም ንጹር እዩ።

ኣእምሮኣዊ ብዝኾነ ኣገባብ ክንሓስብ እንተዘይተምሂርና፣ ውሽጣዊ ኣእምሮ ንምኽፋት ኣይከኣልን እዩ።

ከይተርጎመና ሓደ ሰብ ንርእሱ ክዕዘብ እንተጀሚሩ ኣእምሮኣዊ ብዝኾነ ኣገባብ ከም ዝጀመረ መርኣያ እዩ።

እቲ ናይ ገዛእ ርእስኻ ስነ ኣእምሮ ሓቂ ምዃኑን መሰረታዊ ንምቕያር ከም ዝከኣልን ክሳብ ዘይተኣመንካ፣ ንርእስኻ ብስነ ኣእምሮኣዊ ኣገባብ ናይ ምርኣይ ኣድላይነት ኣይስምዓካን እዩ።

ብኣንጻሩ ግን ብዙሓት ትምህርትታት ክትቅበል ከለኻ፣ ንሕልናዊነት ንነፍሲ ንምውጻእ ኢልካ፣ ነቶም ኣብ መንፈስካ ተሰኪምካዮም ዘለኻ ዝተፈላለዩ ኣነነታት ንምጥፋእ ከም ዘሎካ ክትርድኦ ከለኻ፣ ስነ ኣእምሮኣዊ ርእስኻ ምርኣይ ብግብርን መሰልን ትጅምር።

ንጹር እዩ እቲ ኣብ መንፈስና ተሰኪምናዮም ዘለና ዘየድልዩ ነገራት ምውጋድ ንውሽጣዊ ኣእምሮ ንምኽፋት ይመርሕ።

እዚ ኹሉ እቲ ዝተጠቕሰ ምኽፋት ብተወሳኺ እዩ ዝግበር ማለት እዩ፣ ኣብ መንፈስና ተሰኪምናዮም ዘለና ዘየድልዩ ነገራት እናወገድና ክንከይድ ከለና።

እቲ ዘየድልዩ ነገራት ኣብ ውሽጡ ብሚእቲ ሚእቲ ዝወገደ፣ ውሽጣዊ ኣእምሮኡ እውን ብሚእቲ ሚእቲ ከም ዝኸፈተ ንጹር እዩ።

ከምዚ ዝኣመሰለ ሰብ ፍጹም እምነት ክህልዎ እዩ። ሕጂ እቲ ክርስቶስ ዝበሎ ቃላት ክትርድእዎ ትኽእሉ ኢኹም፦ “ከም ፍረ ሰናፍጭ ዝኣክል እምነት እንተዝህልወኩም ኣኽራን ምነቐነቕኩም።”