Wakalaryň Gökden düşen Hakykaty

Afrika, Aziýa we Latyn Amerikasynyň millionlarça ýaşaýjysy açlykdan ölmek howpy abanýar.

“Spray” -lerden çykýan gaz Ýeriň atmosferasynyň ozon gatlagyny düýpgöter ýok edip biler.

Käbir akyldarlar 2000-nji ýyla çenli ýerasty baýlyklarymyzyň tükenjekdigini çaklaýarlar.

Deňiz jandarlary deňizleriň hapalanmagy sebäpli ölýärler, bu eýýäm subut edildi.

Gatnaýşymyza görä, şu asyryň ahyryna çenli uly şäherleriň ähli ýaşaýjylary tüsse howpundan goranmak üçin kislorod maskalaryny geýmeli bolarlar.

Hapalanma şu wagtkysy ýaly howply görnüşde dowam etse, tiz wagtdan balyk iýmek mümkin bolmaz, hapalanan suwda ýaşaýan balyklar saglyk üçin howply bolar.

2000-nji ýyla çenli arassa suwda ýüzüp boljak kenar tapmak diýseň kyn bolar.

Çendenaşa sarp edilmegi we topragyň hem-de ýerasty baýlyklarynyň ulanylmagy sebäpli, tiz wagtdan topragyň adamlaryň iýmitlenmegi üçin zerur bolan oba hojalyk önümlerini öndürip bilmez.

“Akylly haýwan”, ýalňyşlyk bilen adam diýlip atlandyrylýar, deňizleri şonça hapa zatlar bilen hapalap, howany awtoulaglaryň tüssesi we zawodlary bilen zäherläp, ýeri ýerasty atom partlamalary we ýer gabygy üçin zyýanly elementleri hyýanatçylykly ulanmak bilen weýran edýär, şol sebäpli Ýer planetasyny uzak we elhenç ejir çekmäge sezewar etdi, bu bolsa hökmany suratda Uly betbagtçylyk bilen tamamlanar.

Dünýä 2000-nji ýylyň bosagasyndan geçmekde kynlyk çeker, sebäbi “Akylly haýwan” tebigy gurşawy sagatda müň bilen weýran edýär.

“Rasional süýdemdiriji”, ýalňyşlyk bilen adam diýlip atlandyrylýar, Ýeri weýran etmäge çalyşýar, ony ýaşap bolmajak ýagdaýa getirmek isleýär we muny başarýandygy hem aýdyňdyr.

Deňizlere degişli bolsa, olaryň ähli milletler tarapyndan uly zibilhana öwrülendigi görnüp dur.

Dünýäde bar bolan ähli zibilleriň ýetmiş göterimi deňizlere gidýär.

Uly mukdarda nebit, dürli görnüşli zyýankeşlere garşy serişdeler, köp sanly himiki maddalar, zäherli gazlar, nerwotoksiki gazlar, ýuwujy serişdeler we ş.m., okeanyň ähli janly görnüşlerini ýok edýär.

Deňiz guşlary we durmuş üçin zerur bolan plankton ýok edilýär.

Deňiz planktonynyň ýok edilmeginiň hasaplap bolmajak derejede agyrdygy şübhesizdir, sebäbi bu mikroorganizm ýer ýüzüniň kislorodynyň ýetmiş göterimini öndürýär.

Ylmy barlaglaryň kömegi bilen Atlantikanyň we Ýuwaş okeanyň käbir bölekleriniň atom partlamalarynyň netijesinde dörän radioaktiw galyndylar bilen hapalanandygy anyklanyldy.

Dünýäniň dürli şäherlerinde we esasanam Ýewropada süýji suw içilýär, aýrylýar, arassalanýar we soňra gaýtadan içilýär.

“Aşa medeni” uly şäherlerde stollara berilýän suw adam bedeninden köp gezek geçýär.

Wenesuela bilen serhetdeş Kolumbiýa Respublikasynyň Günorta Amerikasyndaky Kukuta şäherinde ýaşaýjylar Pamplonadan gelýän ähli hapa zatlary daşaýan derýanyň garaňky we hapa suwuny içmäge mejbur bolýarlar.

“Demirgazygyň dürdänesi” (Kukuta) üçin şonça zyýanly bolan Pamplonita derýasy barada aýratyn nygtamak isleýärin.

Bagtymyza görä, indi şäheri üpjün edýän başga bir suw geçirijisi bar, emma şonda-da Pamplonita derýasynyň gara suwy içilýär.

Ýewropanyň uly şäherleriniň gara suwuny arassalamak üçin ägirt uly süzgüçler, uly maşynlar, himiki maddalar ulanylýar, ýöne şonda-da şol hapa gara suwdan köp gezek adam bedeninden geçen epidemiýalar ýaýramagyny dowam etdirýär.

Meşhur bakteriologlar uly paýtagtlaryň agyz suwunda wiruslaryň, kolibasilleriň, patogenleriň, inçekesel bakteriýalarynyň, garahassalygyň, gyzamygyň, liçinkalaryň we ş.m. ähli görnüşlerini tapdylar.

Geň görünse-de, Ýewropa ýurtlarynyň agyz suwuny arassalaýan desgalarynyň içinde polio wirusy hem tapyldy.

Mundan başga-da, suwuň biderek harçlanylmagy elhençdir: Häzirki zaman alymlary 1990-njy ýyla çenli akylly adamyň suwsyzlykdan öljekdigini tassyklaýarlar.

Munuň ählisiniň iň erbedi, süýji suwuň ýerasty gorlarynyň Akylly haýwanyň hyýanatçylygy sebäpli howp astyndadyr.

Nebit guýularynyň rehim-şepagatsyz ulanylmagy ölüm howply bolmagyna galýar. Ýeriň içinden çykarylýan nebit ýerasty suwlarynyň içinden geçýär we olary hapalaýar.

Munuň netijesinde, nebit bir asyrdan gowrak wagtlap Ýeriň ýerasty suwuny içmäge ýaramsyz etdi.

Elbetde, munuň netijesinde ösümlikler, hatda köp adam ölýär.

Indi jandarlaryň durmuşy üçin şonça zerur bolan howa barada azajyk gürleşeliň.

Her dem almak we dem çykarmak bilen öýken ýarym litr howa, ýagny günde on iki kub metre golaý howa alýar, bu mukdary Ýer ýüzünde ýaşaýan dört müň bäş ýüz milliona köpeldeliň, onda ähli adamzadyň gündelik sarp edýän kislorodynyň takyk mukdaryny alarys, ýeriň ýüzünde ýaşaýan beýleki ähli haýwanlaryň sarp edýänini hasaba almazdan.

Biziň dem alýan ähli kislorodymiz atmosferada ýerleşýär we häzir hapalanma bilen weýran edýän planktonymyz sebäpli, şeýle hem ösümlikleriň fotosintetik işi sebäpli döreýär.

Gynansak-da, kislorod gorlary eýýäm tükenýär.

Ýalňyşlyk bilen adam diýlip atlandyrylýan akylly süýdemdiriji köp sanly senagaty arkaly fotosintez üçin zerur we möhüm bolan gün radiasiýasynyň mukdaryny yzygiderli azaldýar, şonuň üçin häzir ösümlikleriň öndürýän kislorodynyň mukdary geçen asyrdakydan has azdyr.

Bu dünýä tragediýasynyň iň agyr tarapy, “Akylly haýwanyň” deňizleri hapalamagyny, planktony weýran etmegini we ösümlik örtügini ýok etmegini dowam etdirmegidir.

“Rasional haýwan”, gynansak-da, kislorod çeşmelerini ýok etmegine dowam edýär.

“Smog”, “Rasional gumanoid” tarapyndan hemişe howa çykarylýar; ölmäge sebäp bolmakdan başga-da, Ýer planetasynyň durmuşyny howp astyna salýar.

“Smog” diňe bir kislorod gorlaryny ýok etmek bilen çäklenmän, eýsem adamlary hem öldürýär.

“Smog” bejermek mümkin bolmadyk geň we howply keselleri döredýär, bu eýýäm subut edildi.

“Smog” gün şöhlesiniň we ultramelewşe şöhleleriniň girmegine päsgel berýär, şonuň üçin atmosferada agyr bozulmalary döredýär.

Howa şertleriniň üýtgeýän, buzluk döwürleri, polýar buzunyň ekwatora tarap ilerlemegi, elhenç siklonlar, ýer titremeleri we ş.m. döwri gelýär.

Elektrik energiýasyny ulanmak däl-de, hyýanatçylykly ulanmak sebäpli, 2000-nji ýylda Ýer planetasynyň käbir sebitlerinde has köp ýylylyk bolar we bu Ýeriň okunyň aýlanmagy prosesine ýardam eder.

Tiz wagtdan polýuslar Ýeriň ekwatorynda döreýär we soňkusy Polýuslara öwrüler.

Polýuslaryň eremegi başlandy we ot bilen öňdelik edilýän täze Tupan golaýlaşýar.

Indiki onýyllyklarda “Kömürturşy gazy” köpeler, soňra bu himiki element Ýeriň atmosferasynda galyň gatlak emele getirer.

Şeýle süzgüç ýa-da gatlak gynansak-da ýylylyk radiasiýasyny siňdirer we ölüm howply parnik hökmünde hereket eder.

Ýeriň howasy köp ýerde has gyzgynlaşar we yssy polýuslardaky buzuň eremegine sebäp bolar we şonuň üçin ummanlaryň derejesi gaty ýokary galar.

Ýagdaý gaty agyr, hasylly toprak ýitýär we günde iýmite mätäç bolan iki ýüz müň adam dünýä inýär.

Golaýlaşyp gelýän açlygyň ählumumy betbagtçylygy, elbetde, gaty howply bolar; bu eýýäm gapylaryň agzyndadyr.

Häzirki wagtda açlykdan, iýmit ýetmezçiliginden ýylda kyrk million adam ölýär.

Tokaýlaryň jenaýatçylykly senagatlaşmagy we magdanlaryň we nebitiň rehim-şepagatsyz ulanylmagy, Ýeri çöl ýagdaýyna getirýär.

Ýadro energiýasynyň adamzat üçin ölüm howplydygy dogry bolsa-da, häzirki wagtda alymlar tarapyndan oýlanyp tapylan “Ölüm şöhleleriniň”, “Mikrob Bombalarynyň” we beýleki köp sanly weýran ediji, erbet elementleriň bardygy hem şeýle.

Ýadro energiýasyny almak üçin, islendik wagtda betbagtçylyga sebäp bolup biljek uly mukdarda ýylylygy dolandyrmak kyn bolan ýagdaýdadyr.

Ýadro energiýasyny gazanmak üçin ägirt uly mukdarda radioaktiw minerallar gerek, olaryň diňe otuz göterimi ulanylýar, bu bolsa ýerasty topragyň çalt tükenmegine sebäp bolýar.

Ýerasty böleklerde galan atom galyndylary gaty howplydyr. Atom galyndylary üçin howpsuz ýer ýok.

Eger atom zibilhanasynyň gazy gaçsa, azajyk mukdarda bolsa-da, millionlarça adam öler.

Iýmitleriň we suwuň hapalanmagy genetiki üýtgeşmelere we adamülleriň döremegine getirýär: şekilsiz we haýbatly döreýän jandarlar.

1999-njy ýyla çenli hakyky gorky döredýän agyr ýadro heläkçiligi bolar.

Elbetde, adamzat ýaşap bilmeýär, gaty erbetleşdi we aç-açan uçuruma tarap hereket etdi.

Bu meseläniň iň agyr tarapy, şeýle weýrançylygyň faktorlarynyň: açlyk, uruşlar, ýaşaýan planetamyzyň weýran edilmegi we ş.m., biziň içimizde, ruhy dünýämizde ýüklenendir.