ኣሉታዊ ኣተሓሳስባታት

ሓያልን ምሉእ ብምስትብሃልን ምሕሳብ ኣብዚ ዘመን ውድቀት ኣዝዩ ሓዱሽ ይመስል። ካብ ምሁራዊ ማእከል ዝተፈላለዩ ሓሳባት ይምንጩ፡ ከምቶም ድንቁራን ምሁራት ብስሕተት ከም ዝኣምንዎ ካብ ሓደ ዘይቅየር ማንነት ዘይኮነስ ካብቶም ኣብ ነፍሲ ወከፍና ዘለዉ ዝተፈላለዩ “ኣነታት” እዩ።

ሓደ ሰብ ሓሳባት ክሓስብ ከሎ፡ ባዕሉ ብገዛእ ፍቓዱ ኸም ዝሓስብ እዩ ዝኣምን። እቲ ድኻ ምሁር እንስሳ ግን፡ እቶም ኣብ ኣእምሮኡ ዝሓልፉ ብዙሓት ሓሳባት ካብቶም ኣብ ውሽጥና እንጾሮም ዝተፈላለዩ “ኣነታት” ከም ዝመጹ ክግንዘብ ኣይደልን እዩ።

እዚ ማለት ናይ ሓቂ ኣስተውዓልቲ ውልቀሰባት ኣይኮናን ማለት እዩ። ናይ ውልቂ ኣእምሮ ገና የብልናን ማለት እዩ። ይኹን እምበር ነፍሲ ወከፍ ካብቶም ኣብ ውሽጥና እንጾሮም ዝተፈላለዩ “ኣነታት”፡ ነቲ ምሁራዊ ማእከልና ይጥቀመሉ፡ ክሓስብ ምስ ዝኽእል ነፍሲ ወከፍ ግዜ ይጥቀመሉ። ስለዚ፡ ነቲ ከም ናይ ውልቂ ንብረትና ጌርና ብምውሳድ፡ ምስ ከምዚ ወይ ከምቲ ኣሉታዊን ጎዳእን ሓሳብ ምፍላጥ ዘይግቡእ እዩ።

ንጹር እዩ፡ እዚ ወይቲ ሓሳብ ካብቲ ኣብ ዝኾነ እዋን ነቲ ምሁራዊ ማእከልና ብዘይግቡእ ካብ ዝተጠቐመሉ ዝኾነ ይኹን “ኣነ” ዝመጸ እዩ። ኣሉታዊ ሓሳባት ዝተፈላለዩ ዓይነታት ኣለዉ፡ ጥርጣረ፡ ንኻልእ ሰብ ዘይምትእምማን፡ ሕማቕ ድሌት፡ ስምዒታዊ ቅንኢ፡ ሃይማኖታዊ ቅንኢ፡ ፖለቲካዊ ቅንኢ፡ ቅንኢ ብዕርክነት ወይ ስድራቤት፡ ስስዐ፡ ፍትወት፡ በቀል፡ ቍጥዓ፡ ትዕቢት፡ ቅንኣት፡ ጽልኢ፡ ቂም፡ ስርቂ፡ ምንዝርና፡ ድንቁርና፡ ጥሜት ወዘተ ወዘተ ወዘተ።

በሓቂ ክንዛረብ ከለና፡ ብዙሓት ስነልቦናዊ ጉድለታት ስለ ዘለዉና፡ ናይ ሓጺን ቤተመንግስቲ እንተሃልዩናን ሺሕ ልሳናት ንምዝራብ እንተሃልዩናን እኳ ብግቡእ ክንዝርዝሮም ኣይንኽእልን ኢና። ከም ሳዕቤን ወይ ሳዕቤን ናይቲ ቅድም ዝተገለጸ፡ ምስ ኣሉታዊ ሓሳባት ምፍላጥ ዘይግቡእ እዩ።

ከምቲ ሳዕቤን ብዘይ ምኽንያት ክህሉ ዘይክእል፡ ብኽብሪ ነረጋግጽ፡ ሓሳብ ባዕሉ፡ ብፍጥረታዊ መለኮት ፈጺሙ ክህሉ ኣይክእልን እዩ… ኣብ መንጎ ሓሳባትን ሓሳባትን ዘሎ ርክብ ንጹር እዩ። ነፍሲ ወከፍ ኣሉታዊ ሓሳብ ኣብ ዝተፈላለየ ሓሳቢ እዩ ጀሚሩ።

ኣብ ነፍሲ ወከፍና ብዙሓት ኣሉታዊ ሓሳባት ኣለዉ፡ ልክዕ ከምቲ ብሓደ ዓይነት መንገዲ። እዚ ሕቶ እዚ ካብቲ ብዙሕነታዊ “ሓሳብን ሓሳባትን” ዝብል ኣንፈት ተመልኪቱ፡ ነፍሲ ወከፍ ካብቶም ኣብ ስነ-ኣእምሮና እንጾሮም “ኣነታት” ብርግጽ ዝተፈላለየ ሓሳቢ እዩ።

ኣብ ውሽጢ ነፍሲ ወከፍና፡ ዘይከራኸር ብዙሓት ሓሳባት ኣለዉ። ይኹን እምበር ነፍሲ ወከፎም ከም በሓቂ ክፋል ጥራይ ክነሱ፡ ኣብ ሓደ እዋን ኵሉ ይመስሎም… እቶም ውሸታውያን፡ ትዕቢተኛታት፡ ናርሲሳውያን፡ ፈርሀተኛታት ነቲ “ብዙሕነት ናይቶም ሓሳባት” ዝብል ሓሳብ ፈጺሞም ኣይቅበልዎን፡ ምኽንያቱ ንርእሶም ኣዝዮም ስለ ዝፈትዉ፡ “ኣቦ ታርዛን” ወይ “ኣደ ጫጫ” ኾይኖም ስለ ዝስምዑ…

ከምዚኦም ዝኣመሰሉ ዘይተፈጥሮ ሰባት እሞ፡ ፍሉይ፡ ብሉጽ፡ ግሩም ናይ ውልቂ ኣእምሮ ከም ዘይብሎም ከመይ ገይሮም ክቕበሉ ይኽእሉ፧… ይኹን እምበር ከምዚኦም ዝኣመሰሉ “ኣዋቂታት” ንርእሶም እቲ ዝበለጸ ነገር እዮም ዝሓስቡ፡ ጥበብን ትሕትናን ንምርኣይ ድማ ክዳን ኣሪስቲፐስ እኳ ይኽደኑ…

ኣሪስቲፐስ ጥበብን ትሕትናን ንምርኣይ ብዝተነጻጸልን ዝተበሳበሰ ክዳን ከም ዝተኸደነ፡ ንየማነይቲ ኢዱ ድማ በትር ፍልስፍና ከም ዝሓዘ ተነግረ። ብጐደናታት ኣቴንስ ይኸይድ ነበረ፡ ብጐደናታት ኣቴንስ ድማ ይኸይድ ነበረ። ሶቅራጥ ክመጽእ ከሎ ምስ ረኣዮ፡ “ኦ ኣሪስቲፐስ፡ ትዕቢትካ ብኣንፈታት ክዳንካ ኣቢሉ ይርአ ኣሎ!” ኢሉ ብዓውታ ከም ዝተዛረበ ይንገር።

ሓደ ሰብ ሓሲቡ ኸሎ ብሓሳብ ይፍለ፡ ዘልዓለማዊ ኣብ ንቕሓት ዝመልኦ ሓድሽ ነገር፡ ንቕሓት ምርኣይ ኣብ ዘይነብረሉ ግዜ። ሳዕቤኑ ድማ ነቲ ሓሳብ ኣብ ሕቶ ዘእትዎ ኣሉታዊ “ኣነ” ዝፈጥሮ ዘስግእ ሓይሊ ብዝያዳ የደልድሎ ማለት እዩ።

ነቲ ኣሉታዊ ሓሳብ ብዝሓየለ መጠን ምስ ፈለጥናዮ፡ ነቲ ዝገልጾ “ኣነ” ብዝበለጸ መጠን ባሮት ንኸውን። ምስ ግኖሲስ፡ ምስቲ ስውር መንገዲ፡ ምስቲ ኣብ ርእስኻ ምስራሕ፡ ፍሉያት ፈተናታትና ልክዕ ኣብቶም ንግኖሲስ ዝጸልኡ “ኣነታት”፡ ምስቲ ሚስጥራዊ ስራሕ፡ ምኽንያቱ ኣብ ውሽጢ ስነ ኣእምሮና ምህላዎም ብግኖሲስን ብስራሕን ሓደገኛ ኸም ዝኾነ ኣይፈልጡን እዮም።

እቶም “ኣሉታውያን ኣነታት” እቲኦምን ፈታናታት እቲኦምን ኣብቲ ኣብ ምሁራዊ ማእከልና ዝተዓቝረ ዘሎ ገለ ኽፍልታት ኣእምሮ ብቐሊሉ ይቆጻጸሩን ሳዕቤኑ ድማ ኣሲርን ጎዳእን ኣእምሮኣዊ ጅረት ይፈጥሩ። ነዚ ሓሳባት እዚ እንተተቐቢልናዮም፡ ነቶም ኣብ ሓደ እዋን ንምሁራዊ ማእከልና ዝቆጻጸሩ “ኣሉታዊ ኣነታት” እሞ ካብ ሳዕቤኖም ክንላቐቕ ኣይንኽእልን ኢና።

ነፍሲ ወከፍ “ኣሉታዊ ኣነ” “ንርእሱ ኸም ዝስሕትን” “ከም ዘታልልን” ፈጺምና ክንርስዕ የብልናን። መደምደምታ፡ ይዋሽ። እቲ ተመሃራይ ሃንደበት ሓይሊ ምስ ስኣነ፡ ካብቲ ግኖሲስ፡ ካብቲ ሚስጥራዊ ስራሕ ተስፋ ምስ ቘረጸ፡ ተስፋኡ ምስ ቘረጸን ካብቲ ዝበለጸ ምስ ሓደገን፡ ብሓደ ኣሉታዊ ኣነ ከም እተታለለ ንጹር እዩ።

እቲ “ኣሉታዊ ኣነ ናይ ምንዝርና” ነቲ ኽቡር ቤተሰብ የጥፍኦን ንውሉዳት ድማ የሳቒዮም። እቲ “ኣሉታዊ ኣነ ናይ ቅንኣት” ነቶም ዝተፋቐሩ ሰባት የታልልን ሓጐሶም ድማ የጥፍኦም። እቲ “ኣሉታዊ ኣነ ናይ ሚስጢራዊ ትዕቢት” ንኣመንቲ መንገዲ የታልልን ንሳቶም ድማ ጠቢባን ኰይኖም ስለ ዝስምዑ ንመምህሮም ይንዕቕዎ ወይ ይብድልዎ…

እቲ ኣሉታዊ ኣነ ነቲ ናይ ውልቂ ተመኲሮና፡ ነቲ ዝኽርታትና፡ ነቲ ዝበለጸ ድሌታትና፡ ንቕንዕናና ይጽውዕ፡ ብትኽክል ድማ ነዚ ዅሉ መሪጹ ኣብ ሓደ ሓሳዊ ብርሃን ነገር የቕርብ። ግናኸ ሓደ ሰብ ነቲ “ኣነ” ኣብ ግብሪ ምስ ረኣዮ፡ ኣብ ንቕሓት ተመልኦ ህይወት ምስ ተማህረ፡ ከምዚ ዝኣመሰለ ምትላል ኣይክእልን እዩ።